بخشی از مقاله
چکیده
شهرهای امروزی که باقیمانده تمدن های گذشته بشری هستند، با توجه به نیاز های امروز زندگی و مباحث مدیریت بحران، انبوهی از چالش ها و پارامترهای نادرست شهری هستند. فضاهایی که نه تنها فرصت را به رشد، تمدن شهری نمی دهد، بلکه این فضای غالب، سبگ زندگی مردم را نیز تحت تأثیر قرار داده اند.
لزوم تغییرات در چنین فضای خسته و فرسوده ای به جز اتلاف سه عامل، نیروی انسانی، هزینه و زمان چیز دیگری در بر نخواهد داشت و این سوال را مطرح می کند که تشکیل شهرهای جدید فرصت است یا تهدیدی پنهان. در این راستا با پژوهش انجام گرفته مزایا و معایب تشکیل شهرهای جدید بر اساس پارامترهای پایداری و چشم انداز این شهرهای در سبک زندگی مردم ارائه شده است.
مقدمه
در ابتدا با بررسی هر یک از مفاهیم اصلی در پژوهش توصیفی به نتایج قابل درک و پیش بینی از اهداف اصلی در آن خواهیم رسید. با بررسی بر روی شهرها و کلان شهرهای کشور، دغدغه های زندگی امروز بیش از پیش، خود را نشان داده و نه تنها به سمت یک پایداری رو به رشد نرفته، بلکه اوج از هم گسیختگی و ویرانی این شهرها در زمان بحران های کوچک و بزرگ، مصنوعی و طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی خود را نشان می دهند.
شهرهای جدید که دارای تاریخ تولد مشخص - در زمان معین کوتاه ساخته - هستند، در تضاد کامل با پیدایش و تحول شهرهای متراکم می باشند و بر اساس یک هسته دارای کندی رشد، پیش بینی جمعیت تخمینی، جهت برآورد نیازهای کالبدی اقتصادی و اجتماعی آینده شهرها برپا می گردند
پس از جنگ جهانی دوم شهرهای جدید الگویی برای کمک به حل مشکلات اجتماعی، اقتصادی و محیطی شهرهای بزرگ بودند که شامل توزیع جمعیت و اشتغال در کل فضای سرزمینی میشدند . این الگو برای ایجاد قطبهای رشد سازماندهی فضایی، جذب سرریزهای جمعیتی، کنترل رشد مادر شهرها، انتقال مراکز سیاسی- اداری، عدم تخریب زمینهای کشاورزی، اسکان کارگران بخش صنعت، تمرکز زدایی، جلوگیری از رشد پایتختها، هویت محلی و توزیع فضایی صنعت و جمعیت بکار گرفته شد
در ایران رشد شهرنشینی در 3 دهه گذشته با توان تجهیز فضاهای شهری و گسترش زیر ساختها متناسب نبود و مشاغل مولد مورد نیاز را ایجاد نکرد که علت آن عدم توزیع فضایی شهرها و عدم جمعیت کنترل شده در چهار چوب یک برنامه جامع مبتنی بر هماهنگیهای بخشی و ناحیه ای که موجب بروز مشکلات، ناشی از این رشد شتابان جمعیت شهرنشینی با ابعاد پیچیده ای نظیر؛ گرانی مسکن، بیکاری، اسکان غیر رسمی شده است
طبق مبانی نظری و مفهوم پایداری در شهر و ناحیه ها باید شهر ها به سمت کاهش آلودگی، نگهداری منابع طبیعی، کاهش حجم ضایعات شهری، افزایش بازیافتها، کاهش انرژی مصرفی، افزایش بیش از حد جانوران مقیم در شهر و روستا با ایجاد جامعه جنگلی و درختان شهری و نواحی سبز، عدم تمرکز شهری و کاهش پراکندگیها، افزایش تراکم منبسط در حومه های شهر و شهرهای کوچک، کاهش فواصل ارتباطی، ایجاد اشتغال محلی، توسعه متنوع ساکن در مراکز اشتغال، توسعه شهرهای کوچک برای کاهش اتکا به شهرهای بزرگ، ساختار اجتماع متعادل، حمل و نقل عمومی و کاهش ترافیک جاده ای، مدیریت ضایعات بازیافت نشدنی، توزیع منابع و تهیه غذای پایدار محلی حرکت نمایند
حال آنکه نه تنها شهرهای کوچک ایران رشد لازم را در جهت رسیدن به مفهوم توسعه پایدار انجام نداده اند حتی در برخی موارد چشم اندازهای بلند مدت توسعه، در اکثر شهرهای بزرگ ایران نیز نمی توان یافت. که مصداق بارز این وضعیت را در عدم دستیابی به پایداری، رکود شهرها، رشد نابرابری جمعیت و توسعه، سرریز کلان شهرها، کاهش تولید بخشهای کشاورزی و اقتصادی، بروز ناهنجاریهای اجتماعی شهرهای بزرگ و همچنین افزایش واردات و در نتیجه تاثیرگذاری بر سبک زندگی آحاد مردم می تواند مشاهده کرد و این مسئله را گوشزد می کنند که با این روند توسعه ای آیا شهرهای موجود تهدیدی برای تشکیل شهرهای جدید نیستند یا آنکه فرصتی برای تشکیل آنها ایجاد می کنند.
طرح بحث
"سبک زندگی" در حوزه مطالعات فرهنگی به مجموعه رفتارها و الگوهای کنشهای هر فرد که معطوف به ابعاد هنجاری و معنایی زندگی اجتماعی باشد اطلاق میشود و نشاندهنده کم و کیف نظام باورها و کنشهای فرد میباشد. به عبارتی سبک زندگی دلالت بر ماهیت و محتوای خاص تعاملات و کنشهای اشخاص در هر جامعه دارد و مبین اغراض، نیات، معانی و تفاسیر فرد در جریان عمل روزمره و زندگی روزانه میباشد
"مدیریت بحران" فرآیند پیشبینی و پیشگیری از وقوع بحران، برخورد و مداخله در بحران و سالم سازی بعد از وقوع بحران را شامل می شود. مدیریت بحران علمی کاربردی است که به وسیله مشاهده سیستماتیک بحرانها و تجزیه و تحلیل آنها در جستجوی یافتن ابزاری است که بوسیله آنها بتوان از بروز بحران ها، پیشگیری نمود و یا در صورت بروز آن در خصوص کاهش اثرات آن آمادگی لازم امداد رسانی سریع و بهبودی اوضاع اقدام نمود
"توسعه پایدار" فرآیندی است برای بدست آوردن پایداری در هر فعالیتی که نیاز به منابع و جایگزینی سریع و یکپارچه آن وجود دارد. راه حلهایی را برای الگوهای فانی ساختاری، اجتماعی و اقتصادی توسعه ارائه می دهد تا بتواند از بروز مسائلی همچون نابودی منابع طبیعی، تخریب سامانههای زیستی، آلودگی، تغییرات آب و هوایی، افزایش بیرویه جمعیت، بی عدالتی و پایین آمدن کیفیت زندگی انسانهای حال و آینده جلوگیری کند. توسعه پایدار فرآیندی است در استفاده از منابع، هدایت سرمایهگذاریها، جهت گیری توسعه فناوری و تغییرات نهادی، با نیازهای حال و آینده سازگار باشد
"تمدن شهری یا شهرنشینی مدرن" انقلاب صنعتی، به عنوان محرکی نیرومند، با ایجاد نهادهای اقتصادی، اداری، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، ساختار شهرها را دگرگون کرد. بلکه تغییرات و تحولات شگرفی را در حیات اجتماعی شهر، به وجود آورد. بهرحال، شهرهای امروزی، با درهم شکستن بسیاری از سنت ها و ارزشهای گذشته، نه تنها، سنگ بنای اولیه جامعه، یعنی خانواده را نابود کرده است. بلکه، به رغم تماسهای فیزیکی نزدیک و صمیمانه میان افراد، روابط اجتماعی آنان را تضعیف کرده است. به قول پارک، پیشگام مطالعات مستقل جامعه شناسی شهری در آمریکا: "شهر، محل سکونت انسان های منجمدی است که بهم نزدیک هستند. اما، رابطه ای با یکدیگر ندارند.
"شهر جدید" شهری است اجتماعی و برنامه ریزی شده ، با اهداف معین از پیش تعیین شده و برخوردار از تمام تسهیلات لازم برای یک محیط مستقلمعمولاً. شهرهای جدید برای تمرکز زدایی کالبدی ،اقتصادی و اجتماعی در ناحیه شهری شهرهای بزرگ طراحی می شوند تا با وجود جاذبه های نزدیکی به شهرهای بزرگ جمعیت، به خروج از مادر شهر تشویق شوند تا اسکان همراه اجرای برنامه های توسعه اقتصادی- اجتماعی فراهم آید
در این راستا و با توجه به گزینه های فوق و لزوم بررسی اهداف تشکیل شهرهای جدید که در اولویت می باشد می پردازیم:
اهداف عمده شهرهای جدید
.1 جلوگیری از توسعه بی رویه و کلانشهر شدن مادرشهر
.2 انتقال کارگاه ها از مادرشهر به شهر جدید
.3 جذب سرریز جمعیت با ایجاد کانون های اشتغال در شهر جدید
.4 جلوگیری از بالا رفتن قیمت زمین در مادرشهر و بورس بازی زمین به علت توسعه نامحدود مادرشهر
.5 پالایش مادرشهر برای سازماندهی توسعه آن به شکل منفصل
