بخشی از مقاله
چکیده
با شروع انقلاب صنعتی،اختراع اتومبیل و افزایش روز افزون شهرها، به تدریج اولویت دادن به نقش عابر پیاده و فضاهای پیاده محور در شهرها و فضاها شهری کمرنگ شده است.امروزه کیفیت فضاهای باز شهری به یکی از پر اهمیت ترین موضوع توسعه یافتگی در شهر ها بدل گردیده است. که در این میان، پیاده راه ها به دلیل خصوصیات خود در ایجاد تعاملات اجتماعی در عصر دنیای مجازی که دامنه ی گسترده ای از فعالیت ها را در بر میگیرند. نقش مهمی را ایفا می کند. نبود و یا به معنایی کمبود فضاهای عمومی پیاده محور و همچنین ×کیفیت نامطلوب فضاهای موجود از این جنس در شهرهای حال حاضر باعث کم شدن تعاملات اجتماعی میان شهروندان شده است.
در مطالعات انجام شده در خصوص خیابان یک طرفه شهر بم به این توجه رسیدیم که این محدوده پتانسیل لازم را برای اجرایی نمودن این طرح را دارا می باشد.چشم انداز کلی این طرح، ایجاد محیط های شهری ای است که مشوق حضور توریست و تسهیل کننده ی پیاده روی باشند. این طرح در شهر بم از سلامتی، سرزندگی و ایمنی شهروندان پشتیبانی می کند. با کاهش وابستگی به خودرو، استفاده از حمل و نقل عمومی را تشویق می کند و افزایش می دهد و از تداخل سواره و پیاده جلوگیری می کند. هوای تمیز، گسترش فضای سبز عمومی و گردشگری را به شهرها وعده می دهد. چنین جامعه ای خالق فرصت هایی برای تعاملات اجتماعی غیر رسمی شهروندان و شهری با قابلیت فزاینده ی معاشرت و جنب و جوش می شود..
-1 مقدمه
تا قبل از اواسط قرن بیستم،جوامع و محله های شهری بر حرکت پیاده تاکید داشتند وبه منظور انتقال دادن مردم به مقصدهایشان طراحی شده بودند پس از جنگ جهانی دوم تفکر برنامه ریزان حمل ونقل ،اقتصاد دانان و برنامه ریزان شهری بیشتر متوجه اتومبیل شد،نتیجه حاصل از این تفکر، امروزه موجب اختناق فضاهای زندگی انسانی در شهرها شده است
بنابراین لازم است که،گامی در جهت بهبود فضاهای انسانی برداشته شود. از آنجائی که این ارتباطات انسانی و تعاملات اجتماعی میان شهروندان که در این تحقیق مورد بحث است در بسترشهر و فضاهای شهری رخ می دهد پرداختن به مفهوم این فضاها و همچنین مفهوم عرصه های عمومی و پیاده راهها به عنوان بخشی مهم از آن ضروریست.
1؛2 مفهوم پیاده راه:
در تعریف پیاده راه باید بیان شود که مسیرهای پیاد راه را می شود و یا می توان به عنوان مسیر هایی که دور از معابر سواره بوده و طیف وسیعی از فعالان و کاربرانی که شامل عابران و دوندگان هستند، و از آن استفاده می کنند تعریف نمود
پیاده راه ها، را می توان معابری با بالاترین حد نقش اجتماعی دانست که در آن ها تسلط کامل و توجهات با عابر پیاده بوده، وسایل نقلیه موتوری تنها و تنها به منظور سرویس دهی به زندگی جاری در معبر استفاده می شود. پیاده راه ها، وسیله ای برای نشان دادن رفتار اجتماعی می باشند
پیاده راه بخشی از فضای شهری هستند که به جهت ویژگی ها و پتانسیل های ارتباطی، عملکردی، فرهنگی، تاریخی و... توجه کامل آن مخصوص عابر پیاده است و بجز مسیر و راه ویژه ای که در برخی موارد برای بارگیری در نظر گرفته می شود، در زمانیاز روز و یا کل آن کاملاً بر روی حرکت سواره مسدود شده است. این معابر که در زمان های گدشته کوچه، خیابان، بازار یا بازارچه، مسیری منتهی به یک میدان حیاتی و... بوده اند با حضور مسلط وکامل عابر پیاده در طول زمان، نیاز به پیاده راه سازی آن احساس گردیده است.
پیاده راه ها با برداشتن و پاک کردن ترافیک عبوری سواره ایجاد می شوند و کل توجه و هدف از این کار فقط تغییر ظاهر و یا به بیانی چهره ی شهر و ایجاد مکانهای باشکوه و زیبا برای انسان پیاده نیست، بلکه هر مداخله ای همواره آورده هایی را با خود به همراه دارد و در انتها باعث از برداشتن، پاک کردن و یا تضعیف بعضی موارد دیگر می شود و تبدیل خیابان به پیاده راه نیز از این امر مستثنی نیست. پیاده راه محل حضور همه شهروندان و شرکت کردن آنان در زندگی جمعی شان می باشد.
نقش اصلی پیاده راه ها، به وجود آوردن فضایی امن و راحت به منظور ایجاد تعاملات اجتماعی، گردش، تماشا و خیلی موارد دیگر است. پیاده راه ها کمک بزرگی هستند تا بشر با شهر خود ارتباط برقرار کرده و زندگی شهری برای وی معنی بیابد. از شاخصه های اصلی که کیفیت زندگی شهری را ارتقا می بخشد می توان به سرزندگی، انعطاف پذیری و ایمنی توجه نمود - کوکبی،. - 1384 نخستین گام برای جدا سازی و یا به بیانی دیگر برای تفکیک حرکت سواره از پیاده در دنیا در سال1858 به دستور شهرساز و معمار آمریکایی به نام اولمستد صورت گرفت
در یک جمع بندی این طور می توان برداشت کرد که پس از آنکه اتومبیل در کل شهرهای ما مسلط گشت، همگی نیاز به حذف آن را در بخشی از فضاهای شهری احساس کردند. از اینرو تجارب و نگاه های جدیدی از پیاده راه سازی شروع به شکل گیری نمود. خیابان سپه سالار تهران، بازار قدیم تهران، خیابان تربیت و ولی عصر تبریز، خیابان لیان بوشهر، خیابان جنت مشهد و... برخی از اولین تجارب پیاده راه در ایران هستند
2؛1؛2 تاریخچه پیاده راه
داوینچی در طرح های خود برای شهری ایده آل پیشنهاد کرد که مسیر عابرین پیاده ، عابرین سوار بر اسب و وسایل نقلیه و قایق ها در سه سطح به ارتفاعات مختلف ساخته شوند
به تعبیر دیگر نقش پیاده راهها در فضای شهری:
*تقویت ارتباطات
*فعال بودن حواس غیر بصری
*درک محیط از طریق حواس
*تجدید حیات مدنی مراکز شهری
*رونق اقتصادی مراکز تجاری
*کاهش آلودگی ها
*ایجاد حس مکان و امنیت محیط و عابرین پیاده
*ایجاد حس مشارکت وحضور فعال افراد و گروهها در تصمیم گیری و اجرا و حس مسولیت و وابستگی بیشتر به محیط
