بخشی از مقاله
چکیده
خودکشی و جرح خویشتن در زندانیان به علل گوناگون روانشناختی رخ میدهد. دستیابی به ریشه های روانشناختی این رفتارها، رهنمودیست برای تدوین شیوه های مداخله و پیشگیری از بروز رفتارهای خودآسیب رسان در زندانیان. هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان شیوع اختلالات روانی در زندانیان اقدام کننده به رفتارهای خودآ سیب ر سان - جرح خوی شتن و خودک شی - بود.
طرح تحقیق از نوع توصیفی و جامعه آماری آن را تمامی زندانیان زندان مرکزی همدان که در شش ماهه قبل از شروع تحقیق حداقل یک بار اقدام به خودزنی و خودکشی داشته اند تشکیل دادند. بر اساس روش نمونهگیری هدفمند حجم نمونه تعداد 52 نفر تعیین شد. ابزارهای اندازه گیری در این تحقیق پرسشنامه 90 سوالی اختلالات روانی - SCL90 - و مصاحبه بالینی بود. بر اساس نتایج، بیشترین فروانی اختلال روانی در این افراد را به ترتیب بیماران داری اختلال شخصیت مرزی، شخصیت ضداجتماعی، اختلال دوقطبی و افسردگی تشکیل می دادند.
.1 مقدمه
اکثر کسانی که گرایش به خودکشی دارند، در اصل نمیخواهند بمیرند، آنهاصرفاً میخواهند به درد و رنج شان - واقعی یا خیالی - پایان دهند و به عبارتی، نیازمند کمک هستند. خودکشی مرگ به دست خود همراه با شواهد آشکار یا ضمنی است که قصد فرد برای مردن را ن شان می دهد و به ا صطلاح خودک شی موفق نامیده می شود. در صورتی که عمل خودک شی انجام گیرد، ولی منجر به مرگ ن شود، آن را اقدام به خودک شی یا خودک شی ناموفق مینامند. اگر آ سیب ر ساندن عمدی به بخ شی از بدن خود بدون ق صد مردن صورت گیرد، به اصطلاح خودزنی نامیده می شود که در جهت بیان هیجانات منفی و دردناکی به کار میرود که از طریق کلمات قابل بیان نیست
اقدام به خودزنی و خودکشی یکی از رفتارهای پرخطری است که شیوع زیادی در بین زندانیان دارد. هر ساله تعداد زیادی از زندانیان بر اثر اقدام به خودک شی و خودزنی جان خود را از د ست داده و یا دچار آ سیبهای جدی و ماندگار فیزیکی می شوند؟ اگرچه نرخ اقدام به خودکشی و خودزنی در مبتلایان به اختلالهای روانی کم میباشد، اما حدود× ًُ درصد از کسانی که اقدام به خودزنی و خودکشی میکنند از یک یا چند اختلال روانی رنج می برند
.2 بیان مساله - اهمیت و ضرورت -
خودکشی و خودزنی در زندانیان به علل گوناگون روان شناختی و غیر روان شناختی رخ میدهد. از مهمترین بیماریهای روانی دخیل در خودک شی، اختلالهای خلقی ه ستند که بر ا ساس تحقیقات انجام شده 50 در صد از افرادی که اقدام به خودک شی میکنند اف سرده ه ستند
اسکیزوفرنی، واب ستگی به مواد، اختلالات شخ صیت به ویژه شخ صیت مرزی و همچنین اختلالات اضطرابی بیشترین علل روانشناختی خودکشی را به خود اختصاص داده اند. جرح خویشتن یا خودزنی در زندانیان به علل گوناگونی از جمله اختلالات شدید روانی - اسکیزوفرنیا - ، وسواس - به منظور کاهش تنش - ، یا نوعی اختلال کنترل تکانه و حملات - اپیزودیک - تکان شی متناوب که به سرعت باعث کاهش تنش و بهبود خلق می شود و بی شتر در بیماران مبتلا به BPD شایع است رخ میدهد
نرخ 1DSH در بین جمعیت عمومی و در مطالعات مختلف، بین 4 تا 27 در صد - مک لارن2 و ب ست3، - 2010 و در جمعیت بالینی 21 درصد تخمین زده می شود
جرح خویشتن تعمدی به ندرت قبل از بلوغ آغاز می شود و اولین بار معمولاً بین 18 تا 24 سالگی است و با افزایش سن و در اواسط بزرگسالی، از شدت آن کم میشود
شواهدی وجود دارد که ن شان می دهد جرح خوی شتن به لحاظ بالینی، دو م سیر متفاوت دارد: چنانچه شروع آن از ابتدای دوره ی کودکی باشد، معمولاً در کل دوران بزرگسالی نیز ادامه می یابد، ولی اگر از اواخر دوره ی نوجوانی آغاز شده باشد،معمولاً با افزایش سن رو به کاهش می گذارد
شواهد تجربی نشان می دهد بیشترین جرح خویشتن در زندانیان، از دوران نوجوانی شروع میگردد و با ورود به دوران بزرگسالی میزان آن کاهش می یابد. متداولترین نوع جرح خویشتن، بریدن و خراش انداختن پوست با تیغ - بین 70 تا 97 درصد - است. کوبیدن سر 21 - تا 44 درصد - و سوزاندن 15 - تا 35 درصد - در رتبه های بعدی قرار دارند
پژوهشهای پی شین ن شان میدهد افرادی که از اختلالهایی همچون ا سکیزوفرنیا، اختلالهای عاطفی و شخ صیت رنج میبرند برابر بیشتر از جمعیت عادی احتمال اقدام به خودکشی و خودزنی دارند - باکستر9 و اپلبی10، . - 1999 در تحقیقی که توسط دنیز11 و همکارانش - 2011 - انجام گرفت نتایج نشان داد نرخ DSH در افراد مبتلا به ناتوانیهای ر شدی، در مطالعات مختلف بین 1,7 تا 0,93 گزارش شده ا ست.
در مورد بیماران مرزی باید گفت که حدود 80 در صد از این بیماران در دوره هایی از زندگی شان اقدام به خودزنی کرده اند و 55 تا 85 درصد از بیماران مرزیای که خودزنی کردهاند دست کم یکبار هم اقدام به خودکشی داشتهاند - استنلی12 و برودسکی13، - 2005 و همچنین مصرف مواد مخدر و همایندی مرضی اختلال افسردگی عمده - MDD - با BPD موجب افزایش تعداد اقدام به خودکشی و خودکشی موفق در بیماران مرزی می شود
درمان DSH یا 15SIB یکی از چالشهای مهم پیش روی درمانگرانی ا ست که در مراکز درمانی زندانها کار میکنند. جراحتهایی که تعمداً توسط زندانیان ایجاد میشود معمولاً موجب آشفتگی روانی برای آنان و اطرافیان آنها شده و ممکن است به بستری بیمارستانی اجباری، آسیبهای جسمی قابل توجه و حتی مرگ بیمار منجر شود.
بنابراین، با توجه شیوع بالای این نوع اختلالها در بین جمعیت زندانیان، نیاز به دستیابی به شاخصهای کارآمد برای ارزیابی و پیشگیری از رفتارهای خودکشی و خودزنی از اهمیت زیادی برخوردار میباشد؟ با توجه به آمار بالای خودزنی و خودکشی در زندانیان - دو برابر جامعه - و ایجاد خسارتهای جبران ناپذیر برای فرد و مدیریت زندانها و همچنین صرف هزینههای مالی بسیار برای درمان و بهبود افراد اقدام کننده به خود زنی و خودکشی لازم است در جهت کاهش آسیب در این بخش اقدامات درمانی و پیشگیرانه مناسب انجام پذیرد.
برای این منظور، شناسایی زمینههای روانشناختی اقدام خودکشی و خودزنی و شکل گیری افکار خود آسیب زننده در زندانیان از اهمیت ب سزایی برخوردار ا ست و جهت پی شگیری و ارائه راهبردهای منا سب کاهش آ سیب در این بخش، قبل از هر کاری شنا سایی عوامل دخیل در خودزنی و خودکشی نمایانگر اهمیت انجام چنین پژوهشهایی میباشد. با توجه به انجام پژوهشهای داخلی اندک در این حوزه، این سوال پیش میآید که شیوع اختلالات روانی در زندانیان اقدام کننده به رفتارهای خودآ سیب ر سان - جرح خویشتن و خودکشی - چه میزان است؟
.3 روش تحقیق
طرح تحقیق از نوع تو صیفی میبا شد وبا توّجه به عنوان مو ضوع که مربوط به آ سیب های روانی میبا شد تحقیق از نوع پس رویدادی است و وضعیت روانی زندانیانی که اقدام به خودزنی و خودکشی داشته اند و همبستگی بین متغیرهای تحقیق - اختلالات روانی و خودزنی و خودک شی - مورد برر سی قرار گرفت. جامعه آماری در این تحقیق را تمامی زندانیان زندان مرکزی همدان که در شش ماهه قبل از شروع تحقیق حداقل یک بار اقدام به خودزنی و خودکشی داشتهاند را تشکیل دادند. افراد اقدام کننده به رفتارهای خودآسی ب ر سان در این زندان در سال 1394 تعداد 60 نفر میبا شد. جامعه آماری مذکور در 10 اندرزگاه بر ا ساس نوع جرم، تق سیم شدهاند. بر اساس روش نمونهگیری هدفمند تمامی زندانیان اقدام کننده به خودکشی و خودزنی حاضر در زندان، جزء نمونه قرار گرفتند که بر این اساس حجم نمونه تعداد 52 نفر میباشد.
برای تجزیه تحلیل اطلاعات پر س شنامه Scl90 از نرم افزار تف سیر این آزمون ا ستفاده گردید و برای تحلیل اطلاعات علاوه بر آمار توصیفی، از روشهای همبستگی بهوسیلهی نرم افزار 21 SPSS استفاده میگردد.
.4 ابزار اندازه گیری
4-1 فهرست علایم SCL-90-R
این آزمون دارای90 پر سش برای ارزیابی ن شانه های روانی بر پایه گزارش پا سخگو ا ست. این ابزار برای ن شان دادن جنبه های روان شناختی بیماران جسمی و روانی - 1973 - توسط دراگوتیس1، لیپمن2 و کووی3 معرفی شده، بر پایه تجربیات بالینی مورد تجدید نظر قرار گرفته و فرم نهائی آن بو سیله دراگوتیس، ریکلز4 و راک - 1976 - 5 تدوین گردیده ا ست. پا سخهای ارائه شده به هر یک از مواد آزمون دریک مقیاس درجه ای از میزان ناراحتی - از هیچ تا بشدت - مشخص میگردد و بعد مختلف جسمانی کردن6، وسواس جبری7، حساسیت در روابط بین فردی8، افسردگی9، اضطراب10، پرخاشگری11، ترس مرضی12، افکار پارانوئیدی13 و روان پریشی14 را در بر میگیرد
