بخشی از مقاله
چکیده
آنچه مسلم است توجه آحاد جامعه به پدافند زیستی بعنوان یکی از ابعاد مهم پدافند غیرعامل نقش اساسی در پیشگیری از بیماریها، ارتقای سلامت و بهداشت عمومی و پیشرفت جامعه اسلامی دارد. بنابراین پرداختن به موضوع پدافند زیستی در راستای پیشرفت اسلامی ایرانی از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش مذکور از زمره تحقیقات کیفی است که از نظر هدف کاربردی و برای گردآوری اطلاعات، از روش »کتابخانهای« استفاده شده است و سعی شده تا مبانی لازم جهت تبیین موضوع مطرح شده از همین منابع استخراج شود.
نتایج نشان میدهد با توجه به تهدیدات روز افزون دشمنان در حوزه زیستی توجه آحاد جامعه به پدافند زیستیو همکاری با قرارگاه پدافند زیستی کشور در راستای پیشرفت اسلامی ایرانی ضروری است. در واقع با توجه به ماهیت و ویژگیهای عوامل بیولوژیک، هیچ کشوری ولو بسیار پیشرفته به طور صد در صد در مقابل تهدیدات زیستی، جنگ زستی و بیوتروریسم مصون و آسیب ناپذیر نمیباشد، از این رو در کشور جمهوری اسلامی ایران هر چه آمادگی مقابله با این حملات زیستی بیشتر باشد امکان کاهش خسارات و تلفات ناشی از حملات بیولوژیک بیشتر خواهد بود و حرکت در مسیر پیشرفت با سرعت ادامه پیدا میکند.
مقدمه
قرن اخیر را قرن بحرانها نامیدهاند و این به واسطه تمرکز شدید جمعیت و همچنین کاربرد فناورهای گوناگون برای خدمات رسانی و مدیریت جوامع شهری است. امروزه جوامع انسانی در معرض تهدیدات مختلفی قرار دارد که میتواند وضعیتهای بحرانی را فرا روی آنان قرار دهد
در واقع برقرای ارتباط مؤثر، لازمه توفیق و بقای هر سیستم اجتماعی است. به همین نسبت برقراری ارتباط با ذینفعان و توجیه افکار عمومی، از مهمترین دغدغه افرادی است که برای بقای سیستمهای تحت مدیریت خود در بحرانها تلاش میکنند
از طرفی پدافند غیرعامل امروزه از اهمیت زیادی برخوردار است و از کاراترین و پایدارترین روشهای دفاع در مقابل تهدیدات است و اکثر کشورهای جهان به پدافند غیر عامل به عنوان یک سیستم دفاعی توجه ویژهای دارند
پدافند زیستی بعنوان یکی از ابعاد مهم پدافند غیرعامل نقش اساسی در پیشگیری از بیماریها، ارتقای سلامت و بهداشت عمومی و پیشرفت جامعه اسلامی دارد که در این نوشتار سعی شده است توجه به پدافند زیستی در راستای پیشرفت اسلامی مد نظر قرار گیرد.
بیان مسئله
زیست فناوری یکی از مهمترین لبههای پیشرفت دانش بشری است لذا پیشرفت فناوریهای زیستی و به تبع آن پیچیده تر شدن تهدیدات زیستی در عصر حاضر، جنگهای نوین زیستی نیز چهره جدیدی به خود گرفته است. یک سلاح بیولوژیک کلاسیک در جنگهای زیستی پیشین شامل یک پاتوژن یا فرآورده زیستی خطرناک بود که می توانست سلامت افراد یک جامعه را به خطر اندازد و تلفات جانی در پی داشته باشد ولی در جنگهای نوین زیستی سلاحهای بیولوژیک تنها پاتوژنها نیستند و هدف این سلاحها تنها انسانها نیستند.
سلاحهای بیولوژیک مدرن به جای انسانها میتوانند مواد غذایی و دارویی، محصولات کشاورزی، ذخایر دامی، منابع آبی و منابع محیطی و محیط زیست انسان را مورد هدف قرار دهند. حتی در بعضی موارد جنگهای زیستی از سطح تکنیک و تاکتیک فراتر میروند و در سطح استراتژیک عمل میکنند. جنگهای نوین زیستی که در سطح استراتژیک عمل میکنند در اغلب موارد بدون استفاده از یک سلاح بیولوژیک و به صورت کاملاً پنهانی در جریان هستند و تاثیرات آنها علاوه بر گستره بیشتری از جمعیت میتواند نسلهای متوالی از جمعیت هدف را تحت تاثیر قرار دهد.
به هر حال روز به روز تهدیدات زیستی جدیدتری توسط دشمنان در مقابله با نظام ایران اسلامی در حال شکلگیری است. از این رو نویسنده با در نظر گرفتن موارد فوق و ضرورت شناسایی و مقابله جدی با انواع تهدیدات و جنگهای زیستی دشمن که نقش اساسی در ارتقاء سطح آرامش و امنیت جامعه و در نتیجه پیشرفت اسلامی ایرانی دارد، موضوع نوشتار خود را تحت عنوان »ضرورت توجه به پدافند زیستی در راستای پیشرفت اسلامی ایرانی« قرار داده است.
مبانی نظری تحقیق
با توجه به اینکه موضوع این نوشتار ضرورت توجه به پدافند زیستی در راستای پیشرفت اسلامی ایرانی است در بحث مبانی نظری نویسنده ابتدا نگرشی گذرا بر تاریخچه بکارگیری عوامل زیستی دارد و سپس به تعریف کلیدواژههای مرتبط با تحقیق یعنی»پدافند«، »پدافند غیرعامل« ،»زیست شناسی«، »تهدیدات زیستی«، »جنگ زیستی» «پدافند زیستی« و »پیشرفت اسلامی ایرانی« میپردازد.
الف - نگرشی گذرا بر تاریخچه بکارگیری عوامل زیستی
نخستین باری که انسان به طور عمدی عوامل بیولوژیکی را در جنگ به کار گرفت ، اقدام سولون فرمانروای آتن در سال 600 قبل از میلاد بود. او ریشه های گیاهی به نام هیلیبوروس را در جوی آب کوچکی انداخت که دشمنانش برای آشامیدن استفاده می کردند. بعد در سال 1346 میلادی طاعون، سپاهیان تاتار را در حین حمله به شهر کافا در کریمه در هم شکست. حمله کنندگان نعش کشته ها را در پای دیوارهای شهر رها کردند. در طی جنگ جهانی اول، عوامل آلمانی اسبها و گاوها را قبل از حمل آنها به انگلیس و فرانسه به بیماری آلوده می کردند و همین طور روز بروز بر گستره بکارگیری عوامل زیستی افزوده می شود
ب - تعریف کلبد واژه های تحقیق
- پدافند یا دفاع: در لغت نامه دهخدا، در معنی دفاع چنین معنا شده است: دفاع یعنی موج بزرگ از دریا؛ هر چیز بزرگ که بدان مثل خودش دفع کرده شود؛ چیز عظیم و بزرگی که بدان مانند خودش را دفع کند و همچنین دفاع کردن به معنی رفع تعرض است - به نقل عزیزی و همکاران،. - 10:1390 دفاع از دو بخش اصلی عامل و غیر عامل تشکیل شده است.
- پدافند غیرعامل: پدافند غیر عامل عبارت است از مجموعه اقدامات غیر مسلحانه که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری، تداوم فعالیت های ضروری، ارتقاء پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن می گردد
- زیست شناسی: در فرهنگ لغت دهخدا یعنی شناخت حیات و دانشی است که درباره موجودات زنده بحث کند. زیست شناسی از علوم طبیعی و دانش مربوط به کاوش درباره جانداران است. این دانش به بررسی ویژگیها و رفتار سازواره ها، چگونگی پیدایش گونه ها و افراد و نیز به بررسی برهمکنش جانداران با یکدیگر و محیط پیرامونشان می پردازد. زیست شناسی شامل موضوعات وسیعی است که دارای تقسیم بندی بسیاری از مباحث و رشته های مختلف است
- محیط زیست: محیط زیست از نظامهای اتمسفری - هوا، ذرات آب و ذرات معلق - ، پدوسفر - زمین - ، بیوسفر - قشر زیست محیطی - و هیدروسفر - آب - تشکیل شده است. مجموعه این نظامها به اضافه نیروی خورشیدی، فضای زیست محیطی را آماده میکنند و بستر حیات را با تمام تنوع که دارد میسر میسازد.
مجموعه شرایط و نیروهائی که یک ارگانیزم یا مجموعه ارگانیزمها را در بر گرفته یا روی آن تاثیر دارد و شامل آب و هوا، خاک، آب، محیط زنده و عوامل غیر طبیعی شامل اتمسفر، ژئوسفر - لیتوسفر + هیدروسفر - و بیوسفر میباشد
- تهدید زیستی: تهدید زیستی هر نشانه یا رویداد یا اتفاق زیستی است که به صورت طبیعی و غیر طبیعی منجر به تضعیف و نابودی سرمایههای انسانی یا اقتصادی کشور از طریق تخریب و نابودی محصولات کشاورزی - گیاهان، دام و حیوانات - محیط زیست و منابع طبیعی میشود و ثبات و امنیت جامعه را به خطر میاندازد.
در بعضی از کشورها که غذای اصلی مردم را محصولات کشاورزی تشکیل می دهد ممکن است با ایده های تروریستی، به آسیب بیولوژیک غلات و از بین بردن آن ها بپردازند و مسبب قحطی، سوءتغذیه، کاهش ایمنی و عفونت های مکرر گردند. در کشوری که مزارع گندم و برنج به عنوان اساس تغذیه مردم می تواند مورد حملات بیوتروریستی قرار گیرد
