بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله به بررسی تأثیر و نقش مهارت حافظهی دیداری دانش آموزان در موفقیت تحصیلی آنها پرداخته ام. متأسفانه اکثر معلمان اول دبستان از این مقوله مهم بی خبرند و اگر از آنها بپرسیم که به چه شیوه ای تدریس میکنید، خواهند گفت مگر درس دادن فنون و شیوه میخواهد. دانشجومعلمان و خودم که در آینده معلم خواهیم شد باید به این مهم توجه کافی و وافی داشته باشیم و قبل از یاد دادن هر چیز درسی دیگر این مهارتها را به دانش آموزان تعلیم دهیم و در آنها نهادینه کنیم که بتوانند از آنها استفاده کنند.
این مقاله به صورت توصیفی نوشته شده است و از نوع کتاب خوانی و میدانی می باشد. جامعه آماری من 20 دانش آموز ابتدایی شهرستان خوی - مدارس عادی و استثنایی - را شامل میشود. تعداد یک عدد برنامهی سالانه و یک نقشهی ذهنی برای دانشجومعلمان تنظیم کردم، فرضیه من این بود که، آشنایی معلمان اول دبستان در زمینهی مهارتهای درمان اختلالات یادگیری از جمله دیکته و خواندن، همبستگی مثبتی با پیشرفت درسی و تحصیلی آزمون شوندگان خواهد داشت.
نتیجه ای که از تحقیق بدست آوردم این بود که معلمانی که این مهارتها را به کار میبردند هر چند ممکن بود ساعات تدریس آنها کم باشد، اما دانشآموزان آنها در درسهایشان به طرز حیرت آوری پیشرفت داشتهاند. در مقابل معلمانی بودند که علی رغم ساعات تدریس زیاد به نتیجه مورد انتظار خود نمیرسیدند. دانشآموزی که با این مهارت در دوران ابتدایی آشنا میشود، در وجودش نهادینه میشود و حتی در دوران تحصیلی خود نیز از آن یاری می جوید. و تمام معلمان باتجربهای که از آنها پرس و جو کردم بدون استثنا همه اذعان داشتند که موفقیت خود در تدریس را مدیون استفاده از راهبردهای تقویت مهارتهای پایهای خواندن و نوشتن می دانستند. بنابراین بر حسب تأثیرات محیط بر یادگیری، روشهای تدریس و برنامههای درسی مدارس اغلب میتوانند علت یا تشدیدکنندهی مشکلات یادگیری باشند. تا همین اواخر، روش تدریس به عنوان علت احتمالی مشکل یادگیری به ندرت مورد بررسی قرار گرفته است.
-1 مقدمه
بر حسب تأثیرات محیط بر یادگیری، روشهای تدریس و برنامههای درسی مدارس اغلب میتوانند علت یا تشدیدکنندهی مشکلات یادگیری باشند. تا همین اواخر، روش تدریس به عنوان علت احتمالی مشکل یادگیری به ندرت مورد بررسی قرار گرفته است. به نظر میرسد معلمان میپندارند که اگر چیزی آموخته شده است، به طور خودکار آموخته شده است، و اگر آموخته نشده، آن وقت مشکل را باید به دلبل نارساییهایی در توانایی خود دانشآموز، انگیزه و یا تداوم یادگیری وی دانست و نه اثربخشی روش تدریس
همچنین دانشآموز باید از طریق دستیابی به خدمات تخصصی بیشتر و منابعی که در مدرسه در دسترس آنها نیست - مثلا برای سنجش روانشناختی ، گفتاردرمانی، مشاوره - ، مورد حمایت و کمک قرار گیرند
به وسیلهی واداشتن اعضا برای فکر کردن به اولویت نیاز های دانشآموزان IEP تنت - 2007 - پیشنهاد میدهد که فرآیند ایجاد یک ×خاص و چگونگی رویارویی بهتر با آن نیازها، به خودی خود با ارزش است.
بهتر است فعالیتهای یادگیری به صورت گام به گام و از ساده به مشکل و با حجم کمتری انجام شود. تدریس با تکرار بیشتری همراه باشد و از بیان لفظی خود دانشآموز استفاده شود. در مورد پاسخهای درست و نادرست بازخورد فوری و همراه با توجه، تحسین، تشویق و البته در صورت لزوم از تنبیهخفیف استفاده شود. به کودکان کمک شود که هرچه زودتر به مرحلهی عملیات عینی برسند
-2 تعاریف و ویژگی های حافظهی دیداری
حافظهی تصویری عبارت است از توانایی شبکیهی چشم در نگهداری اثر تصاویر برای مدت یک ثانیه، بنابراین این نوع حافظه به ما کمک میکند تا تصاویر پشت سر هم را به صورت متحرک دریافت کنیم
-3 انطباق و حمایت دانشآموزان مبتلا به مشکلات یادگیری:
دانشآموزان مبتلا به مشکلات یادگیری برای آموزش مؤثر و یادگیری بهتر به روشهای حمایتی به این منظور که بتوانند به پیشرفت تحصیلی و رشد اجتماعی گروه همسالان خود دست یابند، نیاز دارند. این تقویت و حمایت به روشهای مختلفی ایجاد میشود:
-1 تنظیم کردن تغییرات و اصلاحات برنامههای کلاسی،
-2 برنامهی آموزش انفرادی ،
-3 تغییر الگوی سیستم موجود در کلاس،
-4 فراهم کردن تدریس فوق برنامه در کلاس یا خارج کردن دانشآموزان از آموزش گروهی
-5 آموزش خصوصی توسط همسالان
-6 استفاده از اعضای تیم حمایتی و تقویتی بریا کمک به دانشآموز به صورت فردی،
-7× هرگونه ترکیب امکانپذیر گزینههای قبلی.
همچنین دانشآموز باید از طریق دستیابی به خدمات تخصصی بیشتر و منابعی که در مدرسه در دسترس آنها نیست - مثلا برای ×سنجش روانشناختی ، گفتاردرمانی، مشاوره - ، مورد حمایت و کمک قرار گیرند
تنت - 2007 - پیشنهاد میدهد که فرآیند ایجاد یک IEP به وسیلهی واداشتن اعضا برای فکر کردن به اولویت نیاز های دانشآموزان خاص و چگونگی رویارویی بهتر با آن نیازها، به خودی خود با ارزش است
-4 تقویت حافظهی دیداری
-1 به خاطرسپاری و بازگویی - لیست کلمات یا تصاویر - -2 لیست جفت کلمات - دوکلمه مرتبط و یا دوکلمه نامرتبط - -3 رعایت ترتیب کلمات - لیستی از کلمات را به دانشآموز ارائه میکنیم و دانشآموز باید ترتیب کلمات را از حفظ بگوید
-5 اختلال در حافظهی دیداری
کودکانی که در حافظه دیداری دارای مشکل هستند، نمیتوانند کلماتی را که دارای صدای یکسان و شکل متفاوت هستند به طور صحیح بنویسند. کودکانی که در تصویرردازی دوباره حروف کلمهها با اشکال روبرو هستند به این علت است که نمیتوانند از کلمهها تصویر روشنی در ذهن داشته باشند و در هجی کردن کلمهها دچار مشکل میشوند.
در این موارد کودک قادر نیست به خوبی تصویر حرف مورد نظر را در کلمه به خاطر بسپارد. منظور را منزور مینویسد و بهار را بحار مینوید. بنابراین این کودکان توانایی یادآوری مطالب و چیزهایی را که قبلا دیدهاند ندارند، علی رغم اینکه هیچ مشکلی از نظر بینایی ندارند و در یادآوری حروف الفبای نوشته شده، اعداد، کپی کردن اشکال، محاسبه و مسائل ریاضی و... دچار مشکل میشوند
-6 تشخیص مشکلات و برنامهریزی آموزش
در طرحریزی برنامههای خواندن و نوشتن باید عملکرد فرد ارزیابی شود. ارزیابی برای طراحی برنامه نیز مستلزم استفاده از آزمونهای تشخیصی، پرسشنامههای غیر رسمی خواندن و نوشتن میباشد
گاهی اوقات روشهای غربالگری، نمونههایی از کار کودک کودکستانی یا مدرسه رو را در نظر میگیرند و برخی از آنها نیازمند این هستند که کودک تکالیف و فعالیتهای مشخصی را تکمیل کند و سپس آن فعالیتها مورد ارزیابی قرار گیرد. تودل 2001 - ، ص - 26 عنوان میکند غربالگری عبارت است از ارزیابی اولیه برای پشتیبانی از آموزش و یادگیری، و برای شناسایی زمینههای مرتبط که میتوانسته رشد و یادگیری یک کودک را مانع شود و یا احتمالا محدود کند.
در پایان این مقاله یک برنامه فردیشده که توسط خودم گردآوری شده، آمده است که روشهای ارزشیابی در طول دورهی آموزشی به تفکیک برای هر هدف کوتاه مدت آمده است. امید است مورد استفادهی دانشجومعلمان قرار گیرد.
-7 مشکلات خواندن و نوشتن و نقش فعالیتهای فوق برنامه در کاهش این مشکلات بسیاری از دانشآموزان دچار مشکلات یادگیری، در »خواندن« و »نوشتن« با مشکل بزرگی مواجه هستند، اما در زمینههای دیگری نظیر ورزش، هنر، کاردستی و موسیقی تواناییهای چشمگیری دارند
ویژگیهای معلم از لحاظ فعالیتهای اجتماعی و تربیتی:
1 -شناخت ویژگیهای رشد طبیعی کودکان و نوجوانان
-2 شناخت کامل برنامه درسی و تشخیص جنبه های ضعیف آن
-3 آشنایی با فعالیتهای تربیتی، آموزشی و اجتماعی سودمند برای انتخاب نوع فعالیتهای فوق برنامه
-4 آشنایی با روشهای علمی فعالیتها از لحاظ ویژگیهای سنی، استعدادها، نیازها و رغبتهای دانش آموزان
-5 آشنایی با روشهای درست ارزشیابی فعالیتهای فوق برنامه
-6 آشنایی با چگونگی بر انگیختن دانش آموزان به شرکت در فعالیتهای فوق برنامه
-7 آشنایی با وسایل و امکانهای لازم برای انجام دادن فعالیتهای فوق برنامه، تهیه و کاربرد صحیح آنها -8 شناخت زمان و چگونگی فعالیتهای تربیتی و اجتماعی
-8 راهبردهای تقویت مهارت حافظهی دیداری
بهتر است فعالیتهای یادگیری به صورت گام به گام و از ساده به مشکل و با حجم کمتری انجام شود. تدریس با تکرار بیشتری همراه باشد و از بیان لفظی خود دانشآموز استفاده شود. در مورد پاسخهای درست و نادرست بازخورد فوری و همراه با توجه، تحسین، تشویق و البته در صورت لزوم از تنبیه خفیف استفاده شود. به کودکان کمک شود که هرچه زودتر به مرحلهی عملیات عینی برسند
-1 چند شئ یا اشکال هندسی و تصاویر به کودک نشان میدهیم، پس از پوشاندن آنها کودک باید اشیائی را که دیده بود، نام ببرد و در صئرت موفقیت تعداد را بیشتر میکنیم.
-2 با موزائیکهای رنگی شکلی را درست میکنیم وبعد از چند ثانیه که ک.دک آنها را دید میخواهیم بدون دیدن طرح آن را بازسازی کند.
