بخشی از مقاله
چکیده
در حال حاضر، برخورداری از اطلاعات و مدیریت دانش به موقعیتی استوار برای ادامه حیات در سازمانهای پویا وخلاق تبدیل شده و حتی توان رقابت در بازارها و تجارت، منوط به کسب، توسعه و روزآمدی دانش فردی و سازمانی است. تا حدی که دانش، جزئی اساسی از سرمایه تلقی می شود.از این رو مدیریت هوشیار بر آن است تا هر چه بیشتر و بهتر در جهت استفاده از این ابزار برای رویارویی و مقابله با عوامل عدم اطمینان، حفظ موقعیت و ایجاد خلاقیت و نوآوری جهت گسترش عرصه رقابتی خود برآید.
این امر مستلزم این است که دانش جدید را در سازمان خود ایجاد نموده، توزیع کرده و آن را تبدیل به کالاها و خدمات نمایند و با ارج نهادن به مدیریت دانش ، آنرا به عنوان یک نیاز استراتژیک و ضرورتی جهت پیشگامی در عرصه رقابت پذیری، در زمره برنامه های اولویت دار خود قرار دهند.براین اساس مدیریت دانش را می توان، توانایی پردازش داده به اطلاعات و اطلاعات به دانش یا فرآیند تبدیل دانش ضمنی به دانش صریح تعبیر نمود.در واقع مدیریت دانش فرایند ایجاد ارزش از داراییهای نامرئی سازمان - سرمایه انسانی - است.
امروزه دانش به عنوان یک دارایی ارزشمند و یک منبع و سرمایه راهبردی در سازمان مطرح است و ارائه خدمات - محصولات - با کیفیت و اقتصادی، بدون بهره گیری و مدیریت این منبع ارزشمند، کاری دشوار و اغلب غیر ممکن است. مقاله حاضر با بهره گیری از روش ترکیبی - کمی و کیفی - کوشیده است تا وضعیت شهرداری تهران را با سازمانهای نوآور در زمینه مدیریت دانش مقایسه نماید. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که متاسفانه هنوز در شهرداری تهران رویکرد مناسبی به مدیریت دانش اتخاذ نشده است. در پایان مقاله حاضر نیز به بحث و تشریح چگونگی استقرار مدیریت دانش و پیاده سازی مولفه های آن در شهرداری تهران پرداخته شده است.
مقدمه
عصر حاضر، عصر تغییر و تحول سریع دانش است. هر پنج سال و نیم حجم دانش دو برابر می شود، در حالی که عمر متوسط آن کمتر از چهار سال است در چنین شرایطی دانش به عنوان یک منبع ارزشمند استراتژیک و دارایی در سازمان مطرح می شود که نیازمند مدیریت است. اگر به شرایط فوق رقابت شدید موجود در بازارهای جهان را نیز اضافه نماییم، اهمیت مدیریت کردن دانش های سازمان به عنوان یک مزیت رقابتی در اقتصاد دانش محور کنونی دو چندان می شود.با این وجود امروزه بسیاری از سازمانها دریافتهاند برای کسب موفقیت در دنیای پرچالش رقابتی، به نگرشی یکپارچه و سیستماتیک به دانش درون سازمان خود نیاز دارند.
به همین دلیل طی سالهای اخیر، تحقیقات خود را حول محورهایی از قبیل مدیریت بر جریان کسب، حفظ و استفاده از دانش متمرکز کردهاند - افرازه،. - 1384 لذا ، برای بقا در محیط های پیچیده و پویا ضروری است که سازمان ها از چابکی و انعطاف پذیری لازم برخوردار باشند و نیز در اداره دانش به صورت کارا عمل کنند. . - Davenpor , et al,1996 - بنا براین ، شرکتهایی موفق هستند که به طور پیوسته برای حل مسایل جدید و نا آشنا دانش جدید خلق می کنند، آن را به طور گسترده در سر تا سر سازمان پخش و به سرعت به فناوری ها و محصولات جدید تبدیل می کنند. - ". - Nonaka,. & Takeuchi, 1995 -
تام استوارت" در سال 1994 طی مقالهای در مجله فورچون، این مسئله را به شرکتها یادآوری کرد که به آنچه میدانند - سرمایه فکری - بیش از آنچه دارند - سرمایه مادی - اهمیت دهند. پس از وی،" پیتر دراکر" - 1999 - دانش را به عنوان پایههای رقابت در جامعه فراصنعتی معرفی کرد. در - Drucker, 1999 - در ادامه "استنفورد رومر"، دانش را تنها منبع بیپایانی نامید که با استفاده بیشتر، حجم آن بیشتر میشود.
پارادایم » مدیریت دانش« یکی از مباحث نوظهور در مدیریت است که به شدت مورد استقبال و توجه دانشمندان علم سازمان و مدیریت واقع شده و مهم ترین رکن مدیریت دانش، پیاده سازی و اثر بخشی آن می باشد. - افرازه،. - 1384 تغییرات مستمر دانش، تعادل نوینی را برای سازمانهای پویا و خلاق به وجود آورده است. جریان بی انتهای دانش، بازارها را در حالت تغییر مدوام قرار داده که این امر سازمانها را ملزم به تغییرات مستمر می کند که از این رو تاکید ویژه ای بر اقتصاد مبتنی بر دانش می شود . - Drew,1999 -
بنابراین ،در اقتصاد مبتنی بر دانش امروز، مزیت رقابتی، به طور فزاینده ای در تسهیل روندهای اطلاعاتی انجام کار یافت می شود تا در دسترسی به منابع و بازارهای خاص، لذا دانش و سرمایه فکری به عنوان مبنای اولیه دستیابی به شایستگی های اصلی و راهبردی برای عملکرد برتر مطرح می شوند. در راستای رسیدن به مزیت رقابتی پایدار نیز توجه به دانش موجود، چگونگی استفاده موثر از آن و ایجاد ساختاری برای پیاده سازی و استفاده از اطلاعات و دانش جدید امری مهم و حیاتی شمرده می شود که سازمانها ی پویا وخلاق باید توجه ویژه ای به آن داشته باشند. - - Gibbert& et al , 2002
مدیریت دانش بیشتر از آنکه یک فناوری و یا محصول باشد یک متدولوژی است. با این وجود فناوری اطلاعات یک عنصر بسیار مهم برای موفقیت سیستم مدیریت دانش محسوب میشود. - - OECD,2004لذا، سیستمهای مدیریت دانش به کمک چند دسته تکنولوژی که همگی ریشه در فناوری اطلاعات دارند توسعه مییابند. . - The WISE Consortium 2002 - در حال حاضر، برخورداری از اطلاعات و مدیریت دانش به موقعیتی استوار برای ادامه حیات در سازمانهای پویا وخلاق تبدیل شده و حتی توان رقابت در بازارها و تجارت، منوط به کسب، توسعه و روزآمدی دانش فردی و سازمانی است. تا حدی که دانش، جزئی اساسی از سرمایه تلقی شود - . -
داده ، اطلاعات، دانش
دانش چیست؟ این سوالی است که پیش از اینکه به بحث مدیریت دانش بپردازیم، باید به وضوح پاسخ داده شود. برخی دانش را صرفاً اطلاعات می دانند. در نظر این افراد، دانش،ارزیابی ما از دنیای واقعی است. مثلاً اینکه سرمایه شرکتهای رقیب ما چقدر است؟ به عقیده گروهی دیگر، دانش را تنها محدود به مهارتها و تخصص های کاربردی می دانند. در نظر این گروه ها، مهارت تراشکاری یک استاد تراشکار و یا مهارت تدریس یک استاد دانشگاه، مصادیق واقعی دانش هستند.اما واقعیت امر این است که همه این موارد، مصادیقی از دانش هستند.
به طور خلاصه، هر گونه اطلاعات پردازش شده ای که در جهت تحقق اهداف سازمان مفید باشد، به نوعی دانش است.از منظر دیگر، دانش را می توان بر روی یک طیف ترسیم کرد. یک سر این طیف، دانشی است که به راحتی می توان در قالب نوشته ها، فیلم، صوت، عکس، تصویر و حتی کلام، منتقل کرد. در حقیقت این دانش را دانش آشکار1 یا دانش کدگذاری شده2 می نامند. در سر دیگر این طیف، انواعی از دانش مانند مهارت، بصیرت، تجربه، بینش و شهود موجود است که به راحتی قابل کد گذاری نیستند. کهعمدتاً آنرا دانش ضمنی3 می نامند. - Amidon, 1997,Drucker,1998 -
"دانیل بل"، اطلاعات و دانش را به عنوان یکی از مشخصه های اصلی قرن 21 می داند و نظریه ارزش دانش در عصر فرا صنعتی را در مقابل ارزش کار متعلق به عصر صنعتی مطرح نمود . - Bell, 1973 - تعریف دقیق دانش به دلیل ماهیت مبهم و غیرملموس آن دشوار است زیرا آنچه برای فردی دانش تلقی می شود، ممکن است برای فرد دیگری اطلاعات باشد. با این وجود تعاریف ارائه شده از دانش عبارتند از:
1. "بریتون ماناسکو" از دانش به عنوان محور اصلی نیروی کار عصر حاضر یاد کرد - 2000،. - Manasco
2. داونپورت و پروساک - 1998 - 4معتقدند که "دانش مخلوطی سیال از اطلاعات، تجربیات، ارزش ها و نگرش هایی است که بر اساس معیارهای منطقی و عقلی سازمان یافته و به عنوان چارچوبی جهت تجزیه و تحلیل، ارزشیابی و بهره مندی از اطلاعات و رویدادهای جدید به کار گرفته می شود". - نعمتی و جمشیدی،
3. "نانوکا"، دانش را اعتقادات موجه و مشروع تعریف می کند، جایی که اعتقادات برای توجیه منافع شخصی استفاده می شود. - نانوکا و همکاران،. - 1995
4. دانش ترکیبی سازمان یافته از ایده ها، قوانین، رویه ها و اطلاعات است - ماراکاس،. - 1990
