بخشی از مقاله
چکیده:
محدوده مورد مطالعه جهت احداث سد در شهرستان الیگودرز و در جنوب شرقی استان لرستان - جنوب شهرستان الیگودرز - قراردارد. مطالعات زمین شناسی مهندسی در تمامی مراحل اجراي یک طرح سد سازي موثر می باشند.عدم کارایی و مشکلات یک سوم از سدها در سطح جهان نتیجه ضعف مطالعات مهندسی آن ها بوده است. از آنجایی که آگاهی دقیق از رفتار توده سنگ،طراحان را در کابرد هرچه صحیح تر مصالح و ایمن سازي سازه ها در مقابل بلایاي طبیعی کمک می کند .قبل از اجراي هر پروژه مهندسی لازم است تا ویژگی هاي مهندسی توده سنگ در منطقه مورد بررسی قرار گیرد.
در منطقه مورد مطالعه، بخش عمده نهشته هاي سنگی نزدیک به ساختگاه را واحدهاي ژوراسیک-کرتاسه تشکیل می دهند.
ویژگی هاي مهندسی توده سنگ در منطقه محاسبه گردید که نتایج زیر به دست آمد، مقدار RMR براي تکیه گاه سد عدد 50 محاسبه گردید، توده سنگ مذکور در کلاس III - سنگ مناسب - قرار میگیرد.و مقدار شاخص GSI برابر45محاسبه شد.در روش RMR بازه مقدار میانگین زاویه اصطکاك میانگین این مقدار برابر با 30 درجه می باشد. در روش GSI این مقدار 28 درجه محاسبه گردید.
-1 مقدمه:
منطقه مورد نظر از لحاظ تقسیم بندي زمین شناسی در زون سنندج سیرجان قرار گرفته است.روند پستی بلندي ها در این منطقه بر روند ساختاري زاگرس منطبق است.در یک دید ریختاري کلی، در وهله اول می توان ناحیه را به دو بخش شمال-شمال خاوري، جنوب-جنوب باختري تقسیم نمود.در مجموعه 4 ناپیوستگی شامل 3 دسته درز و لایه بندي در منطقه مورد نظر شناسایی شد، که روند این ناپیوستگی ها شمال باختر-جنوب خاور می باشد.با توجه به اطلاعات ناپیوستگی هاي برداشت شده توده سنگ در محدوده ساختگاه و تجزیه تحلیل آنها و اطلاعات موجود از ویژگی هاي زئو مکانیکی سنگ بستر، طبقه بندي مهندسی توده سنگ بستر ساختگاه سد ده جانی با استفاده از روش هاي RMR و GSI صورت پذیرفته است
-2موقعیت محدوده مورد مطالعه:
محدوده مورد مطالعه جهت احداث سد در پایین دست روستاي ده جانی در22 کیلومتري جنوب الیگودرز و در جنوب شرقی لرستان واقع شده است. این محدوده در مختصات جغرافیاییَ49˚ ,7 تا49˚, 12´ طول شرقی,10´ْ 33 تا 33˚,15´ عرض شمالی واقع شده است. موقعیت محور سد ده جانی در33˚,13 ´ درجه عرض شمالی49˚ , 13 ´
درجه طول خاوري قرار دارد. . - مطالعات مرحله اول سد ده جانی،پارس راي آب، - - 1382شکل - 1
شکل -1 نقشه راه هاي منطقه
-3 زمین شناسی ساختمانی ساختگاه
با توجه به قرار گیري منطقه مورد نظر در زون سنندج-سیرجان که فاصله کمی با پهنه خرد شده و رانده زاگرس شمالی دارد. لذا عموماً روندهاي موردانتظار همان روندهاي زاگرسی میباشند که جهتی شمال باختري به جنوب خاوري دارند. عمده ساختارهاي مورد انتظار نیز ساختارهاي شکل گرفته در سیستم فشاري میباشند که به صورت گسلش معکوس نمود مییابند. بررسی تکتونیکی محل ساختگاه نیز منجر به شناسایی چنین ساختارهایی شده که ذیلاً به آن ها اشاره میشود.
-1وضعیت لایه بندي:
دره در محل سد به شکل vباز با دیواره هاي کم شیب از جنس شیست هاي کرتاسه و اهکهاي ضخیم لایه می باشد.موقعیت لایه بندي در هر دو تکیه گاه یکسان و N40w/ 40 NE، است.در جنوب دره محل سد وضعیت لایه بندي به N15W/40SW تغییر میکند. - شکل - 2با توجه به این موارد به نظر می رسد که جناح راست و چپ دره در محل ساختگاه یال شمالی یک تاقدیس محلی می باشند که این تاقدیس به سمت جنوب به یک ناودیس تبدیل می شود که مجموعاً یک ساختار چین خورده را در پاي کوه چال آب به وجود می آورند.
شکل-2زمین ریخت شناسی محور سد - دید از داخل مخزن -
-2گسل:
تنها گسل قابل تشخیص در محل، گسل پیردزگاه است. این گسل پشت تکیه گاه راست و در پاي ارتفاعات چال آب واقع شده است و فاصله آن با محل محور حدود یک کیلومتر میباشد. این گسل داراي شیب90 ˚و
جهت شیب224 ˚ می باشد. از آنجایی که فاصله این گسل تا محور سد زیاد است، تاثیري در پایداري تکیه گاه ها ندارد.
-3درزها:
اصولاً درزها عوارضی هستند که در اثر شکست ناشی از تنش هاي اعمال شده به توده سنگی ایجاد می شوند.معمولاً سیستم درزداري هر منطقه از گسل هاي اصلی آن منطقه تبعیت می کند. - مارشاك و میترا -
باتوجه به بررسی هاي آماري انجام شده در منطقه و برداشت شیب و جهت شیب درزهاي ناحیه - جدول - 1، نمودار گل سرخی آن ها بر اساس جهت شیب آن ها تهیه شد.
