بخشی از مقاله
چکیده:
با توجه به مطرح شدن بحث الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در برنامه ریزی های کشور، لزوم رصد حرکت و گرفتن بازخورد نسبت به حالت ایده آل دارای اهمیت است. الگوی مورد بحث دارای شاخص هایی می باشد که جهت دستیابی به حرکت همه جانبه یکپارچه سازی آنها در راستای اهداف و رسالت الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ضروری است.
قطعا دستیابی به پیشرفت نیازمند برنامه ریزی در راستای شاخص ها و در طول دوره های متفاوت زمانی حاصل می گردد. اخذ بازخورد در هر دوره راهنمای تصحیح عملکرد برای دورههای آینده خواهد بود. ارزیابی پدیدههای کیفی همچون پیشرفت با توجه به شاخصهای آن از طریق روشهای تصمیم گیری کمی ممکن نمی باشد. لذا، در این تحقیق از سیستم فازی برای ارزیابی شاخص های پیشرفت استفاده می شود.
روند کار بدین صورت است: ابتدا مساله با کمک پارامترها که از شاخصهای پیشرفت می باشند، مدلسازی میشود. سپس با کمک متغیرهای زبانی نظرات گرداوری می شوند. بعد، با استفاده از محاسبات فازی موقعیت هر شاخص در دوره برنامهریزی متناظر و وضعیت کلی پیشرفت حاصل از یکپارچه سازی همه شاخصها بدست میآید. وضعیت فعلی با حالت ایده آل مقایسه و فاصله مشخص میگردد. این وضعیت به برنامهریزان بازخورد میگردد تا رویکردها و راهبرد های آینده را تصحیح یا تغییر دهند.
-1 مقدمه
دستیابی به الگوی توسعهاسلامی- ایرانی پیشرفت یک سند بالادستی نسبت به همهاسناد برنامهای کشور و چشمانداز کشور و سیاستگذاریهای کشور خواهد بود. بنابراین، حتّی چشماندازهای بیستساله و دهساله کشور نیز باید بر اساس این الگو تدوین شود. البته این الگو، یک الگوی غیر قابل انعطاف نیست. آنچه که به دست خواهد آمد، حرف آخر نیست؛ یقیناً در مواجهه با شرایط مختلف، ایجاد تغییراتی در الگو اجتناب ناپذیر است. بنابراین الگو، باید یک الگوی منعطف باشد.
البته هدفها مشخص هستند و در طول زمان تغییر نمیکنند ولی راهبردها ممکن است به حسب شرایط گوناگون تغییر پیدا کند و حک و اصلاح شود
یکی از بزرگترین چالشهای توسعه در مدل غربی با الگوی اسلامی، توجه نکردن به مفاهیم معنوی و آخرت اندیشی است. توسعه غربی کمیتگرا است و رسالت او اصلاح و بهبود وضعیت مادی انسانها است
در حالی که مفاهیم معنوی که با معیارهای کمیّ قابل اندازهگیری نیستند، در الگوی اسلامی پیشرفت بسیار تعیینکننده هستند. بنابراین، لازم است عناصر معنوی مؤثر در پیشرفت را شناسایی و برمبنای آن برای الگوی پیشرفت برنامه ریزی کرد
ارائه هرگونه برنامه از سوی دولتها برای فرد و پاسخگویی شهروندان در راستای اجرای برنامهها بدون در نظر گرفتن انواع وابستگیهای خانوادگی فرد، کار سختی نیست. سکولاریزم نیز دومین سکوی پرش برای توسعه غربی بود. سکولاریزم یا دینزدایی، برنامهای اجتماعی به شمار میآید که متضمن نادیده گرفتن انگاره آخرت، مسئولیتهای معنوی افراد و دولت و تمام ضابطههای مربوط به ادیان در زندگی اجتماعی است - بقره. - 156/
نگاه فیزیکی به دنیا و انسان، به تهیشدن علوم و برنامهریزیهای اجتماعی از معنویتگرایی و آخرتاندیشی انجامیده است - مائده2/،حدید25/، بلد. - 10-8 این رویکرد، نظم ارگانیکی که غایتی متعالی برای انسان و جهان تعریف میکند را نادیده میگیرد و مدعی است انسان به جهان بینظم، انضباط میبخشد بدون آنکه خود بخشی از یک نظام پیچیده و قسمتی از یک تقدیر باشد و هویتی سرشار از معنا داشته باشد. برنامهریزی برای دنیایی چنین غیر پاسخگو، چندان سخت نیست - حشر. - 24/
با این وصف میتوان پیشبینی کرد که الگوی » پیشرفت اسلامی ایرانی « نظریه پیچیده تری را ارائه میکند؛ زیرا الگویی مقید از » توسعه « را دنبال مینماید. قید اسلامی بودن به طور اجمالی چند شاخص اصلی را در توسعه ایجاد میکند و قید ایرانی بودن از توتالیته مدل توسعه غربی میکاهد و به بومی شدن الگوی پیشرفت میانجامد - متن نامه ابلاغی سیاست های کلی برنامه پنجم توسعه - . الگویی که واقعیتهای جامعه ایرانی و کشور ایران را در نظر میگیرد و شاخصهای مربوط به یک کشور جوان، مذهبی، با آداب و رسوم شرقی، مختصات جغرافیایی و جمعیتی خاص، منابع غنی و البته ضعفها و کاستیهای خاص خود را داراست.
نظام اسلامی، نظامی است بر پایهی مبانی اسلام - زلزال7/و8،عنکبوت. - - 64/ هر جا که توانستهایم وضع موجود و ساختار کنونی نظام خودمان را بر پایه اسلام قرار بدهیم، این خوب است، مطلوب است؛ هر جا نتوانستیم، سعی ما باید این باشد که آن را بر همان پایه و مبنای اسلامی قرار بدهیم؛ از او نباید تخطی کنیم - فتح. - 4/
الگو یک وسیله و معیار و میزانی است برای این که آن کاری که انسان میخواهد انجام دهد، با آن الگو تطبیق داده شود. برای اینکه ما بتوانیم نسخه درست پیشرفت را پیدا کنیم، نیاز به بحثهای نظری داریم که بهمراه اصول کاربردی داریم.
-2 مفهوم شناسی موضوع
در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت چند مفهوم کلیدی به چشم میخورد که با تجزیه موضوع میتوان مهمترین آنها را الگوی اسلامی، ایرانی، پیشرفت دانست
الگو: الگو چارچوب نظری و ذهنی است که پایه و معیار حرکت قرار میگیرد. الگو، نقشه راه است.
رهبری معظم انقلاب اسلامی، الگو را نقشه جامع دانستند که به ما میگوید به کدام سمت و برای کدام هدف داریم حرکت میکنیم - رهبر معظم انقلاب اسلامی 89/9/10 درنخستین نشست اندیشههای راهبردی - . بدون نقشه جامع، دچار سردرگمی خواهیم شد؛ همچنان که در طول این 30 سال به حرکتهای هفت و هشتی، بی هدف و زیگزاگ مبتلا بودیم و به این در و آن در زدیم
برای طراحی الگو باید نهضت نرمافزاری و جنبش تولید علم را جدی گرفت؛ گفتمانسازی، نظریهپردازی و تئوریپردازی لازم دارد؛ یک شأن نخبگانی است که باید در دراز مدت تحقق پیدا کند. اتاقهای فکر راه انداخت
نشستهای راهبردی و همایشهای تخصصی برگزار کرد و با فراخوان مقالات و میزگردهای علمی و فعال کردن کمیتهها و کارگروههای کارشناسی به بررسی موضوع پرداخت و با تعریف و طراحی پروژههای پژوهشی و طرحهای تحقیقاتی به بررسیهای کارشناسی ابعاد،گستره و عمق بیشتری بخشید
