بخشی از مقاله
چکیده
سیستم اطلاعات سلامت، یکی از مهمترین سیستم های اطلاعاتی است که بشر تاکنون موفق به تولید آن و رفع بسیاری از مشکلات در حوزه سلامت شده است. دلیل این امر نیز در تامین کلیه فرآیندها و کارکردهای مهم سازمانهای سلامت محور توسط این سیستم نهفته است. امروزه اغلب سازمان های سلامتمحور بدون این سیستم یا قادر به ادامه حیات نخواهند بود و یا دچار مشکلات عدیدهای در کارایی خود میشوند؛ و از سوی دیگر، با پیاده سازی ضعیف این سیستم نیز حیات آنها به مخاطره می افتد.
پیاده سازی کیفی سیستم، متضمن ارتقاء سطح کسب و کار سازمان و پیاده سازی متزلزل، منجر به تنزل رتبه کسب و کار سازمان در بازار خواهد گردید.کنترل ریسک های پیاده سازی مستلزم توجه به تمامی ابعاد و شاخص های سنجش فرآیند پیاده سازی است که تاکنون ندرتا بطور جامع و از همه ابعاد فنی و سازمانی مورد توجه و بررسی قرار گرفته اند. طراحی سیستم استنتاج فازی هوشمند، منجر به ایجاد هسته مرکزی لازم برای تولید سیستم گزارش دهی مدیریتی،سیستم هوشمندی کسب و کار و سیستم پشتیبانی از تصمیم گیری می گردد. به عبارت دیگر، سیستمی که طراحی می گردد، به عنوان بنیانی برای سیستم های پیشرفته هوشمندی سازمان مورد استفاده قرار خواهد گرفت.هدف پژوهش حاضر تلاش در جهت رفع یکی از مشکلات بنیادین حوزه سیستم های اطلاعاتی است.
مقدمه
فناوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی، تاثیر فزاینده ای بر تمامی شئونات کاری سازمان های امروزی داشته است و منجر به افزایش بی بدیل بهره وری در تمامی عرصه های کسب و کار شده است .Sánchez et al., 2009 - سیستم های اطلاعاتی که فرآیند کسب و کار سازمان را یکپارچه نموده و دقت، کیفیت و انعطاف پذیری انجام فعالیت ها را افزایش می دهند، تاثیر شگرفی بر بهره وری سازمان ها و افزایش توان رقابت آنها داشته اند.یشینه پیاده سازی سیستم های اطلاعاتی بزرگ ، دارای سابقه ای طولانی و پر فراز و نشیب می باشد که در طی آن، پروژه های متعددی با موفقیت و بسیاری نیز با شکست و یا عدم دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده، به پایان رسیده اند.
مطالعات اخیر نشانگر این مطلب هستند که میزان موفقیت پروژه های پیاده سازی این سیستم کاهش یافته است و ریسک پیاده سازی به همان میزان افزایش پیدا کرده است - ونوگوپال و دیگران، . - - 2010 بر طبق آمار ارائه شده، تنها 32 درصد پروژه ها در زمان مقرر، با بودجه تعیین شده و بر اساس نیازمندی های ارائه شده توسط مشتری به سرانجام می رسند. همچنین، 44 درصد پروژه ها زمان و هزینه ای بیش از میزان تعیین شده به خود اختصاص داده و نیازمندی های مشتری را به طور کامل برآورده نمی سازند.
در نهایت، 24 درصد پروژه ها نیز با شکست مواجه شده و پیش از اتمام رها می شوند - گزارش گروه نیواستندیش، . - - 2009این در حالی است که در حدود یک دهه قبل، نیمی از پروژه های پیاده سازی در دستیابی به اهداف با مشکل یا شکست مواجه شده و نیمی دیگر به موفقیت نسبی دست می یافتند - روبی و دیگران، . - 2002امروزه مشکلات فراوانی گریبانگیر سازمان پیاده سازی کننده سیستم هایی نظیر سیستمهای سلامت در سازمان است که از بین آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود - اندرسون و ویلسون، -2011 سهرابی و جعفرزاده، - 2010
- 1عدم شناخت سازمان از مولفه ها، توانمندی ها و محدودیت های سیستم ها - 2فقدان بررسی جامع از موانع و مشکلات پیشرو در حین پیاده سازی سیستم - 3عدم بررسی پیش زمینه ها و پیش نیازهای پیاده سازی این سیستم - 4فقدان ارزیابی دقیق از سطح آمادگی سازمان برای پیاده سازی سیستم - 5طراحی و بهبود محدود و نقطه ای در فرآیندهای کلیدی کسب و کار پیش از پیاده سازی سیستم - 6عدم اصلاح و بهبود استانداردها و قواعد کسب و کار پیش از پیاده سازی سیستم - 7عدم ارزیابی کیفیت پیاده سازی سیستم و میزان یکپارچگی آن با فرآیندهای کلیدی سازمان از این رو نیاز به روش و سازوکاریداریم که تا حد امکان، مشکلات را کاهش داده و در جهت افزایش موفقیت پیاده سازی این سیستم ها گام بردارد، چراکه هزینه و زمان فراوانی صرف پیاده سازی سیستم اطلاعات سلامت می گردد و در صورت عدم موفقیت پروژه، احتمال می رود که ضربه جبران ناپذیری بر زیرساخت و فرآیندهای سلامتمحور وارد شده و استقرار مجدد سیستم و یا حتی کسب و کار را بسیار دشوار سازد.
برای رفع این مساله مهم، راهکاری مطلوبیت بیشتری دارد که بصورت منفعلانه و پس از پیاده سازی سیستم وارد عمل نشده و قبل از وقوع مشکلات، هشدار لازم را به مدیران سازمان ارائه دهد و آن را در مسیر صحیح هدایت نماید. این پژوهش بر آن است تا با ارائه راهکاری هوشمند، دقیقو منعطف، توان پیش بینی و پاسخگویی موثر را در اختیار مدیران سازمان های پیاده سازی کننده سیستم اطلاعات سلامت و همچنین، شرکت های تولید کننده نرم افزار و شرکت های ارائه دهنده مشاوره پیاده سازی سیستم قرار دهد. در صورتی که سازمان قادر باشد تا پیش از آغاز فرآیند پیاده سازی، وضعیت جاری را ارزیابی نموده و نتایج حاصل از پروژه را تا حد امکان پیش بینی نماید، بسیاری از مشکلات پیشرو از قبل مشخص شده و برای اصلاح آنها اقدام خواهد شد.
همچنین با وجود یک رویکرد پیش بینی کننده، سازمان سازوکاری را در اختیار دارد که با استفاده از آن فرآیند پیاده سازی را لحظه به لحظه رصد نموده و در صورت وجود انحراف و پیش از ورود پروژه به نقطه بحرانی، نسبت به اصلاح آن اقدام می نماید. طراحی سیستم استنتاج فازی هوشمند، منجر به ایجاد هسته مرکزی لازم برای تولید سیستم گزارش دهی مدیریتی،سیستم هوشمندی کسب و کار و سیستم پشتیبانی از تصمیم گیری می گردد.
به عبارت دیگر، سیستمی که طراحی می گردد، به عنوان بنیانی برای سیستم های پیشرفته هوشمندی سازمان مورد استفاده قرار خواهد گرفت.با توجه به توانمندی یادگیری سیستم و قابلیت استفاده قبل از آغاز پروژه، هزینه استفاده از سیستم بسیار پائین بوده و خروجی حاصل از آن با درنظرگیری آموزش سیستم از طریق پروژه های قبلی، کیفی و دقیق خواهد بود.این موضوع یکی از مهمترین و جذاب ترین موضوعات مورد بحث در سطح بین المللی بوده و تا سالها امکان کار بر روی آن وجود خواهد داشت.پژوهش حاضر مخالفت آشکار و زیربنایی با نظریه های معروف بین المللی ندارد و هدف آن، تلاش در جهت رفع یکی از مشکلات بنیادین حوزه سیستم های اطلاعاتی است.
مهمترین اهداف تحقیق به شرح زیر هستند:الف - شناسایی تمامی علل، رتبهبندی دقیق و شناسایی وزن و قوانین مابین هر یک از عوامل موثر در موفقیت پیادهسازی سیستمهای اطلاعات سلامت به منظور افزایش کارایی و صحت کاربری آنهاب - شناسایی و استخراج عوامل موثر در موفقیت سیستمهای اطلاعات سلامت، دستهبندی و کشف روابط و قوانین مابین آنها در قالب استفاده از سیستم استنتاج فازیج - : بررسی و تدوین قوانین قابل اکتشاف از عوامل کلیدی موفقیت برای پیادهسازی چنین سسیستمهایی در سازمانهای بهداشتی و درمانی ضرورت انجام پژوهش جاری را می توان از منظرهای زیر تبیین نمود - سهرابی و دیگران،-1390 اندرسون و ویلسون، -2011 فینی، -2007 لو و انگای، : - 2011بلوغ راهکار سیستم اطلاعات سلامت در ایران پائین و میزان شکست یا انحراف پروژه ها نگران کننده است.
از این رو نیاز به سیستم هایی وجود دارد که قادر بهشناسایی و اصلاح نقاط ضعف پیاده سازی سیستم باشند تا احتمال شکست پروژه ها تا حد امکان کاهش یابد و فرآیند پیاده سازی بهبود داده شودتحقیقات فازی دارای فرضیه به مفهوم علم آمار نیستند و نتیجه تحقیقات فازی، نائل بر رد یا تائید یک فرضیه نمیباشند. به عبارت دیگر سیستم استنتاج فازی- عصبی انطباقی، دارای قابلیت های یادگیری قدرتمندی بوده و با انتخاب روش طراحی و الگورتیم آموزش مناسب، یقیناَ به سمت محاسبه کیفی و با دقت نتایج حرکت می کند. با این وجود فرضیههای اصلی تحقیق را می توان بطور کلی به شرح زیر بیان نمود
الف - علل و عوامل مختلفی میتوانند به عنوان زمینه موفقیت پیادهسازی یک سیستم اطلاعاتی در نظر گرفته شوند؛ سیستم اطلاعات سلامت با توجه به ماهیت خویش، بر اهیمت برخی عوامل تاکید مینماید.با در اختیار داشتن سوابق برخی از عوامل و ویژگیهای پروژههای انجام شده در سازمانهای مختلف، میتوان با استنتاج روابط، به پیشبینی آتی موفقیت پروژههای آتی در سازمانهای مشابه باید پرداخت.ب - اگر وضعیت شاخص های ارزیابی پروژه پیاده سازی، قبل از آغاز پروژه بطور تقریبی مشخص باشند، آنگاه میزان موفقیت سازمان در پیاده سازی سیستم با دقت مطلوبی قابل پیش بینی خواهد بود.
