بخشی از مقاله
چکیده:
مطالعاتی که در دو دهه اخیر درباره ی مفهوم سرمایه اجتماعی انجام شده بخش قابل توجهی از تولیدات نظری جدید در جامعه شناسی را به خود اختصاص داده است و از این رو شاهد توسعه چشم گیر کمی و کیفی در مطالعات سرمایه اجتماعی بوده ایم. سودمندی سرمایه اجتماعی در افزایش برخی ویژگی ها مانند آموزش، تحرک اجتماعی، رشد اقتصادی، برتری سیاسی و توسعه همه جانبه در نهایت ارتقاء زندگی انسان در شهرهاست.
طبق تعریف، سرمایه اجتماعی یعنی تعاملات اجتماعی میان افراد که برای رسیدن به اهداف مشترک بر اساس هنجارهای مشترک صورت می گیرد. بنابراین ویژگی ذاتی سرمایه اجتماعی، تعاملات اجتماعی می باشد. از طرفی طراحی شهری یعنی علم، دانش وحرفه ای که به ارتقاء و ساماندهی فضاهای همگانی، بیرونی شهری می پردازد. یکی از ویژگی فضاهای شهری این است که بستر تعاملات اجتماعی می باشد یعنی نقطه اشتراکش با سرمایه اجتماعی. بنابراین فضای شهری می تواند محلی برای توسعه سرمایه اجتماعی باشد.
مقدمه
سخن بر سر سرمایه اجتماعی و نحوه شکل گیری آن در فضای شهری می باشد. فضای شهری که اصلی ترین مسؤلیت یک طراح شهری می باشد. توجه طراح شهری بر روی فضاهای همگانی و ارتقاء کیفیت آن دغدغه خاطر اصلی طراح شهری است. فضایی که قرار است زندگی شهری، زندگی اجتماعی در آن شکل بگیرد. فضایی که محل تعاملات اجتماعی است. از طرفی سرمایه اجتماعی، زاده کنش و واکنش های افراد می باشد و محصول آشنا بودن و آشنا شدن آدمیان با یکدیگر است و به چشم داشت هایی استوار است که از آشنایی جان می گیرد و در اکثر مواقع با گذر زمان می بالد.
اولین مقاله در زمینه سرمایه اجتماعی مقاله، هانیفان از دانشگاه و یرجینای غربی می باشد که در سال 1916 به رشته تحریر درآمد. وی در این مقاله بیشتر به ابعاد انسانی و تربیتی سرمایه اجتماعی پرداخته است. اما سرمایه اجتماعی، نخستین بار در اثر کلاسیک جین جیکوبز - مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی - به کار رفته است وی در آن توضیح داده بود که شبکه های اجتماعی فشرده در محدوده های حومه قدیمی و مختلف شهری، صورتی از سرمایه اجتماعی را تشکیل می دهند و در ارتباط با حفظ نظافت، عدم وجود جرم و جنایات خیابانی و دیگر تصمیمات در مورد بهبود کیفیت زندگی در مقایسه با عوامل نهادهای رسمی مانند نیروی حفاظتی پلیس و نیروهای انتظامی، مسئولیت بیشتری از خود نشان می دهند.
- باقری، - 3: 1386 گلن دوری اقتصاد دان نیز همچون ایوان لایت جامعه شناس، اصطلاح سرمایه اجتماعی را در دهه 1970 برای توصیف مشکل توسعه اقتصادی درون شهری به کاربرد، اما به نظر می رسد بنیاد این بحث را در دوران معاصر باید نزد رابرت پوتنام، جیمز کلمن و بوردیو دنبال کرد. - موسوی، - 69: 1385 1980 این اصطلاح توسط جیمز کلمن در سطح وسیعتری مورد استقبال قرار گرفت و رابرت پوتنام که یک دانشمند علوم سیاسی بود این بحث را در ایتالیا و آمریکا برانگیخت - باقری، - 6 :1386 گهل - 1987 - پژوهشی که در میادین و محلات کپنهاگ انجام داده بود به این جمعبندی رسیده بود که طراحی مطلوب و ایجاد فرصت مناسب برای حرکت پیاده می تواند در افزایش تعاملات اجتماعی مؤثر باشد. - Gel,1987.67 -
ناسار حسن اجتماع محلی را مطرح می کند و می گوید، ارتباطات اجتماعی زمینه ای را فراهم می کند تا توسعه اجتماعی را در پی داشته باشد. تحقیق پیش به روش کتابخانه ای و مطالعه کتب و اسناد در زمینه موضوع و با استفاده از فیش برداری به دنبال آن است که ارتباط میان سرمایه اجتماعی و طراحی شهری شناسایی و به ارائه کیفیت های طراحی در جهت افزایش سرمایه اجتماعی در فضای شهری بپردازد.
مروری بر ادبیات موضوع - چارچوب نظری - 2
مرور ادبیات موضوع را می توان در دو بخش انجام داد. بخش اول مطالعاتی که صرفاً در زمینه سرمایه اجتماعی انجام شده و بیشتر مربوط به جامعه شناسی می باشد. بخش دوم مربوط به مطالعاتی می باشد که ارتباط بین سرمایه اجتماعی و طراحی شهری را برقرار می کند.
- 1-2 سرمایه اجتماعی از دیدگاه جامعه شناسی
سرمایه چیست؟
تعریف سرمایه: سرمایه یک منبع کلی است که اجتماع، افراد و گروه های اجتماعی و نهایتاً کل جامعه از آن استفاده می کنند، تا هدف های خود را تحقق بخشند؛ یعنی ابزارهایی که فرد؛ گروه، نهاد یا جامعه ای برای رسیدن به هدف هایش از آن ها استفاده می کند، سرمایه نامیده می شود - موسوی 1385، - 72 انواع سرمایه: در یک تقسیم بندی کلان، سرمایه را می توان به چهار دسته تفکیک کرد:
الف - سرمایه فیزیکی که تأسیسات و سازه های عینی را شامل می شود.
ب - سرمایه مالی که پول و انواع متخلف اوراق مالی را شامل می شود.
