بخشی از مقاله
چکیده
گرم شدن گویال - کره - زمین، نازک شدن لایه ازن ودر بخشهایی سوراخ شدن آن بعلت استفاده از انواع آلاینده ها، افزایش روز افزون آلودگی محیط زیست و انقراض گونه های زیستی، تغییرات غیر قابل بازگشت محیط زیست بر اثر دخالتهای بشر، ضرورت توجه به بوم شناسی و مسائل زیست محیطی را برای آینده اجتناب ناپذیر میگرداند.تغییراتی که با توجه به معیار های اقلیمی و پایداری پدید می آیند و هر روز اهمیت بیشتری می یابند. سخن از پایداری در معماری را می توان پندار و طراحی، ساخت و سازه های آینده تعبیر کرد .
آن هم نه تنها با پایداری فیزیکی ساختمان بلکه با پایداری و حفظ این سازه و منابع انرژی آن، بدین ترتیب این گونه به نظر می رسد که می توان پایداری را بر پایه الگویی تصور کرد که در آن موارد و منابع در دسترس بیش از هدر رفتن و یا نادیده گرفتن آنها با کارآیی بیشتری به کار گرفته شود این سبک از معماری از گرایش های نوین معماری می باشد که یکی از نیازهای اساسی بشر در جهان صنعتی کنونی است.
این نگرش به طور کلی برای جلوگیری از تخریب طبیعت و حفاظت از محیط زیست و توجه به نسل های آینده می باشد استفاده بهینه از انرژی و به کار گیری مصالح قابل بازیافت در ساخت بنا توجه به جنبه های بومی و فرهنگی محل از مفاهیم اصلی کار برد اکو لوژی در طراحی معماری است،که در مبانی معماری در دو دهه اخیرگسترش یا فته است.
در سال های اخیر بیانیه ها و مقالات متعددی در زمینه اصول معماری سبز توسط محققان مختلف در سراسر دنیا به رشته تحریر درآمده است .اغلب این بیانیه ها با اختلاف اندک موضوعاتی را در زمینه تشویق طراحان به حفاظت از انرژی و در نظرگیری ویژگی های محلی مکان و کار با کاربران ساختمان و جوامع اطراف آن تثبیت نموده اند.
-1 مقدمه
فرآیند سبز در معماری فرآیندی کهن میباشد، برای مثال از هنگامی که انسان های غار نشین برای اولین بار پی به این مسئله بردند که انتخاب غاری رو به جنوب از لحاظ دمای محیط بسیار مناسب تر از غاری می باشد که دهانه آن به سمت شمال است. در ایران هم این فرآیند به شکل نهادینه در همه اقلیم های این مرز و بوم بکار میرفته که دست آوردهای بسیاری در زمینه پایداری و حفظ منابع و دیگر موارد این نگرش را به همراه داشته که ضرورت بازخوانی آن با نگرش های نوین بر صاحبان نظر و اندیشه پنهان نمی باشد.
در بعد جهانی موضوع جدید درک این مهم است که معماری سبز برای محیطهای مصنوع و انسان آفرینش بهترین فرآیند برای طراحی ساختمان هاست؛ به گونه ای که تمام منابع وارده به ساختمان، مصالح آن، سوخت یا اشیا مورد استفاده ساکنان، نیازمند پدید آوردن یک معماری پایدار هستند. بسیاری از ساختمان های موجود حداقل یکی از ویژگی های متعدد و قابل تشخیص معماری سبز را درون خویش دارند، با این حال،تنها تعداد اندکی از این بناها کل این فرآیند کامل را، دارا می باشند. ما می توانیم با در نظر گر فتن الگو های طراحی پروژه های پایدار در جهان و تطبیق آن این اصول و الگو ها با هویت و فرهنگ ایرانی و طراحی ایرانی نوین در ارتقاء کیفیت زندگی انسان های آینده و حفاظت منابع و حامل های انرژی نقش مهمی را ایفا کنیم.
-2 توسعه پایدار
مفهوم پایداری در دهه 1970 را می توان نتیجه رشد منطقی آگاهی تازه ای نسبت به مسائل جهانی محیط زیست و توسعه دانست که به نوبه خود تحت تاثیر عواملی چون نهضت های زیست محیطی دهه 60 انتشار کتابهایی نظیر محدودیت های رشد و اولین کنفرانس سازمان ملل در مورد محیط زیست و توسعه که در سال 1972 در استکهلم برگزار شده بود. ساختمانها و خانه ها به تنهایی مصرف یک ششم منابع آبی دنیا، یک چهارم چوب برداشت شده و دو پنجم سوخت های فسیلی و موادتولید شده دنیا را در اختیار دارند. به علاوه، ساختمان ها نصف گازهای گلخانه ای جهان را تولید می کنند .
طبق آمارهای موجود، حجم ساخت و سازها در طی 40-20سال آینده، دو برابر خواهد شد . توجه به انسان و اینکه انسان را جزیی از طبیعت بدانیم . معانی لغوی واژه پایداری: معنای کنونی واژه پایداری که در این بحث نیز مد نظر می باشد عبارتست از:" آنچه که می تواند در آینده تداوم یابد" ریشه، دهخدا پایداری را به معنای بادوام، ماندنی آورده است واژه و عبارات مرتبط در انگلیسی : :Sustainحمایت، زنده نگه داشتن، ادامه دادن مستمر : Sustennanceفرایند پایداری زندگی: Sustainable پایداری، صفتی که چیزی را توصیف می کند که باعث آرامش و تغذیه و تامین زندگی و در نتیجه به تداوم زندگی و طولانی کردن آن منجر می شود
2-1- تعریف توسعه پایدار شاید بتوان به تعریفی ساده و فرایند گرا اکتفا کرد:"توسعه پایدار آن نوع توسعه ای است که سلامت انسان و نظام های اکولوژیکی را در بلند مدت بهبود بخشد". توسعه پایدار توسعه ای است که نیازهای حال انسان را با توجه به توانایی نسل آینده در دریافت نیازهایش مد نظر دارد. در راستای تحقق اهداف توسعه پایدار، "پایداری محیطی" در ارتباط با معماری اهمیت زیادی دارد و مسائل زیست محیطی که آینده بشر را به خطر انداخته است معماران را به چاره اندیشی وا داشته است.
2-2- اهداف اصلی توسعه پایدار هدف اصلی توسعه پایدار تامین نیازهای اساسی بهبود ارتقا سطح زندگی برای همه حفظ و اداره بهتر زیست بوم ها و آینده ای امن تر و سعادتمندتر ذکر شده است. لیکن موضوع این است که با تغییراتی که بشر در محیط و بستر طبیعی خود پدید اورده است به چنان مرحله بحرانی از تاریخ خود رسیده است که ادامه حیات سالم در کره زمین را مستلزم تجدید نظر در فرضیاتی قرارمی دهند که مدلهای رایج برنامه ریزی و توسعه بر پایه آنها قرار گرفته اند. جنبه معنوی و مادی حیات و توجه به روح جمعی به جای فرد گرایی و بسیاری ویژگیهای دیگر را میتوان نسخه ایرانی توسعه پایدار دانست.
-3 پایداری
3-1- مبدا و منشا "پایداری" واژه پایداری با معنی کنونی آن یعنی "آنچه که می تواند در آینده تداوم یابد"کاربرد پیدا کرده است. در واقع پایداری زمانی فراهم میشود که مجموعه ای از :پایداری اجتماعی و پایداری اقتصادی و پایداری زیست محیطی به وجود آید.
3-2- اصول پایداری 1 .استفاده از راه حل های طبیعت2 .تطابق با محیط به جای تغییر محیط 3 .همزیستی محیط مصنوع با طبیعی 4 .وحدت در کل و خود مختاری در اجزا 5 .ذخیره انرژی غیر قابل تجدید 6 .بازیافت ساختمانها و مصالح ساختمانی 7 .احترام به بستر طرح 8 .به کارگیری همه اصول فوق همزمان با هم
3-3- سه اصل اساسی پایداری اصل:1 صرفه جویی در مصرف منابع . اصل:2 طراحی براساس چرخه حیات. اصل: 3 طراحی انسانی
-4 توسعه پایدار و معماری
در این جهان معماران نیز همسو با سایر دانشمندان در پی یافتن راهکارهای جدید برای تامین زندگی مطلوب انسان بوده اند. بدیهی است که زندگی و کار وتفریح و استراحت و ... همه وهمه فعالیت هایی می باشند که در فضاهای طراحی شده توسط معماران صورت پذیرفته و از انجا که نقاط ضعف و قوت یک ساختمان بر زیست بوم جهان تاثیر مستقیم خواهد داشت و وظیفه ای بس حساس در این خصوص بر عهده معماران می باشد. کاربرد مفاهیم پایداری در معماری مبحثی تازه را به نام "معماری پایدار”و یا "معماری اکولوژیکی”و یا "معماری سبز"و یا "معماری زیست محیطی "باز کرده است که همگی اینها دارای مفهوم یکسانی هستند و بر معماری سازگار با محیط زیست دلالت دارند.
4-1- پیشینه معماری پایدار - ریشه های اصلی نهضت حفظ محیط زیست و معماری پایدار به قرن 19 بر می گردد. جان راسکین و ویلیام موریس و ریچارد لتابی از پیشگامان نهضت معماری پایدار محسوب میشوند.راسکین در کتاب "هفت چراغ معماری"خود می گوید که برای دستیابی به رشد و پیشرفت میتوان نظم هارمونیک موجود در طبیعت را الگو قرار داد. موریس بازگشت به فضای سبز حومه شهر و خودکفائی و احیای صنایع محلی را توصیه می کرد. لتابی در یکی از بیانیه های رسای خود از معماران خواسته که قدر نظم و زیبائی طبیعت را بدانند.
همه این پیشگامان از واژه "طبیعت" استفاده کرده اند و امروز تنها لغتی که می تواند به خوبی جانشین این واژه گردد"معماری پایدار"است. سال ها بعد معماران دیگر مانند فرانک لوید رایت، پیتر آیزنمن و... عقاید این پیشگامان را ادامه و گسترش دادند. ساختمانهایی که براساس معماری پایدار طراحی شده اند برخلاف ساختمانهای ثابت و قدیم، انعطاف پذیر وتا حدی سیال بودند. به طوری که طبق گفته ریچارد راجرز:"ساختمانها همانند پرندگان که در زمستان پرهای خود را پوش می دهند خود را با شرایط جدید زیستی وفق داده براساس آن سوخت و سازشان را تنظیم کنند"
4-2- طراحی پایدار: در تعاریف مطرح شده برای طراحی پایدار گاهی بیشتر بر ایده پایداری محیطی در ارتباط با معماری تاکید می شود مثلا در تعریف زیر چنین آمده است: "ساختمان پایدار ساختمانی است که کمترین تاثیرات ناسازگار بر محیط طبیعی را در طول عمر ساختمان و استقرار منطقه ای و جهانی دارد .
