بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حا ضر، طراحی معماری مرکز نگهداری از کودکان بی سرپر ست با تاکید برمعماری پایدار و ا ستفاده از این نوع معماری در خانه کودک سقز میباشد. این پژوهش در مورد کودکان سنین یک ماهه تا ده ساله صورت گرفته است. این گروه سنی با توجه به اطلاعات به دست آمده از اداره بهزیستی استان کردستان و همچنین اهمیت این رده سنی در شکل گیری شخصیت و روحیات افراد انتخاب شده است. در شکل گیری و بررسی این طراحی از سه دسته از مطالعات اعم از؛ مطالعات مبانی نظری، شناخت کودک، و مطالعات معماری پایدار - سبز - ا ستفاده شده ا ست.
درنهایت، با توجه به بی بهره بودن این کودکان از همراهی خانواده می توان به این نتیجه رسید که در قدم اول، تنها همراه مناسب که می تواند مایه امنیت کودکان باشد ساختمان محل سکونت شان می با شد که با توجه به نتایج مطالعات مبانی نظری و با رعایت د ستورالعمل های حا صل از مطالعات سایر حوزه ها، فضایی را پدید آورد که کودکان در آن محیط خانواده را تجربه کرده و به یک آرامش نسبی به دور از تنش های زندگی گذشته خود دست یابند و بودن در محیطی شاد را در عین حال فضای جدیدی را با معماری پایدار تجربه کنند. البته لازم به توضیح است که این پژوهش که با استفاده و بهره جوئی از مطالعات کتابخانه ای و مدارک مکتوب و همچنین برداشتهایی از پایان نامه کارشناسی ارشد انجام گرفته است.
-1 مقدمه
متن پدیده بی سرپرستی عمری طولانی و به درازی طول سالیان خلقت دارد. اجتماعات آدمی در دسته های کوچک و بزرگ در کوه ها، دشت ها و جنگل ها و در حواشی رودخانه ها دائماً در معرض آسیب و هجوم کنترل نشده طبیعت اطراف بوده اند که حاصل آن ایجاد بی سرپرستی بود. بی سرپرستی سالیانی پس از آن اگرچه در راستای رشد تمدن انسانی، تهاجمات و ضایعات طبیعی کاهش پیدا کرد، اما ابزار و عوامل نابود کننده در دست زورمداران قرار گرفت و دامنه آن وسعت یافت، به طوری که گاه جبران آن تا نسل ها میسر نگردید و آسیب های ناشی از جنگ های قومی و قبیله ای از محدوده خرابی های سیل و زلزله گذشت و نابودی مردان و کنیزی زنان و کودکان را به دنبال آورد.
در عصر حاضر نیز، آمار روزافزون اعتیاد و طلاق دائماً سیر فراوانی مشکلات اطفال را افزایش می دهد و همچنین واقعیت تغییرات اجتماعی در دنیای امروز و علی الخصوص تأثیرات آن ها بر ساختار خانواده زندگی کودک امروزی را دچار تحولات بی شماری ساخته است. براساس آمار بدست آمده از مطالعات کتابخانه ای سرپرستی 11 هزار و 701 کودک برعهده سازمان بهزیستی است که از این تعداد %17/5 به دلیل فوت والدین %20 به دلیل صلاحیت نداشتن والدین %13/5 به دلیل جدایی والدین و %11 کودکان به دلیل رها شدن بی سرپرست شده اند.
هم چنین تحقیقات مؤسسه مرکزی مشاهده های مربوط به کودکان بداخلاق و بی نظم در دنیای غرب آن هم درباره 2555 کودک نشان داده است که 505 نفر پدر نداشته اند، 112 نفر مادر نداشته اند، 705 نفر از پدر و مادر محروم بودند، 535 نفر نسل نامشروع بودند، 250 نفر از حق حضانت محروم بودند، 151 نفر پدری میگسار داشتند و 217 نفر مادر میگسار و الکلی داشتند - ایپکچی، 1311، . - 305
با توجه به مطالب فوق، می توان گفت که پدیده بی سرپرستی تنها به معنای بی سرپرست بودن نیست، بلکه یک خلاء است که در تمامی ابعاد زندگی یک شخص ریشه می دواند کودکانی که قربانیان خشونت و رفتارهای ناصحیح اجتماعی اند خود و جامعه را قربانی می کنند و این تنها یک موضوع پیش پا افتاده احساسی نیست و نیازمند توجه و رسیدگی جامعه به این امر خطیر می باشد.
امروزه با وجود اینکه در زمینه نگهداری از کودکان بی سرپرست و فراهم آوردن محیطی مطلوب و شاد برای زندگی آنان مطالعات و تحقیقات بسیاری شده است، همچنان در مواردی نظریه ای که خانواده را به عنوان تنها نهاد ممکن اجتماعی قلمداد می کند بر قوت خود باقی است اما در شرایطی که امکان رشد کودک در محیط خانواده خود و حتی خانواده دیگری وجود ندارد باید تمام توجه را برای فراهم کردن جانشینی قابل قبول برای خانواده متمرکز کرد.
وجود مؤسسات نگهداری که از کودکان بدون والدین در تمام کشورها بخصوص در کشورهایی که رفاه اجتماعی به صورت یکسان و در سطح قابل قبول وجود ندارد لازم و ضروری است. اگر کودکان در اوائل زندگی و در سنین پائین به محیط های متنوع تر و بهتری از لحاظ پرورشی و آموزشی منتقل شوند امکان یک زندگی خوب و عادی برای آنان فراهم است.
-2 بیان مساله
کودکان بیسرپرست، دوران کودکی خود را جدای از جامعه سپری میکنند و زمانی پا به عرصه جامعه میگذارند که مفهوم جدای از جامعه بودن ،در ذهن آنها شکلگرفته است. درواقع نیاز به درک متقابل جامعه نسبت به این کودکان به جامعه حس میشود؛ متأسفانه در جوامع مدرن شهری توجه به این مسائل آنچنان کم شده است که نه تنها باعث ایجاد مشکلاتی برای این کودکان که حتی منجر به ایجاد مشکلاتی عمیق در جوامع اجتماعی مردمان امروزی گردیده است.
برخورد اقشار گوناگون با این کودکان و لمس احساس پاک کودکانه آنها حسی بیانتها را القا میکند که امروزه در دید برخی افراد کمرنگ شده و حتی از بین رفته ا ست. پس میتوان گفت برخورد م ستقیم افراد با این کودکان علاوه بر رفع برخی از م شکلات کودکان، به گروههای مختلف مردم نیز کمک خواهد. بنابراین اولین قدم، انتخاب سایت مناسبی، برای قرارگیری مرکز نگهداری کودکان بیسرپرست است تا ارتباط لازم را با جامعه برقرار کند.
- اجلی، - 1381 یکی از دغدغههای امروزی جوامع، مسئله کودکان آسیبدیده وبی سرپرست و همچنین پیامدهای تأثیرگذار آن در جوامع است و عدم فضایی مناسب با روح و روان کودکان بی سرپرست و مشکلاتی که در فضاهای آرامش و بازی . یا تفریح دارند که با توجه به سن کودکان فضایی با شرایط مناسب آنها ساخته شود و اکثر فضاهایی که به این عرصه اختصاص داده شده بدون در نظر گرفتن شرایط و سلامت روانی و روحی می باشد. دو مشکل اصلی کودکان بیسرپرست با آن دست و پنجه نرم می کنند عبارتنداز:
مشکل اجتماعی: علت آن دور بودن از مردم و جامعه و زیستن در فضاهای قلعه مانند است.
مشکل هویتی و شخصیتی: علت اصلی آن دور بودن از نظام عادی زندگی اتخاذ بعضی نظامهای غلط درون شبانهروزیهاست. - اصلی پور، - 1380
-3 اهداف و ضرورت های خاص تحقیق ×
شناسایی و تعیین ویژگیهای فضاهای اقامتی کودکان بیسرپرست - پرورشگاهها - در ایران. شناسایی و تعیین عوامل زمینه گرایی در معماری و ایجاد حس فضای مسکونی در بین کودکان. × طراحی مجموعه خانه کودکان بی سرپرست با نگرش صحیح به معماری پایدار.
-4 اهدف عملی
خلق فضایی آرام برای کاهش اختلالات و تنشهای عصبی؟
-5 اهداف نظری
شناخت عوامل محیطی تاثیرگذاربرآرامش و آسایش روحی انسان شناخت راهکارهای کاهش اختلالات عصبی و تنش ها با استفاده از عناصر معماری پایدار
-6 شناخت کودک
کودکان از همان آغاز ورود به دبستان در همه جنبه های رشد با یکدیگر تفاوت دارند. این اختلاف بیشتر در الگوهای شخ صیت آنان نمایان ا ست. بدین معنی که از لحاظ آمادگی و شور و علاقه به کار با هم اختلاف مح سو سی دارند .در این هنگام وظیفه اصلی پرورشکاران و آموزگاران آن است که با بینش و احتیاط لازم به کودکان بی علاقه و ناسازگار کمک کنند تا بتوانند با محیط جدید مأنوس شوند.
آنگاه به کشف وپرورش استعدادهای مخصوص آنان همت بگوارند. اخلاق و رفتار و روحیات کودک نیز همانند جسم او رشد می کند و هر کودکی بنابر محیط و شرایط خویش این رفتار را به نحو خاصی بروز خواهد داد . در این مراحل اخلاق و رفتار کودکان شبیه به هم است و کودک برای تکامل باید مرحله به مرحله و پله پله این مسیر را طی کند و برای رسیدن به بالای پلکان ر شد و ترقی، کودک باید از پله اول شروع کند و اگر چه پله های این نردبان برای همه یک سان در ست شده ولی طرز بالارفتن از نردبان برای همه یکسان نیست.
-7 کودک وخانواده
خانواده اولین واحد اجتماع ا ست که کودک در آن بخود شکل می گیرد. شکل ج سمی، عاطفی، شخ صیتی ،و قدیمی ترین موسسه تعلیم و تربیت بشری است. بی مهری خانواده موجب شکست و انحراف کودک و نوجوان و محبت و مهربانی موجب سعادت آنی وی خواهد بود و خانواده مقتدرترین عامل ساخت شخصیت اجتماعی کودک بشمار می رود.
