بخشی از مقاله
چکیده
در این پژوهش، براي افزایش کارایی شبکه زنجیره تامین، طراحی مجدد زنجیره مورد بررسی قرار گرفته است . بررسی این مقوله با در نظر گیري امکان تعطیلی و فعال نمودن واحدهاي زنجیره در طول افق برنامهریزي میباشد. همینطور مفاهیم زیست محیطی جهت کاهش سطح تولید گازهاي گلخانهاي در کنار تابع هدف هزینه مد نظر قرار گرفته است. اقلام مورد بررسی اقلام فسادپذیر میباشند که داراي عمر محدودي بوده و با گذشت زمان از کیفیت آنها کاسته تا اینکه فاسد میشوند. براي مدیریت این اقلام سیاست تازهتر زودتر و سیاست کهنهتر زودتر مورد استفاده قرار گرفته است.
سیاست تازهتر زودتر نسبت به اولویت مصرف اقلام تازهتر اقدام مینماید و سیاست کهنهتر زودتر نسبت به مصرف اقلام کهنهتر اقدام مینماید. پژوهش حاضر درصدد است تا با انتخاب بهترین سیاست فروش محصولات به دو هدف حداکثر شدن سود و حداقل شدن مقدار گازهاي گلخانهاي ناشی از تولیدات کارخانه، دست پیدا کند . لذا براي تحقق هدف مذکور، از نرم افزار گمز استفاده کردیم و مدل را با استفاده از هر دو سیاست حل کردیم. در انتها، مشخص شد استفاده از سیاست فروش قدیمیتر زودتر براي دستیابی به اهداف مناسبتر میباشد.
-1 مقدمه
امروزه بسیاري از شرکتهاي فعال در زمینه زنجیره تامین به علت فشارهاي رقابت خارجی، کاهش هزینههاي داخلی و بهبود بهرهوري مجبور به انجام تغییرات ریشهاي و مهندسی مجدد فرآیندهاي کسب و کار شدهاند . [1] اگر فعالیتهاي زنجیره تامین نتوانند اختلالات پیشبینی نشده را مدیریت کنند، با پیامدهاي منفی بالقوهاي مواجه میشوند و این امر، ریسک تداوم کار را بالابرده و زیانهاي مالی به بار میآورد .[2]
شرکتها به طور فزایندهاي خود را به عنوان بخشی از یک زنجیره تامین میدانند که باید در برابر سایر زنجیرههاي تامین رقابت کنند، نه به عنوان یک شرکت تنها که در برابر سایر شرکتهاي خصوصی رقابت میکند. این به ویژه در زنجیرههاي تامین موادغذایی به دلیل محدودیتهاي طول عمر محصولات غذایی و افزایش توجه مصرفکنندگان به روشهاي تولید ایمن و محیط زیست/حیوانات، حائز اهمیت است .[3]
با توجه به فرصتها و مزایاي جهانی شدن، اساسا به لحاظ هزینههاي پایین تولید و مزایاي مالیاتی که برخی کشورها ارائه میدهند، شرکتها به طور فزایندهاي علاقمند به طراحی مجدد زنجیره تامین خود با توجه به مکانهاي بالقوه جدید براي سایتهاي تولید خود و تامینکنندگان بالقوه جدید در کشورهاي مختلف هستند .[4] براي اینکه شرکتها به طور موثر در تغییر محیط زیست دخالت داشته باشند، باید دغدغههاي زیست محیطی زنجیره تامین خود را دوباره بررسی کنند.
طراحی مجدد زنجیره تامین سبز که بر تدوین مجدد زنجیره تامین موجود تاکید دارد می تواند راه موثري براي مقابله با مسائل زیست محیطی و بهدست آوردن رقابت باشد . بسیاري از شرکت-ها در زنجیرههاي تامین تلاش میکنند تا پایداري را به استراتژيهاي سازمانی خود متصل سازند. ادبیات نشان میدهد که طراحی نقش مهمی در رسیدگی به پایداري زیست محیطی در صنعت دارد و طراحی مجدد یک زنجیره تامین میتواند عملکرد زیست محیطی و اقتصادي را به همراه داشته باشد .[5]
از اینرو، در این مقاله از یک کارخانه تولید نوشیدنی که تولیدات آن از انواع اقلام فسادپذیر میباشد، به عنوان نمونه استفاده شده است. زنجیره تامین دو سطحی این کارخانه که شامل تولیدکننده و توزیعکننده میباشد، با هدف حداکثر کردن سود و در عین حال حداقل کردن مقدار گازهاي گلخانهاي، طراحی مجدد شده است. در این تحقیق دو سیاست فروش تازهتر زودتر و قدیمیتر زودتر بررسی شده است.
-2 مرور مطالعات پیشین
تاکنون مطالعات بسیاري در رابطه با طراحی و بازطراحی زنجیره تامین، بهخصوص زنجیره تامین اقلام فسادپذیر انجام شده است. در این بخش به مرور برخی از آنها میپردازیم: چراغعلیپور و همکاران، شبکه زنجیره تامین کارایی طراحی کردند که هدف آن کمینهسازي هزینهها براي محصولات فاسدشدنی بود. از آنجایی که مدل پیشنهادي آنها در ابعاد بزرگ مسئله پیچیده و دشوار - NP-hard - بود، براي بررسی نتایج از الگوریتمهاي فراابتکاري استفاده نمودند. در این تحقیق جهت مقایسه کارایی این الگوریتمها، در ابعاد کوچک مسئله از روش شاخه و حد توسط نرمافزار لینگو نیز استفاده شد .[6]
ناگورنی و همکاران، یک مدل کلی بهینهسازي شبکه براي زنجیره تامین پیچیده خون که یک محصول نجاتدهنده و فاسدشدنی است، ارائه کردند. به طور خاص، یک سیستم بانک خون منطقهاي متشکل از محلهاي جمعآوري، محلهاي تست و پردازش، محلهاي ذخیره-سازي، مراکز توزیع، و همچنین نقاط تقاضا که معمولا شامل بیمارستانها است، در نظر گرفته شد .[7]
بلنز و ورست، در مقالهاي به مطالعهي زنجیره تامین شرکتهاي موادغذایی پرداختند. در این مقاله یک روش تحقیق کیفی براي تجزیه و تحلیل یک شبکه زنجیره تامین و شناسایی راهکارهاي بازسازي مناسب زنجیرهاي ارائه شد و همچنین یک لیست کلی از استراتژيهاي بازاریابی زنجیره تامین را ارائه کردند .[3] همچنین در سال 1999 در مقالهاي دیگر یک مدل تحقیقاتی براي طراحی مجدد زنجیره تامین ارائه دادند؛ این مدل شامل سه جزء میشود:
.1 شناسایی منابع تصمیمگیري غیرقطعی در زنجیره تامین که به عنوان یک راهنما براي مشخصه طراحی مجدد زنجیره مربوطه عمل میکند؛
.2 یک چهارچوب مفهومی منطقی براي تجزیه و تحلیل زنجیره به منظور شناسایی متغیرهاي بازطراحی مربوطه؛
. 3 یک روش، شامل شبیهسازي و مطالعات مقدماتی براي ارزیابی تاثیر طرحهاي جایگزین بر سازمانهاي مشخص و عملکرد زنجیره تامین. هر سه عنصر به منظور تجزیه و تحلیل عمیق بهبود عملکرد زنجیره بالقوه و محدودیتهاي احتمالی زنجیره تامین مورد بررسی، اعمال میشوند . کاربرد این مدل تحقیقاتی در یک مطالعه موردي در زنجیره تامین موادغذایی ارزیابی میشود .[8]
آزاده رنجبر و بزرگی امیري، در مقالهاي به موضوع بازطراحی شبکه زنجیره تامین با درنظرگیري تصمیمات مسیریابی پرداختند. در این مقاله با ادغام بحث مسیریابی و بازطراحی زنجیره تامین و همچنین افزودن قابلیت برونسپاري به مسئله، مدل جدیدي را ارائه کردند. سپس با ایجاد دادههاي تصادفی حول دادههاي مقاله پایه و حل مدل توسط نرمافزار گمز، اعتبار مدل سنجیدند. در ادامه، با تغییر برخی پارامترهاي مهم، به سنجش میزان حساسیت این مدل نسبت به تغییرات احتمالی پرداختند که نشان داد تغییرات تقاضا تأثیر بسزایی در هزینه نهایی و شکل شبکه خواهند داشت .[9]
قاسمیه و سعیدي، در مقالهاي مروري مختصر بر مشکلات پیش-روي زنجیرههاي تامین و چالشهاي پیشرو در ارتباط با مدیریت آن داشته و نقشی که مهندسی مجدد فرایند کسبوکار براي بهبود و بازطراحی فرایندها و ساختارها میتواند در شرکتهاي فعال در زنجیره ایفا کند را مورد بررسی قرار دادند. همچنین به مهمترین روشهاي مدلسازي و چهارچوبهاي ارائه شده براي اجراي بازمهندسی نیز اشاره داشتند .[1]
نهفتی کهنه و همکاران، در مقالهي خود به طراحی زنجیره تامین خون در زمان بحران زلزله پرداختند. با توجه به این که عدمقطعیت نقش مهمی را در زنجیره تامین خون در زمان وقوع بحران زلزله ایفا می کند، این مسئله با استفاده از برنامهریزي فازي مدلسازي شده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که با درنظرگرفتن زنجیره تامین خون مطابق با دنیاي واقعی و تحت شرایط عدمقطعیت، میتوان تصمیمگیرندگان شبکه انتقال خون را در مواقع وقوع بحران زلزله یاري نمود .[10]
لما و همکاران، در مقالهاي به رویکرد بهینهسازي با تمرکز بر کمینه کردن ضرر در طول زنجیره تامین پرداختند. آن ها به طور خاص بر غذاهاي فسادپذیر تمرکز کردند و مقالات را براساس اهداف، مدل-هاي استفاده شده و روش حل در تحقیقات انتخاب شده تجزیه و تحلیل کردند .[11] جورجیادیس و همکاران، در مقالهاي، روش پویایی سیستم را به عنوان یک ابزار مدلسازي و تجزیهتحلیل براي مقابله با مسائل استراتژیک براي زنجیرههاي تامین موادغذایی مورد استفاده قراردادند.
آنها در این مقاله دستورالعملهاي این روش و توسعه آن را براي مدلسازي استراتژیک زنجیرههاي عرضه تکی و چندسطحی ارائه کردند. به طور خاص، سیاستهاي برنامهریزي ظرفیت براي یک زنجیره تامین موادغذایی با جریانهاي گذرا به علت پارامترها/محدودیتهاي بازار بررسی کردند. در نهایت، قابلیت استفاده از روش توسعه یافته را بر روي یک شبکه چند سطحی از یک زنجیره تامین فستفود عمده یونان نشان دادند .[12]
-3 بیان مسئله
در این تحقیق، از یک کارخانه تولید نوشیدنی با دو خط تولید در دو کارخانه مجزا که 12 نوع نوشیدنی متفاوت تولید میکند، به عنوان نمونه استفاده شده است. براي تولید از دو نوع تکنولوژي مختلف استفاده میشود. مساله اصلی پیش رو در این مطالعه، فسادپذیر بودن اقلام تولیدي و غیرقابل مصرف بودن آنها بعد از تمام شدن عمر آنها میباشد. با توجه به این ویژگی، طول عمر محصول مسئلهي مهمی است که حتما باید به آن پرداخته شود.
محصول قدیمیتر باید قیمت فروش کمتري نسبت به محصول تازهتر داشته باشد و محصولی که منقضی شده است باید از بین برود . در تحقیق پیش رو، مدلی جهت طراحی مجدد زنجیره تامین اقلام فسادپذیر ارائه شده است. در این مدل سعی شده است در شرایط قطعی، با درنظرگرفتن هزینههاي مربوط به تولید، حملونقل، انبارداري، انهدام محصول منقضی شده، تاسیس کارخانه جدید و یا جابهجایی کارخانه قدیمی سود حاصل از فروش محصولات کارخانه به حداکثر برسد.
همچنین براي کمک به محیط زیست تکنولوژي مورد استفاده در تولید محصول و اثر آنها در گازهاي گلخانهاي مورد توجه قرار گرفته است و به این ترتیب هدف دوم مدل حداقل کردن مقدار گاز گلخانهاي ناشی از تولیدات مختلف درنظرگرفته شده است. یکی از ویژگیهاي مهم این مدل استفاده از دو سیاست تازهتر زودتر و قدیمیتر زودتر براي فروش محصولات به توزیعکنندگان است.
