بخشی از مقاله
چکیده
در مقاله حاضر، مدلی برای انتخاب تامین کننده جهانی توسط روش تحلیل فرایند سلسله مراتبی - AHP - و روش تحلیل فرایند شبکه ای - ANP - بر اساس وزن متغیر زبانی ارائه گردیده است. روش های AHP فازی و ANP فازی، ابزاری مناسب برای حل مسئله تصمیم گیری چند معیاره می باشند. روش AHP فازی، معیارهای تصمیم گیری متفاوت از قبیل کیفیت خدمات، هزینه، عوامل ریسک و شاخص های تامین کننده مرتبط با انتخاب بهترین تامین کننده در زنجیره تامین جهانی را ارزیابی می کند و روش ANP ابزاری موثر جهت یافتن راه حل مناسب برای مدیران ارائه می کند.
-1 مقدمه
کمپانی ها برای ادامه فعالیت با تامین کننده های متفاوتی کار می کنند. در یک محیط رقابتی، کارکردن با یک تامین کننده خوب، مسئله بسیار مهمی در زنجیره های تامین می باشد. مفهوم زنجیره تامین بر اساس فرم شبکه زنجیره- ارزش عبارت است از عملکرد نهادهای فردی متعهد جهت ایجاد منابع و اطلاعات برای دستیابی به اهداف مدیریت موثر تامین کنندگان و جریان قطعات. موفقیت زنجیره تامین تا حد زیادی در گرو انتخاب صحیح تامین کننده است و انتخاب صحیح تامین کننده دارای اهمیت زیاد بوده و موضوعی پیچیده است.[1]
چندین عامل می تواند در تصمیم گیری انتخاب مدیران تاثیرگذار باشد. با توجه به این موضوع، مسئله انتخاب تامین کننده شامل عوامل محسوس و نامحسوس می باشد. محتوای این تحقیق بر زنجیره های تامین جهانی و مشکلات انتخاب تامین کننده تمرکز دارد. ما تامین کنندگان جهانی را با روش AHP و ANP فازی در یک کمپانی فعال در صنعت نساجی فعال آنالیز کردیم. پس از انجام محاسبات، نتایج هر دو روش را با یکدیگر مقایسه کردیم.
از سال 1977، آقای ساعتی روش تحلیل فرایند سلسله مراتبی را به عنوان روش تصمیم گیری جهت حل مشکلات بدون ساختار در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و علوم مدیریتی پیشنهاد کرد. روش AHP به افراد تصمیم گیرنده این امکان را می دهد تا یک مشکل پیچیده را سازماندهی و به شکل سلسه مراتبی ساده تبدیل کرده و تعداد زیادی از عوامل کمی و کیفی را در حالتی منظم و چند معیاره ارزیابی نمایند.[2] از سوی دیگر، فرایند تحلیل شبکه ای حالت توسعه یافته فرایند سلسله مراتبی است. تاکنون تعداد زیادی تحقیق در مورد AHP و ANP انجام شده است.
تعدادی از تحقیق ها درباره محیط واضح و بدون ابهام و تعدادی دیگر در مورد محیط فازی می باشد. ویتاکر از AHP و ANP جهت بررسی صحت مثال ها استفاده کرده است.[3] آقای چانگ فیلم دیجیتالی را به وسیله روش های AHP و ANP ارزیابی کرد و ساعتی با روش های یکسان تصمیم سازی کرد.[4] وونگ در سال 2007 سیستم هوشمند را مورد ارزیابی و یوکسل و دگدویرن در همان سال تحلیل SWOT را با AHP و ANP انجام دادند.[5]
وینمالن در سال 2007 سودها، فرصت ها، هزینه ها و ریسک ها را با AHP و ANP تحلیل کرد.[6] یو و تزنگ در سال 2006 از روش های AHP و ANP فازی برای تصمیم سازی در مورد مشکل با تاثیرات دفاع و بازخورد استفاده کردند.[7] دپدویرن در سال 2007 ریسک خطای رفتار را در سیستم کاری با AHP و ANP فازی تعیین نمود. انتخاب و ارزیابی تامین کننده بطور قابل توجهی در مقالات و مطالعات مورد توجه واقع شده اند.[8]
لی در سال 2009 مدل فازی انتخاب تامین کننده را با توجه به سودها، فرصت ها، هزینه ها و ریسک ها پیشنهاد کرد و چانگ در سال 2010 از روش دیمتل فازی برای توسعه معیارهای انتخاب تامین کننده استفاده کرد[9]، تسای در سال 2010 یک روش تصمیم گیری پویا - دینامیک - برای انتخاب تامین کننده با استفاده از سیستم گروهی - کلونی - مورچه ها را پیشنهاد داد[10]،لین در سال 2010 مدل ERP را برای انتخاب تامین کننده پیشنهاد و لیاوکاو در همان سال از تابع زیان کاهش کیفیت تاگوچی و تحلیل سلسله مراتبی و برنامه نویسی انتخاب هدف چندگانه برای مشکل انتخاب تامین کننده استفاده کردند.[11]
در این مقاله از روش AHP و ANP در محیط فازی استفاده شده است، ما فقط بر مطالعات انتخاب تامین کننده با این روش ها و دیگر روش های مشابه متمرکز شده ایم. برخی مثال های انتخاب تامین کننده با روش AHP و ANP در ادامه آورده شده است. چامودراکاس در سال 2010 از روش AHP فازی برای مشکل انتخاب تامین کننده در حوزه الکترونیک استفاده کرد.[12] قدسی پور و برین در سال 1998 از تلفیقی از روش AHP و برنامه نوسی خطی برای بررسی عوامل ملموس و ناملوس در انتخاب بهترین تامین کننده استفاده کردند.[13]
اگرچه تعداد زیادی پژوهش در مورد انتخاب مناسب ترین ویژگی های تامین کننده انجام شده است و برخی از آن ها با روش های تصمیم گیری چند معیاره/ چند شاخصه باتوجه به قضاوت افراد، محسوس، نامحسوس و چند معیاره انجام شده اند، شواهدی مبنی بر انجام تحقیقی در مورد انتخاب تامین کننده مناسب با استفاده از روش AHP فازی و ANP فازی و مقایسه آنها با یکدیگر وجود ندارد. در مدل حاضر برای انتخاب بهترین تامین کننده در زنجیره تامین جهانی در صنعت نساجی، از روش تحلیل فرایند سلسله مراتبی بر اساس روش وزنی متغیر زبانی استفاده شده و برای رفع نواقص این روش، بررسی را با روش تحلیل فرایند شبکه ای همچنین بر اساس روش وزنی زبانی، توسعه دادیم.
در این مطالعه از روش AHP فازی و ANP فازی جهت ارزیابی و انتخاب مناسب ترین تامین کننده برای شرکتی فعال در زمینه نساجی به عنوان یک نمونه واقعی جهانی استفاده شده است. روشهای AHP فازی و ANP فازی برای انتخاب ویژگی های تامین کننده و از روشهای نامبرده برای محاسبه اوزان معیارها بکار رفته اند. در هر دو روش، ارزیابی های زبانی تصمیم گیران در فرم های فازی جهت انجام مقایسات زوجی بکار رفته اند. در این روش ها، از اعداد فازی مثلثی در کلیه ماتریس های مقایسات زوجی استفاده شده است.
از این رو، اوزان معیارها در قالب اعداد فازی مثلثی محاسبه شده اند و سپس اوزان معیار فازی به دست آمده برای انتخاب گزینه ها در روش های AHP و ANP فازی قرار داده شده اند. ادامه مقاله متشکل از بخش های زیر می باشد. در بخش دوم مدیریت زنجیره تامین و زنجیره های تامین جهانی توصیف شده اند. بخش سوم به شناسایی انتخاب معیار برای یک مشکل انتخاب تامین کننده پرداخته است. در بخش چهارم به ترتیب مروری اجمالی بر تئوری فازی و پایه و اساس AHP و ANP فازی داشته است. در بخش ششم نتایج به دست آمده مورد بحث واقع شده اند و یافته های اصلی ارائه و پیشنهاداتی جهت ادامه کار بیان گردیده است.
-2 مدیریت زنجیره تامین و زنجیره های تامین جهانی
زنجیره تامین یک مدل تجاری یکپارچه برای مدیریت پشتیبانی می باشد که جریان کالا را از تامین کننده شامل تولید و زنجیره های توزیع تا مشتری نهایی پوشش می دهد. مدیریت زنجیره تامین، الگوی کاربردی رو به افزایشی جهت ارتقاء توان رقابتی سازمان می باشد. مفهوم برون سپاری فعالیت های پشتیبانی سبب ایجاد سود قابل توجهی در سازمان های جهانی در طی چند سال گذشته شده است و برون سپاری پشتیبانی در تصمیم گیری های سازمانی اختیار ورود به قراردادی را می دهد که به تامین کننده خارجی این اجازه را می دهد که بخشی و یا کل فعالیت پشتیبانی سازمان را بر عهده گیرد.
برون سپاری پشتیبانی شامل بکارگیری شرکت های خارجی جهت انجام فعالیت های لجستیکی که سابق بر این بطور سنتی در درون سازمان انجام می شده است و نکته کلیدی در مورد این فرم برون سپاری آن است که با توجه به رقابت فشرده جهانی، شرکت ها و سازمان ها انرژی شان را بر فعالیت های اساسی که بقا و ایجاد مزیت رقابتی ممتاز سازمان را تضمین می کنند، متمرکز می سازند. مدیریت زنجیره تامین روشی همه جانبه و راهبردی برای تقاضا، عملیات، تهیه و خرید و مدیریت فرایند پشتیبانی می باشد.
در مقالات تعاریف متعددی از زنجیره های تامین و هدف مدیریت زنجیره تامین، موجود می باشد. تعریف زنجیره تامین در حالت کلی، عبارت است از » فرایندی که مواد را به محصولات تبدیل و آن ها را توسط فعالیت های ویژه ای به مشتریان می رساند« و هدف مدیریت زنجیره تامین، افزایش تاثیر فرایند تحویل محصول بوسیله تحویل محصول درست در زمان درست به مشتریان پایانی توسط تامین کنندگان با هزینه های پایین انبارداری و انجام فرایند.
علاوه بر این، مدیریت زنجیره تامین با اطلاعات کل مبادله و حرکت کالاها از تامین کنندگان تا مشتریان پایانی، شامل تولیدکنندگان، توزیع کنندگان، خرده فروش ها، و هر اقدامی در طول زنجیره تامین آمیخته می باشد. در حال حاضر کمپانی ها و تولیدکنندگان بطور جدی در پی دستیابی به پتانسیل مفهوم مدیریت زنجیره تامین برای افزایش درآمد می باشند.
همانطور که کمپانی ها می دانند، با مدیریت زنجیره تامین، ریسک و ناپایداری زنجیره تامین کاهش می یابد. این پیشرفت، خدمت رسانی در سطح بالا به مشتری، رضایت مشتری و سودآوری را به همراه خواهد داشت. در اکثر مطالعات، مدیریت زنجیره تامین موثر به عنوان یکی از استراتژی های ضروری برای موفقیت هم در بازارهای محلی و هم در بازارهای جهانی می باشد.
با توجه به سرعت بالای تغییرات در جهان فعلی، مدیریت زنجیره تامین تبدیل به مدیریت زنجیره تامین جهانی با امکانات حمل و نقل بین المللی شده است. تولیدکنندگان به دنبال بهترین تامین کننده برای فعالیت های حمل و نقل جهانی شان هستند. آن ها می دانند که باید فعالیت های مدیریت زنجیره تامین جهانی را جهت سریعتر رساندن محصولاتشان به بازار با حداقل هزینه تمام شده در فضای جهانی به کار ببندند. در شکل شماره 1، عناصر مدیریت زنجیره تامین جهانی آورده شده است.
با سیستم حمل و نقل جهانی، تولیدکنندگان مجبور به استفاده از سیستم هایی جهت ارائه محصولاتشان و سیستم های توزیع و استراتژی ها جهت خدمت رسانی مناسب به مشتری با حداقل هزینه ممکن با در نظر گرفتن افزایش سودهای مالیاتی می باشند. حداکثرسازی سود یکی از مهمترین موارد در تمام بخشها در مفهوم مدیریت زنجیره تامین جهانی می باشد. در شرایط رقابت جهانی، نیروهای رو به بالا از منابع تامین جهانی و یا متمایل به پایین از بازارهای جهانی سبب ایجاد اقدامات متعدد تولیدی در سطح جهانی می شوند که دلالت بر نیاز ضروری در توسعه رقابتی حالات پشتیبانی جهانی دارند.
یک زنجیره تامین جهانی، شبکه زنجیره تامین امکانات و منابع مواد در سرتاسر جهان است و بر جریان اطلاعات، مواد و بودجه باتوجه به تفاوت شرایط کشورها تمرکز دارد . برای شبکه های زنجیره تامین جهانی که شامل صدها کمپانی با چندین طبقه تامین کننده و مشتریان میانی، ریسک های متعددی وجود دارد که به بررسی نیاز دارند. این مورد اهمیت بسیار زیاد فرایند انتخاب تامین کننده در زنجیره تامین جهانی را می رساند.
با تامین کنندگان ضعیف، وجود تعهد کاری کمتر و نارضایتی کاری بیشتری در سیستم های مدیریت زنجیره تامین قابل مشاهده خواهد بود. اجرای موفق استراتژی های هماهنگ بازاریابی در زنجیره های تامین جهانی تا حدی بر جریان آزاد اطلاعات از قبیل یافته های انگیزشی مانند سطح رضایتمندی مشتری، اطلاعات شکایت مشتری، ایده محصولات جدید و توسعه آن ها، طرح های اعتباری - حساب - مدیریتی، طرح های ارتباطات بازاریابی و تغییرات عملیاتی وابسته می باشد.
علاوه براین، برای کمپانی ها برای موفق بودن و نداشتن مشکل، آن ها باید بدانند که ظرفیت محصول تامین کننده و سطوح کیفیت آن، بیشتر در معرض ریسک می باشند. برای اینکه عوامل ریسک فعالیت های زنجیره تامین جهانی را بطور جدی تهدید می کنند. تصمیمات انتخاب تامین کننده، مشکل طرح زنجیره تامین جهانی را به صورت اساسی تغییر داده است، تا اندازه ای بدلیل آنکه آن ها بیشتر بر اساس معیارهای واضح تعیین شده اند و تامین کنندگا نوعاً بر اساس برداشت خریدار از قابلیت های کمی، کیفی، تحویل، قیمت و خدمات موردنیاز کمپانی انتخاب می شوند.
-3 انتخاب معیار برای مشکل انتخاب تامین کننده
مسئله دارای چهار سطح و معیارها و شاخص های متفاوت می باشد. گزینه های تصمیم گیری در ادامه مورد بحث قرار می گیرند. در رتبه بندی، هدف کلی در سطح 1 ، معیار در سطح 2، شاخص ها در سطح 3 و گزینه های تصمیم گیری در سطح 4 قرار می گیرند. در اینجا هدف اصلی انتخاب بهترین تامین کننده در زنجیره تامین جهانی برای کمپانی مورد بررسی در صنعت نساجی می باشد.
کمپانی مورد نظر در استانبول قرار دارد و در ازای ارائه پوشش جین و مدهای روز درآمدزایی می کند. کمپانی محصولاتش را به کشورهای روسیه، قبرس، اکراین، آلبانی و آذربایجان صادر می کند و برای تامین نیازها با تامین کننده های جهانی کار می کند. الویت بندی معیار، شاخص ها و گزینه های تصمیم گیری در شکل شماره 1 آورده شده اند. معیارها و شاخص های شناسایی و تحلیل شده در این مقاله، در مقالات قبلی آورده شده اند.
