بخشی از مقاله
چکیده
امروزه برون سپاری فعالیت های نگهداری و تعمیرات امری رایج در بسیاری از صنایع، خصوصاً صنایع نفت و گاز گردیده است. برون سپاری و انتخاب تأمین کنندگان فعالیت های نگهداری و تعمیرات و افزایش بهره وری از دغدغه های اساسی در شرکتهای گاز استان خوزستان می باشد. این پژوهش با انجام بررسی جامع ادبیات در زمینه مدیریت نگهداری و تعمیرات و شیوه های برون سپاری سعی نموده است تا با درک کاملی از مسائل درگیر و شناسایی عوامل حیاتی و خطرات بالقوه و مزایای مورد انتظار برون سپاری فعالیت های نگهداری و تعمیرات ، یک مدل بهینه برای انتخاب تأمین کننده ارائه نماید.
بنابراین در راستای طراحی مدل مذکور با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی - - AHP یک پرسشنامه جهت معیارهای اصلی و شش پرسشنامه جهت زیر معیارها بین 27 نفر از نخبگان شرکت گاز شامل اعضای کمیسیون مناقصات، کمیته بازرگانی، روسا ادارات گازرسانی و نگهداری و تعمیرات در سطح شرکت گاز استان خوزستان توزیع گردید. دادههای حاصل از این تحقیق با استفاده از نرم افزارهای SPSS نسخه 19 و Expert Choice مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته و گزارش تحقیق در قالب تحلیلهای توصیفی و استنباطی، ارائه شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که از بین شش معیار اصلی معرفی شده ، معیار موارد HSE و معیار توان فنی و برنامه ریزی مهمترین اولویت را دربین معیار ها برای انتخاب تأمین کننده را دارا می باشند. یافته های این تحقیق به مدیران شرکت گاز خوزستان برای انتخاب مدل بهینه تأمین کننده فعالیت های برون سپاری نگهداری و تعمیرات کمک ارائه می نماید.
واژههای کلیدی: برون سپاری، تأمین کننده، فعالیت های نگهداری و تعمیرات، شرکت گاز استان خوزستان.
مقدمه
با وجود آنکه شرکتهای برتر نفت و گاز حجم عظیمی از فعالیتهای خود را به منظور تمرکز بر قابلیتهای هسته عملیاتی به سازمان های بیرونی برون سپاری و واگذار کرده اند در صنعت نفت و گاز ایران برون سپاری صرفاً به بخش اندکی از فعالیتهای خدماتی محدود شده است در حالیکه در شرکتهای بزرگ در سطح کلاس جهانی، بخش عظیمی از امور عملیاتی و پشتیبانی، برون سپاری شده است. بروون سپاری فعالیت های نگهداری و تعمیرات یک عمل رایج در بسیاری از صنایع ، از قبیل ساخت تجهیزات پزشکی، حمل و نقل هوایی و صنایع نفت و گاز تبدیل شده است . گزارشات بسیاری نشان می دهد که سازمانها می توانند با رابطه مشارکتی با تأمین کننده خارجی فعالیت های نگهداری و تعمیرات از مزایایآن بهره مند شوند.
امروزه هر گونه عملیات برون سپاری در یک شرکت اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. آمارها و بسیاری از تحقیقات نشان می دهد که سرعت و حجم برون سپاری درسراسر جهان در حال افزایش است. برای برون سپاری موفق فعالیتهای نگهداری و تعمیرات نیاز به شناخت عوامل موثر بر تصمیم گیر، مزایا، خطرات و عوامل کلیدی موفقیت می باشد قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، این فرصت را به سازمانهای دولتی می دهدکه در راستای اصل 44شماری ازفعالیتهای خود را به بیرون از سازمان واکذار کنند در صنعت نفت و گاز نیز، هر فعالیتی که اصل حاکمیت - اصل - 59 را نقض نکند، قابل واگذاری می باشد و بسیاری از فعالیت های شرکت های تابعه برای بهره مندی از فواید، کاهش هزینه ها و ارتقا، کارائی می تواند برون سپاری شده یا بصورت خصوصی اداره شود.
با وجود آنکه شرکتهای برتر نفت و گاز حجم عظیمی از فعالیتهای خود را به منظور تمرکز بر قابلیتهای هسته عملیاتی به سازمان های بیرونی برون سپاری و واگذار کرده اند در صنعت نفت و گاز ایران برون سپاری صرفاً به بخش اندکی از فعالیتهای خدماتی محدود شده است در حالیکه در شرکتهای بزرگ در سطح کلاس جهانی، بخش عظیمی از امور عملیاتی و پشتیبانی، برون سپاری شده است . برای برون سپاری موفق فعالیت های نگهداری و تعمیرات نیاز به شاخت عوامل موثر بر تممیم گیری، مزایا، خطرات و عوامل کلیدی موفقیت می باشند . در این فصل ضمن بیان تعاریفی از برون سپاری برخی عوامل موثر در تصممیم گیری، تهدیدات و خطراتبرون سپاری، اهمیت انتخاب تأمین کننده مناسب و معیارها و روش های انتخاب تأمین کننده مناسب ارائه خواهد شد.
برون سپاری چیست ؟
واگذاری برخی فعالیت های تکراری و متناوب داخلی و نیز اختیارات تصمیم گیری شرکت به پیمانکاران خارج از آن در قالب یک قرارداد یا تفاهم نامه. به این معنا که نه تنها خود فعالیت ها واگذار می گردند، بلکه غالباً عوامل تولیدی و اختیارات تصمیم گیری مرتبط با آن نیز واگذار می گردد - گریور2، - 1999 و تعریف دیگر حاکی از یک تصمیم تجاری آگاهانه و مبتنی بر فکر و تفکر برای انتقال - واگذاری - 3 امور داخلی سازمان به یک تأمین کننده ی خارجی است - اندرتون و برنتون4، . - 1999باید توجه داشت که برون سپاری مترادف با کوچک سازی نیست؛ چرا که با شناسایی شایستگی های محوری ممکن است نیاز باشد در این سطوح ، تعداد کارکنان افزایش یابند.
از دیدگاه الیوت و تورکو - 1996 - 5 برون سپاری عبارت است از، یک فرآیند ارتباطی است که در یک سوی آن سازمان برون سپار - کارفرما یا خریدار یا واگذارنده ی خدمت - و در سوی دیگر آن تأمین کننده ی - پیمان کار یا فروشنده یا تأمین کننده ی خدمت - قرار داد و حلقه ی واسطه ی بین این دو ، فعالیت مورد نظر برای واگذاری است - ورسپاندونک6، . - 2000 برون سپاری انتقال و یا نمایندگی دادن به یک تامین کننده خدمات و یا عملیات همراه با مدیریت روز به روز فرایند های کسب وکار است - شهرکی7، . - 2008 برون سپاری اشاره به وضعیتی است که در آن سازمان قراردادهایی با یک سازمان تامین کننده خارجی به منظور ارائه عملکرد یک کسب و کار انعقاد می کند ، که به همان اندازه می تواند توسط یک فرد، واحد یا گروه در درون سازمان انجام شود - اسعف و همکاران8، . - 2011
برون سپاری به عنوان یک اصطلاح کلی برای قراردادهای جزئی یا کلی از وظایف، فعالیت یا فرآیند های کسب و کار به یک ارائه دهنده خارجی استفاده می شود.که شامل جایگزینی ارائه دهنده خدمات داخلی با ارائه دهنده خارجی از این خدمات است که شامل آماده سازی، اتحاد استراتژیک و ترتیبات مشارکت است - هیوود9، . - 2012 امروزه بسیاری از سازمان ها و تأمین کنندگان آنها در شرایط رقابتی سخت و تنگاتنگ هم در سطح بازارهای جهانی که به سرعت در حال تغییر است و هم در سطح داخل مرزهای سازمان روبه رو هستند. مشتریان امروزی تقاضای بیشتر و جزئی تر داشته و به دنبال محصولات و خدمات ارزان تر،با کیفیت بالاتر و زمان تحویل سریع تر هستند - موم10، . - 2002
مراحل برونسپاری
برونسپاری باید به عنوان ابزاری استراتژیک برای سازمان، مدنظر گرفته شود تا با اجرای آن، رقابت و عملکرد در بازار ارتقاء یابد. برای برونسپاری موثر، ابتدا وضعیت استراتژیک سازمان، مورد بررسی قرار گیرد. همچنین باید بتوان نسبت به انجام برونسپاری تصمیم گیری کرد. در طول مرحله تصمیم به برونسپاری، به طور واضح انگیزه ها، مزایا، ریسک ها و عوامل مؤثر حاصل از به کارگیری برونسپاری را به عنوان استراتژی کسب و کار، مورد بررسی قرار می دهیم. انجام این کار، مستلزم آن است که سازمان، شایستگی های محوری11و حوزه های مناسب برای برونسپاری را شناسایی کند. سپس، باید استراتژی مناسب برونسپاری را تعیین کرد. بعد از کامل کردن مرحله اول، ممکن است وظایف یا حوزه های متعددی برای برونسپاری کاندید شوند. مرحله دوم، شامل شناسایی، ارزیابی و انتخاب تأمین کننده برای وظایف برون سپاری شده
