بخشی از مقاله
چکیده
اگر فرهنگ را مدیریت نکنید، فرهنگ شما را مدیریت خواهد کرد. خوشبختانه امروزه صاحبنظران مدیریت و سیاستگذاران حوزه صنایع با فناوري پیشرفته، بر اهمیت و نقش به سزاي فرهنگ سازمانی در راستاي تحقق چشم انداز صنایع با فناوري پیشرفته واقف بوده؛ بنابراین درصدد شناسایی و نیز چگونگی به کارگیري روش هایی مفید جهت تقویت جنبه هاي مثبت آن می باشند.
به طور کلی می توان گفت، یکی از مشکلات بر سر راه مدیران صنایع با فناوري پیشرفته، فقدان الگوي مفهومی، درست و عمیق از فرهنگ سازمانی می باشد. بدین منظور، در پژوهش حاضر، با انجام مصاحبه و روش تحلیل داده بنیاد، ابعاد و مولفه هاي فرهنگ سازمانی صنایع با فناوري پیشرفته استخراج شده است. سپس به منظور تعیین روایی این ابعاد و مولفه ها از نظر اساتید و صاحبنظران در قالب پنل خبرگی استفاده شد.
در نهایت با بهره گیري از مصاحبه و استخراج مولفه ها و ابعاد و نظرسنجی از خبرگان در قالب پنل خبرگی، الگوي مفهومی فرهنگ سازمانی صنایع با فناوري پیشرفته ارائه شد. امید است با بکارگیري مناسب این الگو، بستري مناسب براي پاسخگویی به نیازهاي جدید صنایع با فناوري پیشرفته فراهم شده و گامی موثر در جهت تحقق چشم اندازهاي ترسیمی صنایع با فناوري پیشرفته برداشته شود.
-1مقدمه
فرهنگ سازمانی بر تمام جنبه هاي سازمانی تاثیر می گذارد و بر اساس اعتقادات و ارزشهاي مشترك ، به سازمان ها قدرت می بخشد و بر نگرش رفتار فردي ، انگیزه ، رضایت شغلی و سطح تعهد نیروي انسانی ، طراحی ساختار و نظام هاي سازمانی ، هدف گذاري ، تدوین و اجراي خط مشی ها و اجراي استراتژي ها و... تاثیر می گذارد]١. [ تنها با بررسی ، تغییر و ایجاد یک فرهنگ سازمانی مناسب و انعطاف پذیر است که می توان به تدریج الگوي تعامل بین افراد را در سازمان تغییر داد و از مدیریت دانش به عنوان یک مزیت رقابتی بهره گرفت. از این رو سازمان ها باید محیطی براي اشتراك ، انتقال و تقابل دانش در میان اعضا به وجود آورند و افراد را در جهت با مفهوم کردن تعاملاتشان ، آموزش دهند
بنابراین با توجه به اینکه امروزه مهمترین ویژگی جهان رقابت ، تغییر است، سازمانها و شرکتها ناچار هستند با تکیه بر افراد سازمان به عنوان مهم ترین سرمایه سازمان آنها را به درك ، فهم و ارائه دانسته ها و ایده هاي جدید و استفاده عملی از آن ایده ها در پیشبرد مقاصد سازمان تشویق کنند و این فعالیت نیازمند این است که فرهنگ سازمانی به عنوان تشکیل دهنده شخصیت سازمانها که رفتار کارکنان متأثر از آن می باشد ، فرهنگی دانش پرور و حامی فعالیتهاي دانش محور باشد.
فرهنگ سازمانی قطعا یکی از عوامل کلیدي موفقیت در اجراي طرح هاي تحول و تعالی در صنایع با فناوري پیشرفته محسوب می شود. طبیعتا به میزانی که فرهنگ سازمانی با طرح هاي تحول و تعالی سازمانی همسو باشد می توان به پیشرفت طرح هاي تحول و تعالی امیدوار بود و به میزانی که فرهنگ سازمانی از این طرح ها پشتیبانی و حمایت نکند به یک عامل بازدارنده پنهان تبدیل می شود. هم چنین، نوآوري باز و منطق هسته و شبکه به عنوان راهبرد اصلی صنایع با فناوري پیشرفته، جایی است که قطعا شاهد برخورد فرهنگ هاي مختلف با هم خواهیم بود، که این امر نیز بر اهمیت بیشتر مدیریت فرهنگ در صنایع با فناوري پیشرفته می افزاید.
بنابراین در پژوهش حاضر پژوهشگران به دنبال طراحی مدل مفهومی مناسب فرهنگ سازمانی در صنایع با فناوري پیشرفته می باشند . از آنجایی که این صنعت به دنبال تحولات گسترده در سطح خود می باشد ، نتایج حاصله می تواند زمینه را براي پیاده سازي و بهبود تکنیک هاي تعالی گرایی و بهبود سازمانی در آن صنعت فراهم آورد. همچنین مدیران با آگاهی از نوع فرهنگ سازمانی خود می توانند جهت رفع نواقص احتمالی تلاش نموده و سازمان را براي بهبود ، تحول و تغییرات موفقیت آمیز آماده نمایند.
-2مبانی نظري
1-2 فرهنگ سازمانی با رویکرد اخلاقی
توجه به اخلاق و اصول اخلاقی که در هر جامعه با توجه به نوع فرهنگ آن جامعه تدوین گردیده است، یکی از عوامل موفقیت جامعه است. نقش رعایت اخلاق در تمام شئون سازمان و تاثیر آن بر کارایی و اثربخشی سازمان، مورد توافق محققان قرار گرفته است و رفتار اخلاقی تاثیر چشمگیري بر روي فعالیت ها و نتایج سازمان دارد، زیرا بهره وري را افزایش داده، ارتباطات را بهبود بخشیده و میزان خطرپذیري را کاهش می دهد. فرهنگ سازمانی یکی از موضوعات جالب و مهم مدیریت رفتار سازمانی است.
محققان و مراکز علمی براي تعریف ، شناخت و تأثیر آن بر رفتار کارکنان بسیار تلاش کردند. یکی از کامل ترین تعریف درباره فرهنگ سازمانی مربوط به تعریف هوکزینسکی و بوچانان - - 2001 می باشد که فرهنگ سازمانی را به عنوان مجموعه نسبتاً یکنواخت از ارزش ها و اعتقادات ، آداب و رسوم ، سنت ها و شیوه هاي پایدار می داند که توسط اعضاي سازمان تسهیم - انتقال - می یابد.
این تعریف سودمند است ، زیرا ماهیت جمعی فرهنگ را مورد توجه قرار می دهد و بیان می کند که فرهنگ در هر دو سطح عقاید و رفتارها وجود دارد ]٤. [ همچنین فرهنگ سازمانی چارچوبی است که ارزشهاي سازمانی ، رفتار افراد و گرایش هاي مختص آن سازمان را تعریف می نماید . فرهنگ سازمانی هویت مشخصی براي سازمان تعیین می نماید
کامرون و کویین نیز معتقدند فرهنگ سازمانی مجموعه اي از ارزش هاي مسلم فرض شده ، باورهاي اساسی ، حافظه گروهی ، انتظارات و تعاریفی از موفقیت است که در یک سازمان موجود است و آن ایدئولوژي رایجی را منعکس می کند که افراد در ذهن خود به همراه دارند و بیانگر احساس هویت کارکنان است. فرهنگ سازمانی قوانین نانوشته و رهنمودهاي غالباً ناگفته اي را به منظور سازش با دیگران در سازمان فراهم می کند و ثبات سیستم اجتماعی را افزایش می دهد
2-2پیشینه تحقیق
نوناکا و همکاران - 2005 - 1 در پژوهشی به بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر مدیریت دانایی در شرکت هوندا پرداخته اند و نتیجه گفتند که تا فرهنگ سازمانی حاکم بر سازمان متحول نگردد ، ایجاد و هدایت دانایی هاي جدید نتیجه نخواهد داد
قلی زاده - 1383 - در پژوهشی به بررسی جایگاه مدیریت دانش در دانشگاه فردوسی مشهد پرداخته است . نتایج این تحقیق میدانی که بر روي مدیران دانشگاه انجام شده است نشان می دهد که میان فرهنگ سازمانی و درونی سازي و برونی سازي مدیریت دانش رابطه معناداري وجود دارد
نیک پور و سلاجقه - 1389 - در پژوهش خود به بررسی رابطه بین مدیریت دانش و فرهنگ سازمانی از دیدگاه اعضاي هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان پرداختند و به این نتیجه رسیدند که بین مدیریت دانش و فرهنگ سازمانی همبستگی مثبت وجود دارد. یافته هاي تحقیق نشان می دهد که رسالت سازمانی داراي بالاترین ضریب همبستگی و تولید دانش کمترین ضریب همبستگی را داشته اند
گودرزي و همکاران - 1388 - در تحقیق خود به بررسی ارتباط فرهنگ سازمانی با مدیریت دانش مدیران ستادي سازمان تربیت بدنی پرداختند . نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن رابطه معنی داري را بین فرهنگ تسهیم و خلق دانش نشان نداد. اما رابطه بین فرهنگ تسهیم و انتقال دانش معنی دار و سطح بالاي این فرهنگ با سطح بالاي انتقال مستمر با سطوح بالاي آن دو همبسته بود بین تولید دانش و انتقال دانش رابطه معنی داري به دست آمد که سطح بالاي یک مؤلفه با سطح بالاي دیگري همبسته بود
-3سوال هاي تحقیق
1-3سوال اصلی :
مدل مفهومی مناسب فرهنگ سازمانی در صنایع با فناوري پیشرفته، به چه صورتی می باشد؟
2-3سوال هاي فرعی :
- وضعیت جاري فرهنگ سازمانی در صنایع با فناوري پیشرفته چگونه است؟
- وضعیت مطلوب فرهنگ سازمانی در صنایع با فناوري پیشرفته چگونه باید باشد؟
- راهکارهاي برون رفت از وضعیت جاري به وضعیت مطلوب فرهنگ سازمانی در صنایع با فناوري پیشرفته، کدام است؟
-4روش تحقیق
در این پژوهش قصد داریم یافته هاي استقراضی - مطالعات نظري - و یافته هاي تجربی و مشاهداتی - مطالعات میدانی- بافتاري - را با هم ترکیب کرده و به یافته هاي کاربردي در بخش صنایع با فناوري پیشرفته برسیم. به تعبیر ادگارشاین - - 1999 ساده انگاري است اگر انتظار داشته باشیم کارکنان سازمان چیزهایی را آشکار سازند که براي پنهان داشتن آنها بسی مایه گذاشته اند.
