بخشی از مقاله
خلاصه
یکی از اصلی ترین دلایل عدم پاسخگویی درمان بر روی بیماران، عدم پایبندی بیمار به مصرف داروهای تجویز شده به صورت کامل و به موقع می باشد. عدم پایبندی به درمان از جانب بیمار موجب تاخیر در بهبود کامل، کاهش اثر بخشی دارو، ایجاد مقاومت دارویی در فرد، بی اعتمادی به پزشک معالج و مشاهده ی عوارض نامطلوب قطع ناگهانی دارو می شود. مقاومت دارویی ممکن است تا یک سال به طول بینجامد و این امر افراد را هنگامی که نیاز به درمان جدی تر دارند، در معرض خطر قرار می دهد.
به طور معمول افراد با توجه به مشغله زیاد، از مصرف به موقع دارو غفلت می ورزند و اغلب علیرغم هزینه های بسیار بالای مراجعه به پزشک و خرید دارو ها، مقدار قابل توجهی از دارو ها بی استفاده باقی می ماند.
با توجه به این که امروزه گوشی های هوشمند تلفن همراه همواره در دسترس افراد قرار دارند، و با توجه به عدم کارایی روش های سنتی برنامه ریزی و یادآوری مصرف دارو، برآن شدیم تا با استفاده از امکاناتی که گوشی های هوشمند و گجت های پوشیدنی در اختیارمان قرار می دهند، یادآوری مبتنی بر سیستم عامل اندروید طراحی کنیم تا در کنار استفاده از قابلیت های گجت های پوشیدنی بتوان مصرف به موقع و صحیح دارو را به صورت مطلوب افزایش داده و هم چنین ارتباط پزشک و بیمار را با تبادل گزارشاتی از شرایط بیمار و شرح حال وی به صورت دوره ای میسر سازیم.
هم چنین امیدواریم با در دسترس قرار دادن بانک اطلاعاتی از دارو های در حال مصرف بیمار، به پزشکان یک شخص، عوارض ناشی از تداخلات دارویی را کاهش دهیم.
.1 مقدمه
پایبندی به درمان معمولا به این موضوع اشاره می کند که آیا بیمار داروها را به کیفیتی که تجویز شده مصرف می کند یا خیر - برای مثال دو بار در روز - و هم چنین آیا مصرف دارو ها را تا زمان تجویز شده ادامه می دهد یا خیر.[1] درمان های پزشکی موفق به عوامل زیادی بستگی دارند که تحقیقات مختلف نشان داده اند که یکی از مهمترین آن ها پایبندی به درمان است
عدم پایبندی به مصرف دارو، یک نگرانی رو به رشد را در میان متخصصان بالینی، سیستم بهداشت و درمان، و سایر افراد ذینفع به دلیل شواهد و دلایل متعددی که شایع و در ارتباط با عوارض جانبی و هزینه های بالاتر از مراقبت است، به وجود آورده است.
بستری مجدد می تواند بار سنگین مالی در سیستم بهداشت و درمان اعمال کند .[4] با توجه به مسئولیت های فراوان یک فرد در طول روز فراموشی مصرف دارو ها توسط بیمار یکی از مهمترین دلایل عدم پایبندی آن ها به درمان محسوب می شود که همین موضوع فاکتور مهمی در موارد بستری مجدد به حساب می آید
از طرفی، در دنیای رو به پیشرفت فناوری در زندگی امروزه و رواج استفاده از گوشی های تلفن همراه هوشمند و گجت های پوشیدنی در بین مردم، لزوم استفاده از قابلیت های تکنولوژی در زندگی روزمره احساس می شود. استفاده از تکنولوژی روز، باعث کاهش وابستگی فرد به فرد یا افراد دیگر در زمینه یاداوری کارها، از جمله مصرف دارو و قرار ملاقات با پزشکان، کاهش استفاده از کاغذ، قابلیت تهیه گزارش از مصرف دارو، قابلیت کنترل بیمار از طرف مرکز درمانی، امکان برنامه ریزی حساب کاربری فرد و بسیاری قابلیت های دیگر است.
در طراحی اپلیکیشن یادآوری دارو تلاش شده است تا با توجه به نیاز بیمار و پزشک معالج قابلیت های ذکر شده وجود داشته باشند و با استفاده از امکانات گوشی تلفن همراه به این مهم تحقق بخشیم. از طرفی با توجه به امکان کاربر، امکان استفاده یا عدم استفاده از ساعت هوشمند در طراحی این اپلیکیشن لحاظ شده است.
امکان استفاده از ساعت هوشمند، یادآوری دارو را در دسترس تر و سریع تر می کند.
.2 تعریف صورت مسئله
امروزه مشغله های فراوان زندگی افراد موجب می شود که افراد از موضوع مهمی مثل سلامتی خود غافل شوند و در موارد بسیاری شاهد فراموشی تنظیم قرار ملاقات بعدی با پزشک و یا مصرف به موقع دارو ها هستیم. پایبندی به برنامه ی تجویز دارو برای بسیاری افراد بسیار مشکل است، و برای صنعت سلامت و درمان مشکل ایجاد کرده است.
عدم پایبندی به درمان از طرف بیمار موجب تاخیر در درمان یا در موارد بسیاری مقاوم شدن بدن بیمار به داروهای کم عوارض تر می شود و گاهی موجب می شود که پزشک مجبور به استفاده از درمان هایی با تهاجم بالاتر به دلیل مقاومت بدن بیمار به دارو های ساده شود. در آمریکا، آمار 125000 مرگ در سال به عدم پایبندی به درمان نسبت داده شده است که در واقع 2 برابر بیشتر از تعداد کشته های تصادفات است. عدم پایبندی به درمان، ضرر 15,2 بیلیون دلاری را برای سیستم درمان در امریکا ایجاد کرده است.
در مقاله دیگری[8] در یک جامعه ی آماری، میزان رواج و علل عدم پایبندی بیمار به داروهای روانی مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق بر روی 634 نفر از کسانی که داروهای مربوط به امراض روانی خوراکی مصرف می کردند، از میان 2000 نفر از کمیته ملی بررسی روان پزشکی، انجام شده است.
نتیجه ی مصاحبه با شرکت کنندگان نشان می دهد که 217 نفر - %34,2 - اذعان به عدم مصرف کامل داروهای روان درمانی خود داشته اند. دلایل آن ها شامل فراموشی، گم کردن داروها یا تمام شدن آن ها - - %37,4، تصور غیر ضروری بودن دارو ها - - %24,6، بی میلی به مصرف دارو ها - - %18,9، و عوارض جانبی - - %14,2 بوده است. مشاهده می شود که فراموشی مصرف دارو ها سهم عمده ای را شامل شده که موجب عوارض جبران ناپذیر قطع دارو ها، علی الخصوص دارو های روان درمانی می شود.
اهمیت این موضوع در مورد بیماران مبتلا به امراض دیگر نیز کم نیست؛ به طور مثال، مصرف نکردن داروهای دیابت باعث بالا رفتن شدید قندخون و یا مصرف بیش از حد آن باعث کاهش مرگ آور قند خون می شوند .
از طرفی بیماران سالخورده به دلیل کاهش چابکی از لحاظ فیزیکی، کاهش مهارت های شناختی و ضعف در حافظه در آن ها، و همین طور به دلیل اینکه عموما تعداد زیادی دارو برای آن ها تجویز می شود؛ گروه پراهمیتی از لحاظ کنترل سلامت محسوب می شوند.[9] تجویز مقدار زیاد دارو برای بیمارانی که دچار مشکلات عدیده هستند باعث می شود که بیمار از نظر زمان مصرف داروها، تعداد مصرف آن ها و نیز نحوه استفاده دچار سردرگمی شود.
این سردرگمی گاهی به شدت برای بیمار گران تمام می شود چرا که کم یا زیادتر از نیاز مصرف کردن داروها گاهی حتی جان بیمار را نیز در معرض خطر قرار می دهد. نظر به اهمیت این موضوع و تلاش ایده پردازان و پژوهشگران برای ارتقا سلامت افراد جامعه، تا به امروز شاهد راه حل هایی متعدد برای یادآوری مصرف به موقع دارو بوده ایم . بعضی از این اقدامات نظیر جعبه های قرص پلاستیکی برای یادآوری دارو یا ابداع وسیله فیزیکی برای یادآوری دارو ها، هر کدام مشکلات مربوط به خود را داشته اند که مهم ترین این موضوعات هزینه تهیه آن هاست. اما موضوع مورد بحث در این مقاله، با توجه به مطالعات انجام گرفته[10] که مطرح می کنند که استفاده از گوشی های تلفن هوشمند یا گجت های پوشیدنی جایگزین مناسبی برای روش جمع اوری داده با کاغذ و خودکار هستند، برنامه ریزی و یادآوری مصرف دارو به بیمار از طریق گوشی تلفن همراه هوشمند که همیشه همراه و در دسترس است می باشد.
.3 راه حل
پیاده سازی اپلیکیشن موبایل مبتنی بر سیستم عامل اندروید با قابلیت تنظیم هشدارها بر روی ساعت هوشمند روشی موثر محسوب می شود. در طراحی این اپلیکیشن امکاناتی مانند برنامه ریزی هشدار زمان مصرف دارو، وارد کردن اطلاعات تماس با پزشک معالج، برنامه ریزی زمان ملاقات بعدی با پزشک معالج و امکان یادآوری در موعد مقرری قبل از روز مشخص شده، امکان وارد کردن اطلاعات سلامت شخصی مثل فشارخون، قند خون و... ، همان طور که در تصویر 1و 2 آمده است قرار داده شده است. هم چنین امکان ثبت حساب کاربری برای هر فرد و امکان ورود به برنامه به عنوان مهمان یا با حساب کاربری تعیین شده وجود دارد. هم چنین اپلیکیشن متناسب ساعت هوشمند برای سهولت دسترسی و استفاده طراحی و پیاده سازی شده است.
بیمار می تواند داروهای مصرفی را وارد نموده و زمانی را برای یادآوری آن ها تنظیم کند و یا بدون تنظیم کردن زمان مشخص، گزینه ی مصرف در صورت نیاز را انتخاب کند. در صورت تنظیم یادآور، در زمان مقرر یک نوتیفیکیشن بر روی گوشی هوشمند تلفن همراه و همین طور بر روی ساعت هوشمند، که با گوشی بیمار ست شده است قرار می گیرد، که شامل نام دارو، میزان مصرف، و نام پزشکی است که دارو را تجویز کرده است.
در قسمت تنظیم قرار ملاقات با پزشک، امکان درج تاریخ قرار، محل قرار ملاقات، نام پزشک، و جزئیات دیگر قابل تنظیم است. این بخش قابلیت تنظیم هشدار در روز قبل از قرار و یادآوری را دارد.
