بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این تحقیق ظرفیت سازی یادگیری سازمانی بای توسعه سازمان یادگیرنده در شرکت پالایش نفت آبادان میباشد. در این تحقیق مولفه های تاثیر گذار بر ایجاد سازمان یادگیرنده مورد بررسی قرار داده میشود و با سنجش هریک از این مولفه ها در وضعیت موجود و مقایسه آن با وضعیت مطلوب، میزان شکاف بین این دو وضعیت تعیین و برای کاهش آن راهکارهایی ارائع میگردد. تحقیق حاضر برای شناخت ویژگیهای سازمان یادگیرنده و ائولویت بندی آنها و ارائه راهکارهایی برای رفع موانع در راستای تحقق سازمان یادگیرنده در شرکت پالایش نفت آبادان میباشد.
این تحقیق بر اساس ابعاد شش گانه سازمان یاذگیرنده که عبارتند از:
-1فرهنگ یادگیری -2 التزام و تعهد رهبری 30 مهارتهای فردی کارکنان -4ارتباطات -5 انتقال دانش -6بهبود عملکرد، صورت گرفته است که برگرفته از نظریات پژوهشگران نامدار در این حوزه میباشد.
روش تحقیق از نوع توصیفی - پیمایشی - است که بر مبنای هدف از نوع کاربردی میباشد. روش تحقیق این پژوهش کتابخانهای و میدانی و جامعه آماری به تعداد 327 نفر شامل کارکنان دارای مدرک کارشناسی و بالاتر میباشد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامنه بسته پاسخ میباشد. جهت تجزیه و تحلیل دادههای آماری گردآوری شده از آمار توصیفی - میانگین، انحراف معیار و ضریب پراکندگی - و استنباطی - آزمونT تک متغیره، تحلیل واریانس یک راهه، آزمون فریدمن برای اولویت بندی ویژگیها و آزمون Tمستقل - استفاده شد.
برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخع 16 استفاده گشت و نتایج بدین ترتیب بود که: فرضیه اصلی و فرضیات فرعی 6،1،3،4،5 تائید شدند یعنی بین وضعیت موجود و امتیاز3 - شاخص فرضی وضعیت مطلوب سازمان یادگیرنده - در شرکت پالایش نفت آبادان تفاوت معنی داری وجود دارد ولی فرضیه دوم رد شد. از آنجایی که میانگین وضعیت موجود بزرگتر از 3 میباشد و ضعیت موجود در شرایط مطلوب قرار دارد. در پایان پژوهش پیشنهاداتی برخاسته از یافته های تحقیق ارائه میشود.
مقدمه
امروزه سازمانها در شرایط متغیر اقتصاد جهانی همواره در حال تحقیق و بررسی دستورالعملهای مدیریتی جدید برای توسعه توانمندی های رقابتی برای بقا و رشد خویش میباشند. مفهوم سازمان یادگیرنده حدود دو دهه است که به عنوان ابزار مورد نیاز برای مواجهه با محیط متغیر مورد توجه محققان بوده است
مفهوم سازمان یادگیرنده نگرشی است که نه تنها برای دستیابی به یک مزیت رقابتی در محیط شدیدا پویا مورد توجه است، بلکه برای پیشگامی نسبت به تغییرات مد نظر قرار گرفته است.
تحولات سریع صنعتی، اقتصادی و اجتماعی سبب بروز تغییرات اساسی در فضای سازمانی شده است به گونه ای که سازمانهای بزرگ و دارای ساختار سنتی توان و انعطاف لازم را برای همسویی با تغییرات محیط پیرامونی - بویژه با توجه به پدیدهی جهانی شدن - را ندارند و برای بقای خود ناچارند تغییر ساختار داده و یا خود را به ابزار نوین مجهز سازند. یکی از این ساختارهای موفق از دهه نود به بعد سازمان های یادگیرنده میباشند.
سازمانهای یادگیرنده بر خلاف سازمانهای سنتی نه تنها در برابر تغییرات محیطی مقاومت نشان نمیدهند بلکه تلاش مینمایند همواره در حال تغییر و تحول بوده و محیط را با خود سازگار نمایند. بنابر این با توجه به اجرای اصل44 قانون اساسی و فرآیند خصوصی سازی شرکتهای دولتی و نیز پیگیری ایران برای عضویت در سازمان تجارت جهانی، شرکت پالایش نفت آبادان نیز میبایست برای همگام شدن با این تحولات و کسب مزیتهای رقابتی در مقابل شرکتهای داخلی و خارجی خود را برای ورود به بازار به شدت رقابتی در آینده آماده نماید. لذا شناخت، ارزیابی و توسعه ویژگیهای سازمان یادگیرنده در شرکت پالالیش نفت آبادان یکی از ابزارهای موثر برای ایجاد یک سازمان خلاق، پویا و دارای مزیت رقابتی میباشد.
اهمیت و ضرورت تحقیق حاضر در شرکت پالایش نفت آبادان در این است که با سنجش ویژگیهای سازمان یادگیرنده در این شرکت و اولویت بندی آنها در توسعه یک سازمان یادگیرنده، موانع موجود در این راه شناسایی و راهکارهای عملی برای رفع آنها ارائه میشود و مدیریت با برنامهریزی و تامین امکانات شرایط لازم را برای تغییر و توسعه شرکت فراهم نماید.
مبانی نظری پژوهش
مفهوم سازمان یادگیرنده:
سازمان یادگیرنده، سازمانی آگاهانه است که در آن یادگیری به عنوان عنصر حیاتی در ارزشها، چشم انداز ها و اهداف و نیز در فعالیتهای فردی کارکنان و ارزیابی آنها مورد نظر است. سازمان یادگیرنده موانع ساختاری یادگیری را از میان برداشته، ساختارهای توانمندی را خلق نموده و مراقب، نگهداری و ارزیابی از یادگیری و توسعه آن را در دستور کار خود قرار داده است.
این سازمان بر کمک به افراد در هدفیابی، حذف موانع شخصی و تسهیل ساختارهای یادگیری فردی و اخذ بازخورد از مزایای یادگیری، بر روی رهبران سازمان توجه و سرمایه گذاری بسزایی دارد. اطمینان از حفظ این یادگیری - لازمهی مزیت رقابت پایدار - در سازمان است. یادگیری بدون چون و چرا، شاخص کلیدی بقاء در سازمانها در محیط و در برابر رقباست زیرا به ندرت، اگر چیزی نیاموزند، دوام میآورند
نظریه ها درباره سازمان یادگیرنده:
الف - دیدگاه پدلر: پدلر - - 1998 معتقد است سازمان یادگیرنده آن است که یادگیری همهی اعشای خود را آسان ساخته و به طور مستمر خویشتن را دگرگون میسازد.
ب - دیدگاه گاروین: گاروین میگوید سازمان یادگیرنده آن سازمانی است که دارای توانایی هایی برای ایجاد، اکتساب، انتقال دانش است و رفتار خود را طوری تعدیل میکند که منکس کننده دانش و دیدگاه های جدید باشد. زیر بنای تعریف گاروین این واقعیت است که اگر سازمان بخواهد یاد بگیرد، خلق ایده های جدید نقش اساسی را در این امر ایفاء میکند
ج - واتکینز و مارسیک: معتقدند سازمان یادگیرنده سازمانی است، که در آن یادگیری بطور پیوسته و مداوم جهت دستیابی به اصلاح و بهبود مستمر جریان دارد و سازمان قدرت، ظرفیت و توانایی تحول و دگرگونی خویش را داراست. همچنین آنها اذعان میدارند که عامل اصلی افزایش ظرفیت سازمانی، ایجاد و حفظ سازمان یادگیرنده است
