بخشی از مقاله
چکیده
یکی از صنایع بزرگ کشور ایران صنعت فولاد است، که در راستای تحقق اهداف عالی اقتصادی در حال فعالیت می باشد. ابعاد این فعالیت آن قدر وسیع و گسترده است که زنجیره بزرگی از کارآفرینی به آن گره خورده است. از اینرو صحت و دقت در عملکرد این مجموعه عظیم در کشور بسیار حائز اهمیت است. بنابراین مقاله حاضر در تلاش است تا با رصد در ادبیات تحقیق عوامل راهبردی و موثر بر ارزیابی عملکرد صنعت فولاد و در ادامه رتبه بندی آن، شرایط و امکاناتی تخصصی فراهم نماید تا مدیران و متولیان این امر به درستی و فراق بال اقدام به تصمیم گیری های راهبردی نمود و در این مسیر موفق باشند.
زیرا شاخص های بهروری و اثربخشی به شدت به این امر وابسته است. مقاله حاضر شاخص های مهم هشتگانه، مدیریت کارآمد منابع انسانی، بازاریابی و فروش علمی و بروز، تحقیق و توسعه فعال، بالانس جریان تولید، سیستم حمل و نقل بهرور، اثربخشی در سیستم نت، رعایت اصول مطرح در استانداردهای تولیدی و به کارگیری هوشمندانه فناوری اطلاعات شناسایی نمود و به کمک روش کارآمد ELECTRE رتبه بندی ایده آلی را عرضه کرده است.
-1مقدمه
اولین بار فارل1 در سال 1957 مدلی برای ارزیابی و محاسبه کارایی با ورودیهای چندگانه و یک خروجی ارائه داد، تقریبا پس از دو دهه چارنز و همکاران در سال 1978 این تکنیک را برای چند خروجی تعمیم دادند و آن را تحلیل پوششی دادهها نامیدند، در آن زمان شاید فکر نمیکردند که این تکنیک در ظرف مدت کوتاهی - تقریبا سه دهه - رشد بسیار چشمگیری در دنیا داشته باشد - آقارفیعی، . - 1383 اما از طرفی اهمیت بهرهوری و کارایی در فرآیند تولید و فعالیتهای اقتصادی پیشینهای طولانی در ادبیات اقتصادی دارد.
لذا در پی تعالی و تکامل دانش بشر در حوزههای مختلف و از جمله اقتصاد، مفاهیم کارایی و بهرهوری توسعه و تکامل یافته و در دو دهه اخیر، اندازهگیری آن بر مبنای تئوریهای اقتصاد امکانپذیر و عملیتر شدهاست. در مفهوم جدید، کارایی، به معنی تلف نکردن منابع است که از نسبت ستانده به کل نهاده بدست میآید و بهرهوری نیز به مفهوم مقایسه کارایی یک بنگاه - سازمان - طی دو زمان متفاوت و مقایسه کارایی دو بنگاه - سازمان - نسبت به یکدیگر در یک زمان مشخص است و به عبارت دیگر بهرهوری مقایسه کارایی است - سامتی و رضوانی، . - 1380
در گذشته ارزیابی عملکرد بر روی مقیاسهای مالی مانند بازگشت سرمایه، فروش، سود، بدهی و درآمد حاصل از سرمایه متمرکز بود - غفورنیان، . - 1383 مقیاسهای سنتی - مالی - به طور کامل با صلاحیتها و مهارتهای شرکتهایی که مستلزم روبرویی با محیط کار امروزی هستند همخوانی ندارد. بنابراین مقیاسهای مالی دارای یک کانون نگرش کهنه و قدیمی میباشند. بهعلاوه این مقیاسهای سنتی تمایل به تمرکز روی شخص یا عملکرد دارند نه به فرآیندهایی که در مرکز مدیریت قرار دارند. علاوه بر این، مقیاسهای سنتی عملکرد به واسطه کمبود مرکز و کانون استراتژی، دید کوتاه مدتی را فراهم میآورند.
آنها نظارتی یکطرفه دارند. به این معنی که آنها افراد را بیشتر نگران میکنند تا اینکه بهبود بخشند - فضلی، . - 1384 به این ترتیب انتقادات زیادی بر سیستمهای سنتی ارزیابی عملکرد ایراد شد که در نتیجه منجر به ایجاد سیستمهای نوین در ارزیابی عملکرد گردید. این سیستمهای نوین مانند ارزیابی متوازن، روش بالدریج، مدل تعالی عملکرد، تکنیک تحلیل پوششی دادهها و ... نقاط ضعف سیستمهای سنتی را برطرف میکردند. در جدول ذیل تفاوت عمده سیستم های ارزیابی عملکرد سنتی و نوین از دید محققان مختلف آورده شده است - میرابیان و همکاران، . - 1388
اصولاً از لحاظ اهداف کاربردی تعاریف دیگری از کارایی وجود دارد ولی غالباً کارایی معرف نسبت ستادهها به نهادهها در مقایسه با یک استاندارد مشخص تعریف میشود. برای بیان مروری ادبیات از منظر پیاده سازی آن در یک حوزه کاری و آن هم بصورت کاربردی می توان به شکل ذیل توجه کرد که روند بهره گیری از تحلیل پوششی داده ها را به وضوح نمایش می دهد، این تصویر برگرفته از کار لیو2 و همکاران - 2013 - است . - Liu et al, 2013 -
-1 مبانی نظری
چارچوبهای ارزیابی عملکرد، با مشخص کردن مرزها و ابعاد ارزیابی عملکرد و نیز با فراهم آوردن شهود اولیه در مورد روابط میان این ابعاد، ساخت سیستم ارزیابی عملکرد را تسهیل مینمایند . - Vassiloglov and Giokas, 1990 - چارچوبهای ارزیابی عملکرد را میتوان به دو دسته تقسیم کرد:
· چارچوبهای ساختاری
· چارچوبهای رویهای
چارچوبهای ساختاری نوعشناسی1 ارزیابی عملکرد را مشخص میکنند و چارچوبهای رویهای فرآیند گامبهگام ایجاد و توسعه سیستم ارزیابی عملکرد را مشخص میکنند. جدول ذیل برخی از چارچوبهای مختلفی را که توسط دانشمندان و محققان گوناگون طراحی شده اند، نشان می دهد . - Sande and Haugland, 2015 - تحلیل پوششی دادهها در حوزههای متعددی مورد توجه بوده است و عموما با توجه به نگاه سنتی آنها مباحث مالی مد نظر بوده از اینرو توجه به حوزه های بانکداری بسیار رخ داده به طوری که در یکی از گزارشات لیو و همکاران - 2013 - روند تکامل و بررسی ها در این حوزه را با نام و سال اجرا ترسیم نموده اند که در شکل ذیل می توان آن را مشاهده نمود.
شکل درختی زیر با ارائه مسیر کلیدی و شاه راه اصلی کاربرد تحلیل پوششی داده ها در حوزه بانکی با توجه به تمامی مقالاتی که به بررسی عملکرد بانک ها در کشورهای خود در سراسر جهان پرداخته اند، توجه نموده است. با این حال که مدل های تحلیل پوششی داده ها در این بخش استفاده شده اند، باید کانون توجهات تغیر اساسی داشته باشد و مسیری متفاوت انتخاب نماید - Liu et . - al, 2013
