بخشی از مقاله
چکیده
الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت باید در کمال جامعیت و مانعیت باشد. این جامعیت باید در مبانی، افق، رسالت و تدابیر کاملا دیده شود. بنظر می رسد تبلیغ بین المللی اسلام به عنوان یکی از مهم ترین خواسته های شریعت الهی و رسالت های ایران اسلامی به جامعیت الگو لطمه زده است.
با بررسی آنچه تا کنون در روند تکمیل الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت بدست می آید این است که تبلیغ دین مبین اسلام در عرصه بین الملل که از آیاتی مانند آیه 39 سوره احزاب - الذین یبلغون رسالات االله و یخشونه و لا یخشون احدا الا االله و کفی باالله حسیبا - ، آیه 110 سوره آل عمران - کنتم خیر امه اخرجت للناس تامرون بالمعروف و تنهون علی المنکر و تومنون باالله - و اصولی چون اصل جهان شمولی اسلام قابل اثبات است و از طرفی توسط امام خمینی ره و مقام معظم رهبری مورد تأکید قرار گرفته، مورد غفلت واقع شده است.
این مقاله در صدد است جای خالی اصل تبلیغ بین الملل اسلام را در پیش نویس اسناد الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت مورد بررسی قرار دهد.
-1 مقدمه
الگوی اسلامی یعنی یک نقشه جامع، بدون نقشه جامع دچار سردرگمی خواهیم شد…این الگو به ما می گوید که به کدام طرف، به کدام سمت و برای کدام هدف داریم حرکت می کنیم… . - بیانات مقام معظم رهبری، دی ماه . - 1389 الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت در صدد است بر مبنای خداشناسی توحیدی و دین شناسی اسلامی نقشه راه پیشرفت ایران اسلامی قرار گیرد.
طبیعی ست که با این نگاه، الگو باید در درجه اول تمام مبانی اسلام و اصول دین و لوازم و توصیه های دین مبین اسلام را در نظر و تضمین کند. تبلیغ اسلام به عنوان دین خاتم و اکمل با توجه به آیات و روایات از واجبات دین اسلام بر شمرده می شود و بر مبنای نگاه جهان شمولی اسلام، از نظر عقل نیز مورد تأیید است. تطبیق اسلام با فطرت و گسترش موج بیداری در جوامع غربی نیز لزوم تبلیغ جهانی اسلام را پررنگ تر می کند. در نگاه انقلاب اسلامی نیز انقلابی که بر مبنای اسلام بجود آمده و در حال شدن و استمرار نیز هست، باید صادر شود. لذا توأمان بود اسلام و انقلاب ایران، لزوم تبلیغ اسلام در خارج از مرزها را نیز اثبات می کند.
اگر پیش نویس اسناد الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت را بررسی کنیم بنظر می رسد به تبلیغ بین الملل اسلام در این اسناد اشاره نشده و در نتیجه در الگو اشاره نخواهد شد. لازم به ذکر است تبلیغ داخلی دین یعنی تبلیغ برای داخل مرزهای ایران نیز از اهمیت خاص خود برخوردار است و الگو نسبت آن نیز باید جامعیت خود را داشته باشد اما موضوع فعلی و اصلی این نوشتار اهمیت تبلیغ بین الملل اسلام و جای خالی آن در الگو اسناد آن است.
-1 بررسی مبانی نظری تبلیغ بین الملل دین
برای اثبات عدم توجه الگو و اسناد آن به مبحث تبلیغ بین الملل اسلام، باید ابتدا ممدوحیت و لزوم تبلیغ جهانی اسلام اثبات شود و این کار مستلزم بررسی مبانی نظری تبلیغ است.
.1-2 معنای تبلیغ
تبلیغ در لغت از ریشه - بلغ - بمعنی رسیدن و تبلیغ از باب تفعیل به معنی رساندن چیزی است. اما در اصطلاح: تبلیغ، رساندن مجموعه اطلاعاتی به مخاطب به منظور اقناع و برانگیختن احساسات او به سود یا بر ضد یک موضوع است.
رئیس دانشکدهی تبلیغ اسلامی قاهره در تعریف تبلیغ اسلامی میگوید:
العلم الذی به تعرف کافه المحاولات الفنیه المتعدده الرامیه الی تبلیغ الناس الاسلام بماحوی من عقیده و شریعه و اخلاق. دانشی که به وسیلهی آن کلیهی تلاشهای هنری در جهت ابلاغ محتوای اعتقادی و تشریعی و اخلاقی اسلام به مردم شناسایی میشود. نتیجه آنکه تبلیغ اسلامی عبارت است از رساندن پیام الهی به شیوهی روشنگرانه از طریق ایجاد ارتباط و تشویق به پذیرش محتوای مورد نظر با استفاده از ابزارهای مشروع هر عصر.
در تعاریف دیگر تبلیغ که عمدتا پایه فرهنگی و دینی دارند، رویکردهای دیگری را شاهد هستیم که گرچه در کلیت خود با تعریف دیگران شباهت هایی را دارا می باشند، اما رویکرد آن ها تا اندازه ای متفاوت و متمایز است که به برخی از آن ها اشاره می شود؛
امام خمینی ره: »تبلیغات که همان شناساندن خوبی ها و تشویق به انجام آن یا ترسیم بدی ها و نشان دادن راه گریز و منع از آن است، از اصول بسیار مهم اسلام عزیز است.«
شهید مطهری ره: »تبلیغ از خوب شناساندن و خوب رساندن است.«
احمد رزاقی: »تبلیغ یعنی رساندن حقایق و واقعیت ها به گوش مردم جهان.«
محمدحسن زورق: »تبلیغ در بهترین و اصولی ترین شکل آن یک فعالیت آموزشی است که به منظور نشر دانش و آگاهی های سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی و نشر ارزش ها و سجایای اخلاقی صورت می گیرد.« - بشیر، 1393، - 29
.2-2 ماهیت جهانی دین اسلام
قبل از پرداختن به ابعاد تبلیغ بین المللی دین، باید ماهیت دین اسلام از جهت جهانی بودن مورد بررسی قرار گیرد. تمام ادیان الهی در پرستش خدا و ساختن انسان به گونه ای هم پیمان اند و در سرانجامی که موعود تمام آنان است، هم پیمان. »تاریخ موعود« پیامبران خدا، برقراری عدالت جهانی به وسیله موعود تاریخ است و اسلام به معنی اخص کلمه؛ یعنی آیین آخرین پیامبر خدا از این قاعده مستثنا نیست.
جهان بی فقیر، جهان بی اسیر و جهان بی کویر آینده ای ست که تمام کوشش ها و پویش های اسلام برای تحقق آن صورت می گیرد و از این روی، پیدایش خانواده فرازمند جهانی، استراتژی اسلام در تاریخ بشر است و هرگونه جهت گیری که صورت می گیرد، درهر بعدی از ابعاد زندگی - اقتصاد، سیاست، ارتباطات، فرهنگ و ... باید در راستای تحقق همین استراتژی باشدالبته واضح است که این ادعا یعنی جهانی بودن دین اسلام بر مبنای آموزه های قرآنی و روایی می باشد که در ادامه به بعضی از آن ها اشاره می شود؛
.3-2 دلایل قرآنی جهانی بودن دین اسلام
آیات زیادی از قرآن کریم به صراحت یا به صورت غیرمستقیم از جهانی شدن رسالت اسلام و محدود نبودن آن به مکان یا زمان معین سخن گفته و نگاه جهانی دین اسلام را حکایت و ترسیم نموده اند.
