بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش به منظور بررسی تأثیر بیولوژیکی باکتريهاي موجود در ماست ترش بر کیفیت ظاهري و شیمیایی سیلوي ذرت علوفهاي انجام گرفت. بیست و چهار سیلوي ذرت که نیمی از آنها بدون ماده افزودنی - شاهد - و بقیه به میزان پنج درصد ماده خشک ماست ترش به آن اضافه شده بود - ماست - در کیسههاي نایلونی کوچک به وزن تقریبی 5 کیلوگرم به مدت 70 روز نگهداري شدند. تعداد چهار سیلو از هر تیمار در روزهاي 10، 30 و 70 به منظور تعیین کیفیت ظاهري سیلو و خصوصیات شیمیایی شامل pH، ماده خشک، ماده آلی، خاکستر و نقطه فلیگ مورد ارزیابی قرار گرفت.
ظریفت بافرینگ سیلوها در زمان صفر در این آزمایش 81/06 میلی اکی والان در هر کیلوگرم ماده خشک بود. کیفیت ظاهري سیلوهاي گروه شاهد و ماست یکسان بود. میزان ماده خشک تیمار حاوي ماست ترش تفاوت معنیداري با سیلوهاي شاهد نداشت - . - P > 0/05 سیلوي حاوي ماست ترش داراي درصد ماده آلی بالاتري نسبت به سیلوي شاهد بود - . - P < 0/05 میزان اسیدیته سیلوهاي حاوي ماست ترش از لحاظ آماري بالاتر از سیلوهاي شاهد بود .
- P < 0/05 - علاوه بر این شاخص فلیگ عدد بزرگتري براي سیلوهاي حاوي ماست ترش نشان داد . - P < 0/05 - نتیجهگیري کلی اینکه افزودن ماست ترش به سیلو سبب کاهش افت ماده آلی و افزایش اسیدیته سیلو و شاخص فلیگ در سیلو میگردد که این دو باعث افزایش ارزش غذایی سیلو و کاهش رشد میکروارگانیسمهاي مضر در سیلو میگردد.
مقدمه
سیلو کردن روشی بیولوژیکی براي نگهداري علوفه با رطوبت بالا است. پایه و اساس فرآیند سیلو کردن تبدیل کربوهیدراتهاي محلول در آب توسط باکتريهاي موجود در سیلو از قبیل باکتريهاي تولیدکننده اسیدلاکتیک به اسیدهاي آلی بویژه اسید لاکتیک است. تولید اسید لاکتیک سبب افزایش اسیدیته مواد سیلویی شده و از رشد کپکها و مخمرها در سیلو ممانعت می نماید. ذرت علوفهاي به طور نسبی از محتواي ماده خشک پایینی %27 - تا - %30 برخوردار است و داراي خاصیت بافري پایین و کربوهیدرات سهلالهضم زیادي است - 2 - معمولاً.به منظور بهبود کیفیت سیلو، مواد افزودنی مختلفی به سیلو با هدف اصلی ایجاد تخمیر مناسب و تولید اسیدلاکتیک اضافه می شود.
این عمل باعث می شود تا کیفیت سیلاژ به خوبی محفوظ شود. از دیگر اهداف مواد افزودنی جلوگیري از تخمیر ثانویه و کاهش تولید اسید بوتیریک در سیلو است . - 8 - افزودن باکتريهاي تولیدکننده اسید لاکتیک چه به طور مستقیم و چه به طور غیر مستقیم به مواد سیلویی بدین منظور صورت می گیرد . - 4 - روش مستقیم افزودن باکتريهاي تولید کننده اسید لاکتیک براي دامدار هزینه زیادي دارد در حالی که افزودن باکتريهاي اسید لاکتیک به طور غیر مستقیم از طریق مواد حاوي این باکتريها می توانند در سطح سیلو به راحتی انجامپذیر باشند.
ماست ترش از مواد حاوي باکتريهاي اسید لاکتیک است که علاوه بر ارزان قیمت و قابل دسترس بودن حاوي باکتريهاي اسید لاکتیک است . - 8 - لذا هدف این پژوهش بررسی تأثیر عملآوري بیولوژیکی سیلوي ذرت علوفهاي با استفاده از ماست ترش به سیلوي ذرت و مطالعهي تأثیر افزودن ماست ترش بر کیفیت ظاهري و شیمیایی سیلوي ذرت است.
مواد و روش ها
پژوهش حاضر در آبان ماه 1389 در دانشکده کشاورزي دانشگاه لرستان انجام شد. 24 سیلوي با وزن تقریبی پنج کیلوگرم در دو تیمار سیلوي ذرت بدون ماده افزودنی - شاهد - و سیلوي ذرت که به میزان 5 درصد ماده خشک به آن ماست ترش افزوده شده بود، تهیه گردید. گیاه ذرت علوفهاي شامل - برگ، ساقه، دانه هاي بلال - در مرحله خمیري از سطح مزارع جمعآوري شد و توسط چاپر به قطعات 2 تا 5 سانتیمتري خرد و سپس در داخل کیسههاي پلاستیکی از جنس پلیاتیلن به وزن تقریبی 5 کیلوگرم ریخته شد.
هواي موجود در کیسههاي پلاستیکی توسط دستگاه جارو برقی از داخل کیسههاي نایلونی خارج شد تا شرایط بیهوازي در سیلو ایجاد شود. سیلوها به مدت 70 روز در هواي آزاد نگهداري شدند. از هر تیمار تعداد چهار سیلو در روزهاي10، 30 و 70 روزگی به طور تصادفی انتخاب و باز شد. سیلوها از نظر صفات ظاهري براساس یک مقیاس20 امتیازي بو - 14 امتیاز - ، لمس مواد 4 - امتیاز - و رنگ 2 - امتیاز - ارزیابی گردید - . - 9 خصوصیات شیمیایی سیلوها شامل pH، ماده خشک، خاکستر، ماده آلی و نقطه فلیگ - Flieg point - در سه زمان 10، 30 و 70 روزگی تعیین شد.
ظرفیت بافرینگ سیلوها در زمان صفر توسط روش تیتراسیون با اسید لاکتیک 0/1 مولار تعیین گردید pH . - 3 - سیلوها توسط دستگاه pH متر دیجیتالی مدل CRISON Alella 08-328 اندازه گیري شد - . - 6 براي تعیین ماده خشک سیلو، نمونهها ابتدا در دماي 60 درجه سانتیگراد به مدت 24 ساعت خشک شدند و از رابطه] - درصد ماده خشک آون = 4/686 + - 0/89 × ماده خشک [ استفاده شد . - 5 -
خاکستر و ماده آلی سیلوها با استفاده از روش - 1 - A.O.A.C تعیین شدآزمایش. در قالب یک طرح بلوك کاملاً تصادفی انجام شد. Yij = μ + Ai + B j + εij که در آن، اثر خطاي آزمایشیεij = ، اثر زمان B j = ، اثر تیمار Ai = و میانگین جامعه براي صفت مورد نظرμ= میباشد. داده ها با استفاده از رویه GLM و نرم افزار SAS - 9/1 - تجزیه آماري شد. میانگینها با استفاده از آزمون چند دامنهاي دانکن در سطح احتمال 0.05 مقایسه شد.
نتایج و بحث
ظرفیت بافرینگ سیلوها در زمان صفر در این آزمایش 81/06 میلیاکیوالان در هر کیلوگرم ماده خشک بود. نتایج نشان داد که از لحاظ خصوصیات ظاهري بو، رنگ و لمس مواد، تفاوتی بین تیمار شاهد و تیمار ماست ترش در هیچکدام از زمانها وجود نداشت. نتایج ترکیبات شیمیایی سیلوي ذرت بدون ماده افزودنی - شاهد - و با ماده افزودنی ماست ترش - ماست - در زمانهاي مختلف دورهي 70 روزهي سیلو در جدول شماره1 نشان داده شده است.
با افزایش زمان سیلو ماده خشک سیلوها کاهش یافت. میزان ماده خشک تیمارهاي حاوي ماست ترش تفاوت معنیداري با سیلوهاي شاهد نداشت . میزان ماده آلی سیلوها در روز 30 بیشتر از روز 10 بود ولی تفاوت معنیداري با روز 70 نداشت. سیلوهاي حاوي ماست ترش داراي درصد ماده آلی بالاتري نسبت به سیلوهاي شاهد بودند . - P < 0/05 - میزان اسیدیته سیلوهاي حاوي ماست ترش از لحاظ آماري بالاتر از سیلوهاي شاهد بود .
- P < 0/05 - این کاهش pH ممکن است به دلیل وجود باکتريهاي تولید کنندهي اسید لاکتیک در ماست باشد که منجر به افزایش میزان تولید اسید لاکتیک در سیلو و کاهش جمعیت باکتريهاي مضر در سیلو می گردد. علاوه بر این شاخص فلیگ عدد بزرگتري براي سیلوهاي حاوي ماست ترش نشان داد . - P < 0/05 - این نتایج با نتایج کانگ و همکاران - 7 - مطابقت دارد.
نقطهي فلیگ معیاري است که از تلفیق دو فاکتور pH و ماده خشک سیلو بدست می آید . - 9 - هرچه مقدار عدد فلیگ بیشتر باشد نشان دهنده pH پایینتر، ماده خشک بالاتر، جمعیت بالاتر باکتريهاي اسید لاکتیکی و میزان اسید استیک پایینتر در سیلو است. نتایج این پژوهش نشان داد که عملآوري بیولوژیکی سیلو با استفاده از ماست ترش سبب افزایش اسیدیته سیلو و شاخص فلیگ در سیلو میگردد که و می تواند باعث ممانعت از رشد باکتريهاي مضر، قارچها و کپکها گردد.
