بخشی از مقاله
چکیده
بررسی و کنترل درست عوامل موثر برارزش غذایی علوفه بهترین و مهمترین راه برای افزایش بازده استفاده از علوفه توسط حیوانات است. این پژوهش به منظور بررسی اثر استفاده از کود سرک نیتروژن بر روی عملکرد، ترکیب شیمیایی و قابلیت هضم علوفه چاودار کشت شده در سال 86صورت گرفت. به همین منظور چاودار در یک طرح کاملاً تصادفی با یا بدون استفاده از کود سرک کشت گردید.استفاده از کود سرک به صورت معنیداری باعث افزایش تولید علوفه شد. میانگین دیواره سلولی، پروتئین خام، خاکستر و چربی در این آزمایش به ترتیب 550، 47/7، 91/67 و 44/95 گرم در کیلوگرم بود، تاثیر کود سرک نیتروژن در مورد دیواره سلولی، چربی و خاکستر معنیدار نشد.
اما در مورد پرونئین معنیدار بود . - p< 0/01 - میانگین قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی - گرم در کیلوگرم - همچنین ماده خشک و ماده آلی قابل هضم - کیلو گرم در هکتار - به ترتیب برابر 461/68، 511/68، 455/43 و 427/88 بود. نتایج آزمایش فوق نشان داد که استفاده از کود سرک نیتروژن بدون استفاده از قابلیت هضم ماده آلی علوفه منجر به افزایش تولید ماده آلی قابل هضم در واحد سطح گردید.
مقدمه
افزایش روز افزون جمعیت در کشور های در حال توسعه و مناطق شهری بیشترین تاثیر را روی الگوی تولید، فروش و مصرف غذا می گذارد. در این زمینه باید راهکارهایی اتخاذ شود که در جهت تامین امنیت غذایی برای جمعیت در حال رشد، افزایش درآمد، حمایت از توسعه اقتصادی و حفاظت محیط زیست باشد. علاوه بر بقایای زراعی نقش گیاهان علوفه ای در تعلیف دام، و در نتیجه تامین نیاز انسان به فراورده های دامی، از اهمیت غیر قابل انکاری برخوردار است که نمی توان آن را نادیده گرفت.
با این وجود، متاسفانه در کشور ما به تولید و مدیریت گیاهان علوفه ای، در مقایسه با سایر گیاهان زراعی، کمتر توجه شده است و به این ترتیب از یک سوء عدم توجه لازم به افزایش کمی در عملکردعلوفه، موجب کمبود گوشت و مواد لبنی و پایین آمدن کیفیت آنها شده و از سوی دیگر فشار دام بر مراتع، به نابودی بخش عظیمی از پوشش گیاهی موجود و فرسایش خاک انجامیده است.
به همین منظور استفاده از شیوه های برای بالا بردن عملکرد و ارزش غذایی ضروری به نظر می رسد. نیتروژن معمولا تاثیر مثبت بر عملکرد و اجزاء عملکرد غلات دارد و با توجه به نتایج به دست آمده توسط فولت 1995 بیشترین میزان افزایش در پروتئین خام در هنگام استفاده از کود های مختلف مربوط به نیتروژن می باشد. علاوه بر این مصرف مناسب و به موقع این کود می توان بر روی عملکرد گیاه تاثیر مثبتی داشته باشد - . - 5
مواد و روش ها :
چاودار در یک طرح کاملا تصادفی با و یا بدون استفاده از کود سرک در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی در سال 86 کشت گر دید و سپس قصیل چاودار برداشت شد. برای انجام آزمایشات ابتدا علوفه توسط آسیاب به قطعات 4-5 سانتی متر تبدیل شدند ، سپس با استفاده از آسیاب ریز به قطعات 1 میلی متری تبدیل شد. سپس مقدار 0.5 گرم از نمونه توزین شد و ترکیب شیمیایی بر اساس دستورالعمل AOAC تعیین شد - . - 1 قابلیت هضم آزمایشگاهی در سه تکرار بر اساس شیوه 2 مرحله ای تری و تیلی - 1963 - انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS صورت پذیرفت - . - 9
نتایج و بحث :
نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی علوفه با و بدون استفاده از کود سرک در جدول - - 1 آمده است. میانگین دیواره سلولی، پروتئین خام ، خاکستر و چربی در این آزمایش به ترتیب 550 ،47/7 ،91/67 و44 /95گرم در کیلو گرم به دست آمد، استفاده از کود سرک در مورد چربی، دیواره سلولی و خاکستر معنی دار نشد. تاثیر کود سرک نیتروژن بر عملکرد علوفه معنی دار شد - . - p<0.01 اما استفاده از کود سرک در میزان چربی خام اثر معنی داری نداشت. که با نتایج هاروی و همکاران - - 1996 مطابقت داشت - . - 6 بر طبق نتایج هاروی در گراس های گرمسیری استفاده از کود سرک به صورت معنی داری باعث افزایش عملکرد علوفه کشت شده در مقایسه با عدم استفاده از کود سرک شد.
گومو و اندرسون - - 1996،جانسون - - 2001با مطالعه بر روی گراس های گرمسیری نشان دادند که استفاده از سطوح پایین نیتروزن تاثیر معنی داری بر NDF نداشت - 3و. - 4 تاثیر کود بر میزان پرونئین خام معنی دار بود و سبب افزایش آن شد . - p<0.01 - نتایج - حجت و همکاران و 1972، براگرو همکاران1989، فولت و نیکلسون - 1995که بر روی علوفه گراس ها انجام گرفت نشان داد که استفاده از کود نیتروژن سبب افزایش در مقادیر نیترات گیاه و بخش NPN آن شد - 5،2و. - 7 استفاده از کود نیتروژن رابطه مستقیم با هضم دارد.
به نظر میرسد قابلیت هضم ماده آلی بیشتر تحت تاثیر سن برداشت می باشد تا میزان کود نیتروژن مصرفی اگرچه با افزایش میزان نیتروژن بسته به سطح استفاده شده تغیر کمی در مقادیر دیواره سلولی ایجاد خواهد شد. اما این اثر معنی دار نیست و کمتر قابلیت هضم تحت تاثیر قرار می گیرد. میزان قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی همچنین ماده خشک و ماده آلی قابل هضم در قصیل چاودار در جدول - 2 - نشان داده شده است.
تاثیر استفاده از کود سرک در این صفات معنی دار نشد . میانگین قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی به ترتیب برابر 461/68 ، 511/68 گرم در کیلو گرم بود. همچنین میانگین مقدار ماده خشک و ماده آلی قابل هضم تولید شده در هکتار به ترتیب برابر 427/88,455/43 کیلو گرم در هکتار بود. که با هاروی و همکاران - - 1996 که بر روی گراس های گرمسیری و چاودار انجام گرفت مطابقت دارد.
هاروی - - 1990 این گونه بیان نمود که استفاده از کود نیتروژن در علوفه گراس تاثیر معنی داری بر قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی نداشت ولی باعث افزایش عملکرد علوفه تر شد - . - 6 فولت و همکاران 1995در علوفه تیموتی همچنین براچ و همکاران 1989 در گراس ها با بررسی تاثیر سطوح مختلف کود نیتروژن قابلیت هضم این گونه بیان نمودند که هضم در علوفه تحت تاثیر مقادیر دیواره سلولی و همچنین مقادیر لیگنین در علوفه می باشد - 2و. - 5
