بخشی از مقاله
چکیده
گرمایش جهانی و بحث تغییر اقلیم ناشی از فعالیتهای بشر یکی از مشکلات و معضلات عمده محیط زیست است که در دو دهه اخیر توجه بسیاری از محافل علمی و سیاسی جهان را بخود جلب کرده است. تغییر اقلیم بیانگر وضعیت متوسط یک منطقه در دراز مدت است زمین در طول عمر حداقل4/5 میلیارد سالی خود آب و هوای گوناگونی را تجربه نموده است.
اقلیم از اصلی ترین و مهم ترین عوامل اثرگذار بر ویژگی های اکوسیستم محسوب می گردد،بدین علت تغییرات هرچند ناچیز آن اجزای مختلف اکوسیستم را متاثر می سازد. تغییر اقلیم ناشی از افزایش گازهای گلخانه ای در اثر فعالیت های انسان و صنعتی شدن کشورهاست که منجر به افزایش دمای کره زمین و افزایش بلایای طبیعی می شود.تغییر اقلیم پدیده ای است که بر اساس شواهد موجود از زمان های بسیار وجود داشته واکنون نیز وجود آن بسیار محتمل است.
سرعت و ما هیت تغییرات پارامتر های اقلیمی در نیمه دوم قرن بیستم متفاوت بوده و شتاب بیشتری به خود گرفته و روند آن با گذشته قدری متفاوت شده است.تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت بشر می باشد که یکی از مشکلات و معضلات عمده محیط زیست است و در حقیقت فعالیت های بشر،وضعیت جوه کره ی زمین را تغییر می دهد که به وضوح روشن است،هر چند با توجه به ابعاد گسترده کره زمین امکان وقوع چنین تغییراتی بعید به نظر می رسد اما در عمل شاهد بروز این تحولات مخربی بر روی خشکسالی،رشد و نمو گیا هان،تنوع زیستی،خصوصیات خاک،جنگل ها و آب های زیرزمینی دارند.
.1 مقدمه
تغییر اقلیمی یکی از بزرگترین چالشهای محیطی است که جهان امروز با آن روبرو است افزایش دمای جهان است که الگوهای آب و هوایی را تغییر می دهد .تغییر اقلیم با تغییرات اقلیمی تفاوت علمی دارد، تغییرات اقلیمی دوره ای است و نوسانات وانحرافات پارامترهای اقلیمی از میانگین را بیان میکند و در دوره های زمانی مختلف می تواند اتفاق بیفتد، ولی تغییر اقلیم نوسان کلی و گسترده در آب و هوای یک منطقه است که در حال حاضر روند گرم شدن دمای کره زمین را بخشی از تغییر اقلیم قلمداد می کنند.
بالا آمدن سطح آب دریاها و تغییر در آستانه های آب و هوایی از پیامدهای تغییر اقلیم می باشد .تغییر اقلیم و افزایش گرمایش جهانی باعث گسترش خشکسالی های و تداوم آنها شده و همچنین این تغییر باعث نایکنواختی توزیع بارش می شود و بر منابع آب تاثیر می گذارد. انتشار روز افزون گازهای گلخانه ای و دخالت های بی رویه بشر در فرایندهایطبیعی از جمله عوامل مختلفی هستند که بر سرعت پدیده تغییر اقلیم تاثیر می گذارند
به مجموعه ای از گازها شامل - CO2، CH4، - NO2 که مقداری از انرژی خورشیدی را در جو زمین نگه می دارند و باعث گرم شدن جو می شوند، که به آن هاگازهای گلخانه ای می گویند ؟گازهای گلخانه ای بطور طبیعی در جو زمین وجود دارند اما، فعالیت های انسان و آلودگی های ناشی از این فعالیت ها، مقدار گازهای مذکور را بطور غیر طبیعی افزایش و درنتیجه، گرمای ناشی از تابش اشعه خورشید در جو زمین محبوس و دمای کره زمین افزایش می یابد.
از پیامدهای شناخته شده ناشی از این پدیده،تغییر در میزان بارش، جهت وزش باد، افزایش وقوع خشکسالی، افزایش مناطق بیابانی و تغییر در سطح منابع طبیعی من الجمله جنگلها ،خاک،آب های زیرزمینی ،گیاهان و...... دارند. کنوانسیون UNFCCC اصطلاح تغییرات اقلیمی را برای تغییراتی به کار می برد که منشأ غیرانسانی داشته باشند.تغییر اقلیم در عصر حاضر به عنوان مهم ترین تهدید برای توسعه پایدار مطرح است، که به منابع طبیعی، منابع پایه، محیط زیست، سلامت انسان، امنیت غذایی، فعالیت های اقتصادی و غیره آسیبمی رساند .تغییر اقلیم اولین بار در سال 1980 درپی افزایش شدید میزان غلظت گازهای گلخانه ای جو در اثرفعالیتهای انسانی مورد توجه قرار گرفت .پس از آن در سال1992در اجلاس ریو معاهده ای تحت عنوانکنوانسیون تغییر آب و هوا مطرح شد و با امضاء 154 کشور جهان از تاریخ 1994 لازم الاجرا گردید .
جمهوری اسلامی ایران نیز در ششم خرداد سال 1375به عضویت این کنوانسیون در آمد .پس از گذشت چند سال برای تقویت تعهدات کشورهای توسعه یافته پروتکلی تحت عنوان پروتکل کیوتو در سال1997برای امضاء کشورهای عضو آماده شد، که در سال 2004 اجرایی گردید .با لازمالاجرا شدن این پروتکل کشورهای توسعه یافته ملزم به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای طی سال های 2008 تا 2012 به میزان 5-2 درصد نسبت به سال 1990 شدند .جمهوری اسلامی ایران نیز در سال 2005 به عضویت این پروتکل درآمده است
روند تغییرات گازهای گلخانه ای را در دهه های گذشته نشان می دهد که مبین افزایش شدید CO2وسایرگازها در این مدت بوده است .مطالعات نشان داده اند که غلظتCO 2از 150 هزار سال تاکنون بین 200 تاppm300 در نوسان بوده است ودر100سال اخیرغلظت آن به طور میانگین ppm 280بوده است.
شکل 1 :روند تغییرات گازهای گلخانه ای طی 3 دهه گذشته
.2 علل تحولات دمایی زمین طی سده های اخیر
درک علت یا علل دگرگونی های اقلیم مشکل تر از ردیابی تحولات مزبور است.زیرا تحولات اقلیمی ،حاصل سلسله رویداد هایگ گسترده ای است که در سیستم اقلیم به وقوع می پیوندد و هیچ عامل منفردی قادر به توضیح و توجیه دقیق رویداد های مذبور نیست.بنابراین مجموعه ای از علل و شاید عللی که تا کنون از آن ها آگاهی نداریم در پیدایش دگرگونی ها دخالت داشته اند.
نقطه ی مشترک همه ی عوامل ، تاثیربر موازنه ی انرژی زمین است وهر چند سهم هریک از عوامل ممکن است کوچک باشد اما زمانی که همه ی عوامل در یک جهت اثر کنند،مجموعه این اثر چشمگیر و بارز خواهد بود.افت و خیز های اقلیمی در مقیاس دهه ای حاصل اثرات متقابل نیرو ها،عوامل و عناصر متفاوت اقلیمی و اثرات سده ای اقلیم به خصوص طی قرن اخیر نتیجه ی عملکرد نیرو های بشری قلمداد می شود.
یکی از نظریات بسیار جالب در توصیه تغییرات دمایی کره زمین به خصوص طی سده اخیر ،تغییر در غلظت گاز های گلخانه ای جو است.این نظریه اخیرا مورد توجه بسیار بوده است.از جمله عوامل اساسی در تولید و افزایش غلظت گازهای گلخانه ای قرن اخیر فعالیت های انسانیاست که شامل مصرف سو خت های فسیلی ،کشت و زرع ،جنگل زدایی ،تغییر کاربری زمین ،تولید اسپری و مواد خنک کننده و غیره می باشد
