بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر سلامت روان و کیفیت زندگی در کودکان نابینا و کمبینا با توجه به نقش حمایت اجتماعی ادراکشده در آنها میباشد. مطالعات مختلف نشان داده است که نقص بینایی کیفیت زندگی فرد و همچنین سلامت روان او را تحت تأثیر قرا داده و فعالیت های اجتماعی و استقلال او را کاهش میدهد. حمایتهای اجتماعی، فرد را قادر میسازد با دیگران رابطه مؤثر داشته و از واکنشهای نامعقول اجتماعی خودداری کند.
در این مقاله نخست برخی تعاریف پایه در مورد کیفیت زندگی، سلامت روان و حمایت اجتماعی ادراک شده ارائه گردیده و سپس به تحلیل عوامل مؤثر بر بهبود کیفیت زندگی و سلامت روان افراد نابینا و کمبینا پرداخته شده است. مقاله حاضر از نوع توصیفی- اسنادی است و از منابع علمی، کتابها و مقالات در باب موضوع بهرهگیری شده است.
مقدمه
بسیاری از انسان ها ازجمله افراد نابینا و کمبینا، در رویارویی با مسائل زندگی فاقد تواناییها و مهارتهای لازم و اساسی هستند و همین امر آنها را در مقابله با مشکلات زندگی روزمره آسیبپذیر نموده است. نابینایی یک وضعیت جدی است که میتواند تعادل روانی و سازمانیافتگی کلی شخصیت فرد نابینا را تحت تأثیر قرار دهد، اما نابینایی به خودی خود سازمانیافتگی شخصیت فرد نابینا را از بین نمیبرد بلکه نگرش فرد نابیناست که در سازمانیافتگی شخصیت او تأثیر میگذارد.
در طی چند دههی اخیر سلامت بهعنوان یکی از حقوق اساسی انسانها و یک هدف اجتماعی در جهان شناخته شده است. بهبیاندیگر آدمی برای برآوردن نیازهای اساسی و بهبود کیفیت زندگی خود نیاز به برخورداری از بهداشت و دسترسی به امکانات بهداشتی دارد. مطالعات مختلف نشان داده است که نقص بینایی کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرا داده و فعالیت های اجتماعی و استقلال او را کاهش میدهد - پارک وپارک،. - 1995 بنا بر تعریف سازمان بهداشت جهانی کیفیت زندگی، درک افراد از موقعیت خود در زندگی ازنظر فرهنگ، سیستم ارزشی که در آن زندگی میکنند، اهداف انتظارات استانداردها و الویت های ایشان است.
کیفیت زندگی پدیدهای چندبعدی شامل ابعاد جسمانی، روانی و اجتماعی است که پهنه وسیعی از طیف زندگی فرد را در برمیگیرد که تأثیر این ابعاد همچنین بر کل کیفیت زندگی در افراد متفاوت گوناگون است. در این رابطه فلانگان - - 1982 نیز بیان میدارد که افراد جامعه ازلحاظ میزان تأثیر عوامل مختلف بر روی کیفیت زندگی با یکدیگر تفاوت دارند و کلیه این ابعاد دارای تأثیر یکسان و مشابهی بر روی کیفیت زندگی نیست - الیور و دیگران،. - 1996
عوامل روانی اجتماعی متعددی میتوانند، کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر زندگی خود قرار دهند. یکی از این موارد، حمایت اجتماعی ادراک شده است. حمایت اجتماعی به میزان برخورداری از محبت،همراهی و توجه اعضای خانواده، دوستان و سایر افراد تعریف شده است - علی پور،. - 1385 وجود حمایت اجتماعی به اطمینان و شایستگی برای آزمون تجارب جدید میافزاید و باعث بهبود کیفیت زندگی افراد میشود. اما درک حمایت از دریافت آن مهم تر است.
به عبارتدیگر درک و نگرش بیمار نسبت به حمایت دریافت شده مهم تر از میزان حمایت ارائهشده به وی میباشد. نظریهپردازان حمایت اجتماعی ادراکشده بر این امر اذعان دارند که تمام روابطی که فرد با دیگران دارد حمایت اجتماعی محسوب نمیشوند. بهبیاندیگر روابط، منبع حمایت اجتماعی نیستند مگر آنکه فرد آنها را بهعنوان منبعی در دسترس یا مناسب برای رفع نیاز خود ادراک کند.لذا ادراک فرد از حمایت مهم تر از خود حمایت است.
یافتهها نشان داده است که درک حمایت اجتماعی میتواند از بروز عوارض نامطلوب فیزیولوژیکی بیماری در فرد جلوگیری نموده، تأثیر مثبتی بر وضعیت جسمی، روانی و اجتماعی بگذارد و به طور واضح باعث بهبود کیفیت زندگی فرد شود - لی و همکاران،2004؛به نقل از میکاییلی و همکاران،. - 1391 یکی از مسائل مهم انسان در گستره زندگی، سلامت روان و بهداشت روانی است. بهعبارتدیگر برای زندگی سالم و کارآمد، دارا بودن سلامت روانی مطلوب امری اجتنابناپذیر است. بیتردید واژه بهداشت و سلامتی همیشه آدمی را در طول تاریخ به خود مشغول کرده است.
در تعریف سلامت روانی میگویند هر انسانی که بتواند با مسائل عمیق خود کنار بیاید، با خود و دیگران سازش یابد و در برابر تعارضهای اجتنابناپذیر درونی خود فلج نشود و خود را بهوسیله جامعه مطرود نسازد، فردی دارای سلامت روانی است. انسان موجودی اجتماعی است .او در اجتماع، بهواسطه حضور ارتباطهای گوناگون، داشتن حامی و کاهش احساسات تنهایی، میتواند بسیاری از فشارهای زندگیاش را تخفیف ببخشد و بنابراین به حمایتی که از سمت اجتماع باشد، نیاز دارد.بنابراین، حمایت اجتماعی میتواند یکی از عوامل مؤثر در سلامت روان والدین کودکان استثنایی باشد - بحری،. - 1393
