بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر پیش بینی رضایت زناشویی بر اساس ویژگیهای شخصیتی و سبک های مقابله ای در زنان متاهل شاغل و غیر شاغل شهر ارومیه بوده است. نمونه این تحقیق شامل 200 نفر از زنان متاهل شاغل - - 100 و غیر شاغل - - 100 شهر ارومیه در سال 1393 بودند ،که به صورت نمونه در دسترس و داوطلب انتخاب گردید. در این پژوهش ، متغیر ملاک رضایت زناشویی بود که با پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ - فرم کوتاه - و متغیر های پیش بین ویژگیهای شخصیتی و سبک های مقابله ای بودند که با پرسشنامه شخصیتی نئو - فرم کوتاه - و پرسشنامه سبک های مقابله ای لازاروس و فولکمن ارزیابی شدند.داده ها با استفاده نرم افزار spss تحلیل شد. یافته ها نشان داد بین ویژگی های شخصیتی و سبک های مقابله ای با رضایت زناشویی رابطه معنادار وجود دارد. بنابراین تحقیق حاضر نشان داد که برخی از خرده مقیاس های سبک های مقابله ای و ویژگیهای شخصیت می توانند رضایت زناشویی را پیش بینی کنند.
واژگان کلیدی: رضایت زناشویی، ویژگیهای شخصیت، سبک های مقابله ای
مقدمه
در بین تمامی نهادها ، سازمان ها و تاسیسات اجتماعی ، خانواده نقش و اهمیتی بسزا دارد. هیچ جامعه ای نمی تواند ادعای سلامت کند ، چنانچه از خانواده هایی سالم بر خوردار نباشد . - 1 - خانواده را کوچکترین واحد اجتماعی می دانند زیرا که در تامین نیازهای جسمی و روحی انسانها نقشی اساسی ایفا می کند رایجترین شکل ایجاد خانواده، ازدواج است . - 2 - بدیهی است که ازدواج اولین تعهد عاطفی و حقوقی است که در بزرگسالی منعقد می شود. تمام کسانی که می خواهند ازدواج کنند ، قبل از شروع زندگی زناشویی ، به تحقق زندگی مشترک موفق و پردوام امیدوارند. آنها می خواهند خانواده هایشان سالم و سعادتمند بوده و فرزند یا فرزندانی صالح و لایق داشته باشند.
تفاهم و توافق با همسر، رضایتمندی از زندگی و داشتن زندگی مشترک استوار و محکم از دیگر خواسته های کسانی است که می خواهند ازدواج کنند . - 3 - در این میان یکی از جوانب بسیار مهم یک نظام زناشویی رضایتی است که همسران در ازدواج تجربه می کنند. رضایت زناشویی ، عبارت است از احساسات عینی از خشنودی ، رضایت و لذت تجربه شده توسط زن یا شوهر محسوب می شود. طبق تعریف فوق رضایت زناشویی در واقع نگرش مثبت و لذت بخشی است که زن و شوهر از جنبه های مختلف روابط زناشویی خود دارند. - . - 4 رضایت زناشویی بر میزان سلامت روانی ،جسمانی و رضایت از زندگی ،موفقیت در شغل و ارتباطات اجتماعی موثر بوده و یکی از مهمترین شاخص های رضایت در زندگی است - . - 5
ولیکن آمار طلاق نشانگر آن است که رضایت زناشویی به آسانی قابل دستیابی نیست. واقعیت امر این است که زندگی زناشویی همیشه در معرض خطر بروز اختلالات و تعارضات متعددی است که می تواند شامل اعتیاد همسر ، مشکلات مالی و اقتصادی ، بیماری روانی ، جسمی یا جنسی یکی از زوجین باشد - . - 3 در سال های اخیر احساس امنیت ، آرامش و روابط صمیمانه میان مرد و زن به سستی گراییده و خانواده به گونه ای فزاینده ای، با نیرو های ویرانگر رو به رو شده است. با توجه به اینکه طلاق پدیده ای است که، در طول سده های اخیر در جهان ، نرخ رو به رشدی داشته است ؛ طلاق در خانواده های ایرانی در طول چند دهه اخیر روندی رو به افزایش یافته است - . - 6
طلاق و جدایی نتایج منفی عمیقی چه از نظر روانی و چه از نظر جسمانی در هر دو زوج به جای می گذارد این اثرات منفی به طور خلاصه شامل افزایش خطر بیماری های روانی ، افزایش تصادفات منجر به مرگ با اتومبیل و افزایش بیماری های جسمانی ، خودکشی و خشونت و آدم کشی و مرگ و میر ناشی از بیماریها ، ... است - . - 3 طلاق همچنین اثرات منفی زیادی بر فرزندان به جای می گذارد. که به طور خلاصه می توان به افسردگی ، گوشه گیری ، ضعف کفایت اجتماعی ، مشکلات بهداشتی ،مشکل در زمینه پیشرفت تحصیلی و غیره اشاره کرد - . - 7 بر اساس آخرین تحقیقات و پژوهش های روانشناسی ، مفهوم جدید ازدواج ، با توجه به حفظ نسبی استقلال شخصیت زن و شوهر و امکان رشد و تعالی و ارضایی نیازمندی های مشروع و متقابل هر یک از آنها تکوین یافته است.
لذا دور شدن از این مفهوم و عدم توجه به هدف های اساسی زناشویی ، سبب فراوانی زناشویی های سست ، نابسامان و طلاق های پر زیان و سرسام آور می گردد.قرن بیستم عصر دگرگونی ها و شگفتی ها بوده است. از اواسط قرن بیستم ، نگرش به امر ازدواج نیز همانند بسیاری از الگوهای اجتماعی دگرگون گردیده و انتظارات زوجین از خویش و همسران افزایش یافته و برای تداوم زندگی مشترک زوجین به عشق و محبت و مهارت های بیشتری نیاز دارند.خانواده های امروزی دیگر نمی توانند ماند گذشته از لحاظ اقتصادی به گونه ای مستقل و بی نیاز باشند. اعضای خانواده با یکدیگر کار نمی کنند و عده زیادی از خانمهای شوهردار در خارج از منزل به کار مشغول هستند.
از طرف دیگر ، امروزه بیشتر از گذشته ازدواج صورت می گیرد . به همین ترتیب ازدیاد شماره طلاق دلیل بر این است که مردم مایلند در مورد منازعات زناشویی به اقدامات اساسی و نهایی متوسل شوند. اختلافات زناشویی ممکن است به علل گوناگونی بروز کنند شناسایی این علل و کمک به زوجین برای حل این اختلافات و تعارضات زناشویی می تواند به کاهش روند طلاق و افزایش رضایت و کامیابی در ازدواج ها کمک کند - . - 8با توجه به واقعیت های بیان شده و نظر به پیامدهای ویرانگر ازدواج ناموفق و بهداشت جسمی و روانی زوجین ، فرزندان و جامعه لزوم بررسی رضایتمندی زناشویی و ابعاد گوناگون آن و عوامل موثر بر آن و همچنین اهمیت بررسی تاثیر انواع عوامل موثر بر افزایش رضایتمندی زناشویی و به تبع آن کاسته شدن از میزان طلاق رسمی و روانی با وضوح هر چه تمام تر آشکار می شود.
در دهه گذشته پژوهشگران زیادی به بررسی عوامل موثر در استحکام و رضایتمندی زناشویی پرداخته اند. در پژوهش های مختلف به عوامل زیادی اشاره شده که بسیاری از آنها با یکدیگر همپوشی داشته و نیاز به طبقه بندی جدیدی در این مورد را نشان می دهد. از جمله این عوامل روان شناختی ، جمعیت شناختی ،ویژگی والدین ، سلامت جسمانی و روانی زوجین ، ویژگی های شخصیتی ، مهارت های زندگی ،ارتباط زوجین، میزان استقلال یا وابستگی در ازدواج ، جذابیت جسمانی ، عوامل قبل از ازدواج و یا ترکیبی از عوامل فوق نام برد. همچنین رضایت زناشویی از ابعاد گوناگونی چون ارتباط جنسی، حل تعارضات ، کیفیت و نوع رابطه با خانواده اصلی ،ارزش های مذهبی ، فعالیت های اجتماعی و تفریحی ، مدیریت منزل و ارتباط زوجین تاثیر می پذیرد - . - 3
از سوی دیگر بررسی مختصر نظریه ها و مدل های مطرح شده و تحقیقات انجام شده در حوزه زناشویی روشن کننده این مهم اند که عوامل مختلفی بر پایداری و ناپایداری ازدواج اثر می گذارند. یکی از عوامل بسیار مهم ویژگی های شخصیتی است. - - 9 همان طور که مطالعات نشان می دهد ، هریک از عوامل موثر در ازدواج و رضایت زوجین در جای خود مهم است ولی مهمتر از همه ، عوامل اخلاقی و روانی و شخصیت است ، بسیاری از کسانی که ازدواج هایشان از هم
