بخشی از مقاله
چکیده
توسعه فن آوری اطلاعات در قرن بیست و یکم تحولی عظیم در موسسات آموزش عالی ایجاد کرده است که نمونه بارز آن توسعه آموزش های الکترونیکی و مجازی بوده است. نسل پیشرفته تر این تحولات سیستم مدیریت یادگیری است که درصدد ایجاد تحول پیشرفته در یادگیری های الکترونیکی است. بکارگیری این سیستم مستلزم وجود عواملی است که در این پژوهش بررسی می شود.
لذا با استفاده از روش تحلیلی- استنباطی این عوامل در قالب سه عامل اصلی شامل: -1 ویژگی های خاص سیستم مدیریت یادگیری - قابلیت یادگیری، قابلیت آموزش - ، -2 مهارت در استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات و -3 زیرساخت های دانشگاه بررسی شده است.
نتایج حکایت از آن دارد که در عامل اول، شیوه طراحی و سازماندهی محتوا، کارایی و اثربخشی آموزش و همچنین رضایت استفاده کننده، در عامل دوم، مهارت در استفاده از سخت افزار و نرم افزار و خدمات اینترنت، و در نهایت در عامل سوم، کمیت و کیفیت زیرساخت های دانشگاه، به عنوان عناصر مهم شناخته شدند.
مقدمه
تافلر - - 1984 با انتشار کتاب موج سوم، فن آوری اطلاعات و ارتباطات را به عنوان یک "انقلاب دیجیتالی" معرفی کرده و کاربرد آن را در حوزه های گوناگون به ویژه آموزش و یادگیری اجتناب ناپذیر معرفی می کند
آموزش در تمامی سطوح خود نیازمند بکارگیری فن آوری اطلاعات و ارتباطات بوده و در واقع جزء لاینفک برنامه درسی به شمار می رود. تلاش های اولیه برای توسعه این فن آوری در آموزش عالی، در قرن بیستم انجام گرفت که حاصل آن، نسل های اول و دوم دانشگاههای باز به ویژه آموزش مکاتبه ای و آموزش الکترونیکی بود
از آموزش الکترونیکی تعاریف گوناگونی شده است، اما تقریبا همه آنها در این تعریف مشترکند که: آموزش الکترونیکی عبارت از استفاده از تکنولوژی های رایانه ای ازجمله اینترنت، برای ارائه اطلاعات و آموزش برای افراد با انعطاف پذیری و مطلوبیت بیشتر می باشد - تاکر و گنتریَ، . - 2009 به اعتقاد دافُ - - 2005 آموزش الکترونیکی اشاره به شکل های زنده و غیرزنده یادگیری دارد. اصطلاح زنده به معنای استفاده از اینترنت و قابلیت های آن در ارائه آموزش، و یادگیری غیرزنده به معنای استفاده از دیگر قابلیت های رایانه ای مانند سی دی رام، نوارهای ویدیوئی و نوارهای صوتی می باشد.
سیستم مدیریت یادگیریِ امروزه به یکی از مهمترین شکل های بکارگیری فن آوری های اطلاعاتی در آموزش الکترونیکی تبدیل شده است - وانگّ، . - 2004 طبق گزارش های صنعت جهانی، این نوع بکارگیری، ابزار رقابتی و اعتباربخشی بسیار موثری در موسسات آموزش عالی مجازی به شمار می رود - اوزکانْ و همکاران، . - 2009 یکی از انواع این تکنولوژی ها، استفاده از وب در مراحل مختلف آموزش ازجمله ثبت نام دانشجویان، آموزش های مبتنی بر شبکه، تعیین تکلیف و ارزشیابی است
به اعتقاد بلاکُ و همکارانش - 2010 - ، سیستم مدیریت یادگیری در بخش آموزش مشتمل بر طرح مسئله، فرمول ها، ابزارهای برنامه ریزی، کارگروهی و مکانیسم های نمره دهی می باشد. به طور کلی، سیستم مدیریت یادگیری نوعی رویکرد جدید در آموزش الکترونیکی است که به وسیله مدیران آموزشی کنترل شده و ضمن مدیریت یادگیری، پیشرفت دانشجویان را تحت نظارت خود داشته و فرایند برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی را تسهیل می سازد
سیستم مدیریت یادگیری یک نرم افزار حرفه ای است که جهت الحاق به شکل های فنی و آموزشی به محیط های آموزشی مجازی، طراحی شده است - کاووسٌٌ، . - 2011 در نظام آموزش الکترونیکی، از آنجاکه ارتباطات چهره به چهره وجود ندارد و کنش و واکنش متقابل بین استاد و دانشجو به حداقل می رسد، تا اندازه زیادی متناسب با سیستم مدیریت یادگیری می باشد؛ چراکه به اعتقاد صاحبنظران امر، سیستم مزبور فاصله های زمانی و مکانی را درنوردیده و کمبودهای مربوط به اختلافات اساتید در زمینه سبک های تدریس و ارائه محتوا را جبران می کند
در ایران نیز که آموزش الکترونیکی از سال 1383 در دانشگاه شیراز رسما پا به عرصه وجود گذاشت و از سال 1384 به بعد دانشگاههای دیگری از جمله دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه خواجه نصیر طوسی، و به تازگی دانشگاههای شهید بهشتی، صنعتی اصفهان و دانشگاه اصفهان وارد این فرایند شده اند - رحمان پور، - 1387، انتظار می رود که موجی از این نوع آموزش ها در سراسر کشور به راه بیفتد و دانشگاههای گوناگون به دایر کردن دوره های الکترونیکی اقدام کنند.
برای مثال، در دانشگاه اصفهان طراحی سیستم مدیریت یادگیری با نام "چهارباغ" شروع به کار کرد. چهارباغ برای پشتیبانی از یک نوع روش آموزشی به نام فن آموزش تعاملی، طراحی شده است. تولید محتوی بر اساس آخرین استانداردهای محتوی آموزشی الکترونیکی بوده و امکان وارد نمودن بسته های آموزشی استاندارد به سیستم و همچنین امکان انتقال محتوی تولید شده در یک درس به درس های دیگر وجود دارد. تقویم آموزشی سیستم چهارباغ به صورت کاملا فارسی بوده و امکان فعالیت های اجتماعی گوناگون مانند گفتمان یا انجمن های علمی، گپ یا مکالمه متنی زنده، کنفرانس ویدئویی، فرهنگنامه، و ویکی در آن طراحی شده است و برگزاری آزمون و امتحان نیز به صورت آنلاین و الکترونیکی می باشد.
یک نمونه از این سیستم نیز در انگلستان با عنوان "ای- ریس"ٌُ در دانشگاه "بورنموث"ٌِ می باشد که خدماتی را برای دانشگاه به ارمغان آورده است: اولا دانشجویان دارای فاصله مکانی به راحتی می توانند در کلاس های بحث شرکت کرده و از منابع الکترونیکی استفاده کنند. دوما به کتابخانه دانشگاه این امکان را می دهد تا به فن آوری های بررسی و ارزیابی منابع اینترنتی مجهز شوند و باعث صرفه جویی در وظایف مدیریتی و کپی برداری در دانشگاه شود. سوما امکانات بیشتری را برای ارائه محتوا و امکان تدریس تیمی و ارزشابی از دانشجویان را به اساتید می دهد
اگرچه برخی از نویسندگان اصطلاحات سیستم مدیریت یادگیری، آموزش الکترونیکی، یادگیری آنلاین و یادگیری مبتنی بر وب را به صورت مترادف بکار می برند، اما بایستی بین آنها تفاوت گذاشت. سیستم مدیریت یادگیری یک اصطلاح کلی تر می باشد که به دامنه وسیعی از نظام هایی اشاره دارد که امکان دسترسی به خدمات یادگیری آنلاین را برای یادگیرندگان، اساتید و مدیران فراهم ساخته و سازماندهی می کند
