بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی و مقایسهي عملکرد و اجزاي عملکرد 7 رقم و لاین جودر یک سال پرباران در منطقه نیمه خشک آزمایشی در مزرعه دانشکده کشاورزي و منابع طبیعی داراب در سال زراعی 1395-96در قالب طرح بلوك کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. سال زراعی مذکور از لحاظ میزان بارندگی یک سال استثنایی پرباران با میزان بارندگی حدود 600 میلی متر بود و شرایط را براي بررسی پتانسیل ارقام و لاین هاي مختلف جو در شرایط عاري ازمحدودیت آب فراهم نمود.
ژنوتیپ هاي موردمطالعه در این آزمایش شامل رقم لوت، بهرخ، شماره 2 خشکی، ریحان03، یوسف، خاتم و لاین W.8816بود که بذر آن ها ازایستگاه تحقیقات کشاورزي داراب مرکز فارس تهیه شدند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد بیشترین عملکرد دانه به ترتیب مربوط به یوسف، ریحان03، W.8816، بهرخ، شماره 2 خشکی، خاتم و لوت میباشد. همچنین از نظر تعداد دانه در سنبله به ترتیب ارقام یوسف، ریحان03، خاتم، W.8816، لوت، بهرخ و شماره 2 خشکی داراي بیشترین مقدار بودند. از نظر وزن هزار دانه به ترتیب ارقام W.8816، شماره 2 خشکی، ریحان 03، بهرخ، خاتم، لوت و یوسف داراي بیشترین مقدار بودند.
مقدمه
جو به عنوان دومین گیاه زراعی استراتژیک کشور در سطحی معادل 1/5 میلیون هکتار کشت میشودکه60 %آن به صورت دیم و 40 %به صورت آبی کشت میشود . - 1 - جوبرایتولیدمحصولاقتصادیدرمقایسهباگندمبهĤبکمتري نیازدارد، بنابراین جوگیاهیتاحدودیمقاوم به خشکیاستکهنسبتبهشرایطĤب وهواییمختلفسازگاریدارد
عوامل مختلفی در افزایش بهرهوري آب باران - 1 - RWPنقش دارند که در قالب مدیریتهاي زراعی تعریف میگردند. آنچه که اثربخشی مدیریتهاي زراعی را تحتالشعاع قرار می دهد، تغییرات میزان بارش و پراکنش نامناسب آن طی دوره رشد و نمو محصول است
یکی از شیوه هاي موثر در بهبود مدیریت بارش و اثربخشی آن براي بهبود و افزایش عملکرد و ایجاد ثبات و پایداري تولید، انتخاب ارقامی است که بتوانند در استفاده از آب باران از خود انطعاف پذیري نشان دهند. به همین دلیل خصوصیات ارقام از جمله عواملی است که در بهینهسازي مصرف آب موثر است. انتخاب مناسب ارقام و واریتهها براي بهبود بهرهوري آب و استفاده از بهترین ژنوتیپهاي سازگار با شرایط منطقه ایمیتواند سبب افزایش بهرهوري آبشود. تولید و معرفی ارقام پرمحصول و متحمل به خشکی آخرفصل در محصولات زراعی یکی از راهکارهاي موثري است که با تلفیق با سایر روش هاي کم آبی می تواند تاثیر این پدیده را به حداقل برساند
مواد و روشها
این پژوهش در سال زراعی 1395-96در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزي و منابع طبیعی داراب – دانشگاه شیراز در قالب طرح بلوك کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. مشخصات آب و هوایی محل اجراي آزمایش در سال زراعی 1395-96 به شرح جدول 1 است. در سال 1395-96 به ویژه در ماه هاي بهمن و اسفند1395 و فروردین1396 که دوره اصلی رشد غلات در منطقه می باشد از لحاظ میزان بارندگی وضعیت استثنایی پربارانی وجود داشت به نحوي که مجموع بارندگی ماه هاي مذکور به حدود 560 میلی متر رسید که شرایط استثنایی را براي رشد ونمو غلات در این منطقه فراهم نمود و به جز آبیاري در هنگام کاشت، گیاهان تا پایان فصل رشد فقط با استفاده از بارندگی رشد کردند.
تیمارهاي این آزمایش شامل 7 رقم ولاین جو شامل لوت، بهرخ، شماره 2 خشکی، ریحان03، یوسف، خاتم وW.8816بودکه بذرهاي این ارقام از ایستگاه تحقیقات کشاورزي شهرستان داراب مرکز فارس تهیه گردید. اندازه کرت ها 3m×3m و فاصله بین کرت ها 1m در نظر گرفته و بذرها در ردیف هایی با فاصله 20سانتیمتردر عمق 2- 3 سانتیمتر کشت شدند. عملیات داشت شامل آبیاري، وجین علف هاي هرز و تغذیه بودند.بعد از برداشت در پایان فصل رشد عملکرد و اجزاي عملکرد ارقام و لاین ها بر روي 20 بوته در آزمایشگاهاندازه گیري شد.
نتایج و بحث
جدول.1 مشخصات پارامترهاي هواشناسی محل اجراي آزمایش در سال زراعی 1395-96
نتایج حاصل از این آزمایشنشان داد بیشترین عملکرد دانه به ترتیب مربوط به یوسف، ریحان03، W.8816، بهرخ، شماره 2 خشکی، خاتم و لوت میباشد. همچنین از نظر تعداد دانه در سنبله به ترتیب ارقام یوسف، ریحان03، خاتم، W.8816، لوت، بهرخ و شماره 2 خشکی داراي بیشترین مقدار بودند. از نظر وزن هزار دانه به ترتیب ارقام W.8816، شماره 2 خشکی، ریحان 03، بهرخ، خاتم، لوت و یوسف داراي بیشترین مقدار بودند.
براي مثال رقم یوسف و ریحان 03 که در این آزمایش بیشترین عملکرد را داشتند به طول معمول به ترتیب6/5 و 7 تن در هکتار عملکرد داشته اند و رقم لوت که کمترین عملکرد را در این آزمایش را به خود اختصاص داد مناسب مناطق و معتدل سرد است و به طور معمول5 تن در هکتار عملکرد داشته است. با توجه به این اطلاعات می توان نتیجه گرفت دلیل بالا بودن عملکرد یوسف و ریحان 03 در این آزمایش پتانسیل بالاي جذب آب دانست و پایین بودن عملکرد رقم لوت مربوط به شرایط گرم منطقه مورد آزمایش باشد. عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در بوته و ارتفاع به شرح نمودار 1و جدول 2 زیر آمده است.
