بخشی از مقاله
چکیده
انتخاب هوشمندانه زمان کاربرد و دز علفکش در بهینه سازي کنترل شیمیایی علفهايهرز امري ضروري است. این آزمایش به منظور بررسی تاثیر زمان کاربرد علفکش نیکوسولفورون + برومایسید بر دز مورد نیاز براي کنترل مطلوب علفهاي هرز، به صورت طرح کرتهاي خرد شده با 3 تکرار در مزرعه ذرت در کرج اجرا شد. عامل اصلی 4 زمان کاربرد علفکش 1-2 - ، 4-3، 6-5 و 7- 8 برگی ذرت - و عامل فرعی دزهاي 25، 50، 75 و100 درصد دز توصیه شده و شاهد بدون کاربرد علفکش بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل زمان کاربرد و دز علفکش بر عملکرد دانه و زیستتوده علفهايهرز در دو هفته بعد از تیمار علفکش و اثر اصلی دز بر زیستتوده علفهايهرز در مرحله بسته شدن تاجپوشه ذرت معنیدار بود.
با ارزیابی صورت گرفته در دو هفته پس از کاربرد علفکش مشخص شد، کاربرد علفکش در مرحله 1-2 برگی ذرت، علف هاي هرز را به طور کامل کنترل کرد. بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمارهاي کاربرد 75 و 100 درصد دز توصیه شده علف کش بود. کاربرد چنین دزي اثر مطلوبی بر کاهش زیستتوده علفهايهرز در مرحله بسته شدن تاجپوشه ذرت داشت و زیستتوده علفهايهرز را نسبت به شاهد به ترتیب 92 و 95 درصد کاهش داد.
مقدمه
دوره طولانی جوانهزنی علفهايهرز امکان فرار آنها را از عملیات مبارزه شیمیائی فراهم میکند. از این رو احتمال کاهش عملکرد محصول به خصوص در سیستمهایی که بر پایه استفاده از علفکشهاي پسرویشی هستند، بالاتر است. نتایج تحقیقات زیادي نشان داده است که با کاربرد زودهنگام علفکش، میتوان افت عملکرد ناشی از رقابت طولانی علفهايهرز با گیاه زراعی را کاهش داد 1 - و. - 4 در مقابل گاهی ممکن است به علت رویش علفهايهرز بعد از کاربرد علفکش، کاربرد زودهنگام علفکشها منجر به کاهش کارائی مبارزه شیمیائی شود . - 2 - در نتیجه انتخاب هوشمندانه زمان کاربرد علفکش به نحوي که بیشترین تراکم ممکن علفهاي هرز موجود در مزرعه هدف قرار گرفته و از سوئی اثرات منفی ناشی از رقابت محصول با علفهاي هرز در حداقل ممکن باشد، امري ضروري است.
از آنجا که دز توصیه شده علفکشها معمولا به میزانی است که بتوانند کنترل علفهايهرز را در شرایط مختلف تضمین
کنند، در بسیاري از موارد دز توصیه شده علفکش بیش از مقدار مورد نیاز است . - 3 - انتخاب آگاهانه زمان کاربرد علفکش از جمله مهمترین عواملی است که به کاهش دز مورد نیاز علفکش بدون کاهش کارائی آن در کنترل علفهاي هرز میانجامد - 5 - و از این طریق هزینه مبارزه و میزان ورود علفکشها به محیط زیست نیز کاهش مییابد. بر این اساس هدف از این مطالعه بررسی تاثیر دز و زمان کاربرد علفکش نیکوسولفورون + برومایسید بر کارایی علفکش در کنترل علفهايهرز و عملکرد ذرت بود.
مواد و روشها
آزمایش در سال 1396 در مزرعه آموزشی-پژوهشی دانشکده کشاورزي و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در کرج به صورت کرتهاي خردشده در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. عامل اصلی زمانهاي مختلف کاربرد علفکش نیکوسولفورون + برومایسید در 4 سطح 1- 2، 3-4، 5-6 و 7-8 برگی ذرت و عامل فرعی دزهاي مختلف علفکش نیکوسولفورن + برومایسید در 5 سطح 25، 50، 75 و 100درصد دز توصیه شده و بدون کاربرد علفکش بود. رقم مورد استفاده ذرت سینگل کراس 704 بود که در اردیبهشت ماه به صورت دستی کشت شد. براي سمپاشی از سمپاش پشتی لانس دار مدل ماتابی - MATABI - استفاده گردید. علفهايهرز درون هر کرت در دو مرحلهي دو هفته بعد از کاربرد علفکش و بعد از بسته شدن کامل تاجپوشه ذرت، از درون قابهائی به ابعاد 50 در 50 سانتیمتر برداشت شده و براي تعیین وزن خشک به مدت 72 ساعت در آون 70 درجه سانتیگراد قرار گرفتند. براي تعیین عملکرد ذرت، در مرحله رسیدگی فیزیولوژیک از سه ردیف میانی هر کرت و از سطحی معادل 2 متر مربع نمونهبرداري انجام شد. تجزیه واریانس میانگین مربعات به منظور بررسی اثر تیمارهاي آزمایشی بر روي صفات مورد مطالعه با استفاده از نرم افزار SAS 9.2 و دستهبندي میانگینها با استفاده از روش دانکن در سطح احتمال %5 انجام شد.
نتایج و بحث
نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر متقابل زمان کاربرد و دز علفکش بر صفات عملکرد دانه ذرت و زیستتوده
علفهايهرز در دو هفته بعد از تیمار با علفکش و اثر دز بر زیستتوده علفهايهرز در مرحله بسته شدن تاجپوشه ذرت
معنیدار بود . - P<0.01 - نتایج بررسی زیستتوده علفهايهرز در دو هفته بعد از تیمار با علفکش نشان داد کاربرد علفکش در مرحله 1 تا 2 برگی ذرت، علفهايهرز را به طور کامل کنترل کرد، اما حتی کاربرد 100 درصد دز توصیه شده در مرحله 7 تا 8 برگی ذرت از چنین کارائی برخوردار نبود - شکل . - 1 بالاترین عملکرد دانه ذرت در تیمارهاي کاربرد 75 و 100 درصد دز توصیه شده علفکش در مرحله 1 تا 2 برگی ذرت بدست آمد - شکل . - 1 عملکرد دانه ذرت در این تیمارها به ترتیب 12/5 و 12/7 تن در هکتار بود. عملکرد دانه ذرت در تیمار بدون کاربرد علفکش کمترین میزان بود و پس از آن کمترین عملکرد دانه 8/8 - تن در هکتار - با کاربرد 25 درصد دز توصیه شده علفکش در مرحله 7 تا 8 برگی ذرت به دست آمد.
شکل -1 تاثیر زمانهاي کاربرد و دزهاي علفکش نیکوسولفورون + برومایسید عملکرد دانه ذرت و زیست توده علفهايهرز در دو هفته بعد
به طور کلی نتایج نشان داد کاربرد زودهنگام علفکش حتی با دز کمتر از دز توصیه شده میتواند علفهايهرز را بطور
مطلوبی کنترل کرده و با کاهش اثر رقابتی آنها بر ذرت، افت عملکرد را کاهش دهد. براي مثال با کاربرد 25 درصد دز توصیه شده در مرحله 1-2 و 7-8 برگی ذرت، کاهش عملکرد دانه ذرت نسبت به تیمار عدم کاربرد علفکش، به ترتیب 19 و 35 درصد بود
نتایج تحقیقات زیادي نشان داده است کاربرد زودهنگام علفکش موجب کنترل بهتر علفهايهرز گردیده و امکان استفاده از دوزهاي کاهش یافته را فراهم میکند - بهتر است براي مثال به یک مطالعه اشاره شود - ، در صورتی که به هنگام تاخیر در کاربرد علفکش زیستتوده علفهرز افزایش یافته و کنترل آن در دزهاي بالاتر علفکش فراهم می شود
گاوئر و همکاران - 1 - گزارش کردند که با کاربرد علفکش در مراحل ابتداییتر رشد علفهايهرز 15 - سانتی متري و کمتر - ، افت عملکرد نسبت به کاربرد علفکش در مراحل رشد بعدي کمتر بود که این مسأله ناشی از طول دوره کوتاهتر رقابت علفهاي هرز با ذرت بوده است. نتایج بررسی زیستتوده علفهايهرز در مرحله بسته شدن تاجپوشه ذرت نشان داد، بیشترین زیستتوده علفهايهرز به ترتیب و با اختلاف معنیدار در تیمارهاي شاهد - بدون کاربرد علفکش - و کاربرد 25 درصد دز توصیه شده علفکش مشاهده شد
زیست توده علفهايهرز در مرحله بسته شدن تاجپوشه ذرت در تیمار کاربرد 25 درصد دز توصیه شده علفکش در مقایسه با عدم کاربرد علفکش، 70 درصد کاهش یافت.
شکل-2 تاثیر زمانهاي کاربرد و دزهاي علفکش نیکوسولفورون + برومایسید بر زیستتوده علفهايهرز در مرحله بسته شدن تاج پوشه ذرت کاربرد 75 و 100 درصد دز توصیه شده علفکش اثر مطلوبی بر کاهش زیستتوده علفهايهرز در این مرحله داشت و زیستتوده علفهايهرز را نسبت به شاهد عدم کاربرد علفکش به ترتیب 92 و 95 درصد کاهش داد
بطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد کاربرد زودهنگام علفکش در مزرعه ذرت، با کنترل مناسب علفهاي هرز، افت عملکرد ناشی از رقابت علفهاي هرز با ذرت را در مقایسه با کاربرد دیرهنگام آن کاهش داد و امکان استفاده از دزهاي کمتر از دز توصیه شده را فراهم کرد.
