بخشی از مقاله
چکیده
حقوق شهروندی ناظر به حقوق فطری انسان است و سلب ناپذیر، غیر قابل تخلف و ازلی و ابدی است . از طرفی هدف حقوق شهری، وصول به دو مقصود نظم و عدالت است. گاهی موارد دستیابی به هردو هدف میسر نیست و ناچارا یکی فدای دیگری می شود. فاصله طبقاتی از جمله مصادیق عدالت اجتماعی است. مطالعات جامعه شناسان نشان میدهد که پیامد فاصله طبقاتی، نابهنجاریها و بزهکاریهای فردی و گروهی پیکره جامعه را مورد تهدید قرار داده و به عنوان خطری جدی در ایجاد نظم و امنیت اجتماعی جلوه گر شده است.
هدف از پژوهش حاضر بررسی فاصله طبقاتی از دیدگاه منشور حقوق شهروندی: کاهش یا افزایش است. این مطالعه به صورت توصیفی-پیمایشی انجام شده و جامعه آماری آن را اساتید و متخصصین جامعه شناسی تشکیل دادند.نمونه آماری شامل 100 تن افراد جامعه بودند که به شکل در دسترس انتخاب و به پرسشنامه محقق ساخته پاسخ دادند.
از آزمون کلموگروف- اسمیرنوف برای بررسی توزیع داده ها و از آزمون دوجمله ی برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که منشور حقوق شهروندی انسانی می تواند زمینه ساز برخورداری از حق احترام برابر، آزادی، امنیت، آسایش، آگاهی و حق پیشرفت باشد و این عوامل می توانند باعث کاهش فاصله طبقاتی در جامعه باشند. بنابراین همه قوانین و مقررات شهری باید مبتنی بر مجموعه ای از اصول منطقی بوده و مسوولان خدمات شهری باید کلیه موانع و مشکلاتی را که موجب نقض این اصول می شوند برطرف نمایند تا موجب کاهش فاصله طبقاتی در جامعه شود.
مقدمه
حقوق شهروندی یکی از مبانی فکری دموکراسی و مفاهیم اساسی زندگی دموکراتیک به شمار می رود.1 واژه شهروند برگرفته از یونان باستان بوده و به ساکنین یونان اطلاق میگردیده است و دارای دو درجه یکی شهروند درجه یک که به ساکنان اصلی یونان و شهروند درجه دو که به بزرگان و دیگر افرادی که یونانی نبوده اما ساکن یونان بوده اند اطلاق میگشته است .تعریف شهروندی از دولت شهرهای یونان باستان به ارتباط فرد به هر دولت شهر مربوط بوده است.
شهروندان دولت شهرهای یونان خود را با فضیلت ترین افراد نسبت به سایر اقوام می دانستند و ملت های دیگر را وحشی خطاب می کردند که با تشکیل اجتماعات مختلف و اعطای شهروندی به آن ها از ادعای برتری خود عقب نشینی کرده و حقوق دیگران را نیز به رسمیت شناختند. مفهوم شهروندی در یونان باستان به معنای داشتن حقوق و تکالیف یکسان نزد قانون و نیز مشارکت در امور سیاسی و عمومی جامعه بوده است . حقوق شهروندان ، اساس تفکر متفکران دوران رنسانس را تشکیل داده و در نظر آنان ، انسانیت فرد تنها به عنوان شهروند برخورد از حقوق خود در جامعه آزاد تحقق مییافت - چمی نجف آبادی،. - 1396
پس از ظهور اسلام حقوق شهروندی معنای دیگری به خود گرفت و مفهوم شهروند از واژه سیاسی به عقیدتی تغییر یافت . و آن اینکه هرکس مسلمان است صرف نظر از این که در کجای جهان اسلام سکونت دارد شهروند تلقی می شود و از حقوقی که سایر مسلمانان دارا می باشند بهرهمند است. با پذیرش دین جدید در ایران نوعی دوگانگی در حقوق مردم پس از ظهور اسلام در به وجود آمد. برخی از مردم ایران که دین جدید پذیرفتند از حقوقی برخوردار شدند و برخی دیگر که پذیرای این عقیده نو نشدند از این حقوق محروم ماندند و با گذشت زمان و با استقبال و پذیرش اکثریت مردم از امپراتوری اسلامی واژه شهروند در جای خود مورد استفاده قرار گرفت - پیران،. - 1385
با مطرح شدن مفهوم شهروند و حقوق شهروندی در چندسال اخیر در ایران گویا همگان به دنبال تعریف جدیدی از شهروند و حقوق شهروندی هستند در حالی که این گونه نیست و تنها با پیشرفت سریع بخشهای صنعتی و فناوری اطلاعات و مخصوصاً آشنایی با حقوق دیگر کشورها تعریف شهروند و حقوق شهروندی و کلیه مسائل مربوط به این مفاهیم ، این نیاز اساسی و فوری شناحته شده است و لذا پیاده سازی و عملی کردن حقوق شهروندی نیاز مبرمی به بستر سازی اجتماعی، فرهنگی، و نیز اقتصادی توسعه یافته دارد - صرافی و همکاران،. - 1387
کیفیت زندگی یکی از مهم ترین موضوعات عصر معاصر و یکی از مباحث اصلی در تکوین امر اجتماعی تلقی میشود که مواردی مانند رفاه، ارتقاء سلامت زندگی، روابط رضایت بخش و از خود گذشتگی همه افراد یک مملکت را دربرمیگیرد که جامعه آن را با اصطلاح حقوق شهروندی مطرح می کند و شامل مجموعه ای از حقوق شخصی و جمعی بوده و به برخوردهای اجتماعی آنان شکل میدهد .
آگاهی مردم از حقوق شهروندی نخستین بخش ایجاد روابط صحیح بین دولت و ملت و تعامل اجتماعی بین آنان بوده که تحقق این امر در گرو گسترش ابعاد مختلف اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی و همچنین همکاری نهادهای جامعه و مسئولان حکومتی هر کشور است که طبق اصول سیاسی می تواند زندگی مردم هر جامعه ای را تسهیل سازد.
از طرفی گسترش شهرنشینی و مشکلات خاص زندگی شهری، بیش از پیش ضرورت توجه همه جانبه به راهبردهای سودمند برای بهینه سازی زندگی ساکنان شهرها را نیز لازم ساخته است. با توجه به این امر که حقوق شهروندی ناظر به حقوق فطری انسان بوده و سلب ناپذیر، غیر قابل تخلف و ازلی و ابدی است هدف حقوق شهری را میتوان ، وصول به دو مقصود نظم و عدالت دانست - صابری عنصرودی،. - 1395
قشربندی اجتماعی مفهومی است که از زمین شناسی وام گرفته شده است. اگر چه مسائلی را که قشربندی اجتماعی به آن اشاره دارد، تحت مقوله »طبقه اجتماعی« برای مدت زمانی طولانی مورد بحث بوده است، اما این مفهوم از حدود سال 1940 به حوزه کار برد عمومی جامعه شناسی وارد شده است: نکته ای که باید به آن توجه داشت. این است که کار برد جامعه شناختی مفهوم قشربندی،در تقابل با کار برد زمین شناسی اش، بطور ضمنی یا آشکار متضمن ارزیابی لایه های مختلف بوده و فراتری و فروتری آنها را براساس ملاکهای ارزشی می سنجد - چمی نجف آبادی،. - 1396
موضوعات فقر، بیکاری و اختلاف طبقاتی از جمله مباحثی است که اهمیت آن ها در هیچ دورانی و توسط هیچ یک از جریان ها و نظام های سیاسی قابل انکار نبوده و نیست. هر گروه ویا نظام سیاسی و یا تفکر سیاسی خواه ناخواه ، ناگزیر از اینکه این موضوعات ، جزئی از علائق اصلی اش باشد یا نباشد مجبور است موضع خود را در قبال این مسائل تشریح نماید.
این موضوعات گاه به قدری اهمیت می یابند که توسط جریان یا گروهی سیاسی به عنوان هدف اصلی و محوری یک حرکت سیاسی معرفی شده و اساس فعالیت هواداران آنها در به دست گرفتن قدرت جهت مبارزه با فقر، بیکاری و اختلافات طبقاتی عنوان می گردد و سیاستمداران نیز با بررسی شرایط یک جامعه و دستمایه قرار دادن موضوعات مربوط به فقر و نابرابری طبقاتی سعی در به دست آوردن قدرت می کنند. اما آنچه ساختار و موضع واقعی نظام سیاسی را نسبت به موضوعات فقر و نابرابری در جامعه ترسیم می کند قدرتی است که پشت سر نظام سیاسی ایستاده است - فیروزیان،. - 1395
