بخشی از مقاله
چکیده
امروزه با توجه به شتاب و روند رو به رشد تغییرات توجه به تغییر و تحوّل در سازمانها به خصوص سازمانهای آموزشی، امری مهم و ضروری میباشد. در محیط بیثبات کنونی جوامع به خصوص جوامع اسلامی با تغییرات شدیدی مواجهاند و باید بتوانند خود را با عوامل محیطی مناسب و مطابق فرهنگ جامعه خود تطابق دهند. از طرفی ایجاد تحول در سازمانها یک فرآیندی است که نحوه شکلگیری و نیز چگونگی شکلگیری آن در جوامع بسیار مهم است. لذا نوع فرآیندهای تحول تغییر و تحولات از مسائلی است که مورد توجه هر کشور است. اگر چه میتوان گفت که امکانِ توسعه، پیشرفت و حتی دگرگونی علم مورد توافقی همگانی است، اما در اینکه این فرآیند تحول چگونه محقق شود، لازم ست هر کشور متناسب با ارزشها، عقاید و فرهنگ عمومی خود ملاکهایی داشته باشد.
هدف پژوهش حاضر بررسی فرآیند مدیریت تحول در سازمانهای آموزشی بر اساس رویکرد سیستمی است که پژوهشگر بر اساس روش توصیفی تحلیلی تلاش میکند پس از بررسی اجمالی مبانی نظری مربوط به تحول، مدل فرآیند مدیریت تحول در سازمانهای آموزشی بر اساس رویکرد سیستمی ارائه نماید.
-1 مقدمه
جهان همواره در حال تغییر و تحوّل است و ادامهی حیات ذرات هستی درگرو همین تغییرات است. تغییر در همه پدیدههای جهان جریان دارد و این تنها به طیف خاصی محدود نیست.مّا لازم به ذکر است، بشر همیشه درصدد ایجاد تغییرات مثبت و خوشایند، مهار تغییرات منفی و مبارزه با آثار آن است و سعی دارد که تغییرات را مدیریت نماید تا از آثار زیانبار آن در امان بماند که در ادبیات مدیریت، این تغییرا هدفمند را تحوّل نامیدهاند.
بدون تردید هر سازمانی به خصوص سازمانهای آموزشی، باید در درجه اول از جایگاه مفهومشناسی فرهنگی و دینی برخوردار باشد تا وسیلهای برایتحوّل سازمانی گردندامّا. آنچه در تبیین مفهومتحوّل در سازمانها مهم است، نقش انسان است؛ زیرا در جامعه مجموعهای از انسانها در تعامل با یکدیگر قرار دارندتحوّل. جهتگرا در انسان به مسیرتحوّل علوم کشیده میشود. به عبارتی پدیدهیتحوّل قبل از آنکه در عمل اتفاق بیفتد، باید در ذهنیت انسانها خصوصاً عناصر کلیدی یعنی رهبران و مدیران اتفاق افتاده باشد. دلیل شکست برخی از رویکردهایتحوّل در نیز به دلیل ضعف رویکرد نیست، بلکه به این دلیل است کهتحوّل از درون انسانها شکل و منشأ نگرفته است.
در نهایت با توجه به اینکه تحوّل یک فرآیند است و در درجه اول انسان عامل آن است، پژوهشگر در مقاله حاضر به بررسی فرآیند مدیریت تحول در سازمانهای آموزشی بر اساس رویکرد سیستمی میپردازد و در نهایت مدلی بر اساس نمودار استخوان ماهی را در پایان ارائه خواهد کرد. امید است این رویکرد برای کارگزاران تحوّل در سازمانهای آموزشیکه دنبال تحوّل در حیطه موازین اسلامی هستند، کاربرد داشته باشد.
-2 مبانی نظری
-1-2 تحوّل
در کتب مدیریتیتحوّل» سازمان پاسخی برای تغییر و نوعی استراتژی پیچیده آموزشی برای تغییر باورها، نگرش ها، ارزشها و ساختار سازمان به شمار میرود؛ به طوریکه این عوامل بتوانند خود را با تکنولوژیها، بازارها و چالش های جدید و همین طور با سرعت تغییر در شرایط و محیط، بهتر تطبیق دهند -
در واقع تحوّل سازمان کاربرد سیستمی و همه جانبه از دانش و علوم رفتاری برای بهبود برنامهریزی شده و تقویت استراتژیها، ساختارها و فرآیندهای سازمانی در جهت ارتقای اثربخشی سازمان است - کامینز و وارلی،4. - 1994بنابراین تحوّل مجموعهای از نظریهها، ارزشها، استراتژیها و فنون مبتنی بر علوم رفتاری است که در فرآیند تغییر برنامهریزی شده محیط کاری سازمانی به منظور افزایش بهبود عملکرد فردی و سازمانی، از طریق تغییر رفتار اعضای سازمان در شغلشان، بکار گرفته میشود
-2-2 فرآیند تحوّل
فرآیند، سلسلهای از فعالیتها و اقدامات متوالی که در طی آن نهادهها به ستادههای مورد نیاز تبدیل میشوند و ارزش افزوده از آن حاصل میگردد. همه شرکتها و سازمانها از فرآیندهای مختلفی برخوردار هستند. سفارش مواد اولیه، تولید کالا، پرداخت مطالبهکنندگان و دیگر فعالیتهایی از این قبیل در هر سازمانی روی میدهد. در فرآیندهای متوالی، ستاده یک فرآیند میتواند نهادهای برای فرآیند بعدی باشد که در جریان اجرای آنها در هر مرحله منابع مصرف شده و محصول تولید میگردد و بر ارزش مطلوبیت ستاده افزوده میشود
