بخشی از مقاله
چکیده:
مقدمه: یکی از اهداف مهم در آموزش و پرورش فرایند یاددهی و یادگیری پایدار در فراگیر است و این مهم تحقق نمی یابد مگر آنکه روش های متداول تدریس عوض و به روش های نوین تدریس - حل مسأله - روی آوریم، لذا هدف از مطالعه اخیر کاربرد روش تدریس حل مسأله و تأثیر آن بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان در درس ریاضی میباشد.
روش ها: پژوهش حاضر به روش نیمه آزمایش بر روی دو گروه از دانش آموزان پسر دوره دوره دوم متوسطه درس ریاضی در سال تحصیلی 95-94در منطقه 19 تهران با طرح پیش آزمون - پس آزمون به اجرا درآمد.
یافته های پژوهش: میانگین نمرات دو گروه در پیش آزمون یکی بود یعنی گروه ها قبل از اعمال روش تدریس همگن و متجانس بودند اما پس از اعمال روش تدریس حل مسأله تفاوت معنی دار در سطح - = 0/01 - مشاهده شد و با تأکید بر تحلیل کوواریانس و مقدار f در سطح - = 0/01 - می توان بیان کرد که استفاده ازروش تدریس حل مسأله می تواند بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی معنیدار باشد بحث و نتیجه گیری: استفاده از این روش تدریس در درس ریاضی می تواند میانگین نمرات دانش آموزان را بالا ببرد و سبب پیشرفت تحصیلی آنها شود، پیشنهاد می شود با توجه به محاسن آن، در دروس دیگر، مقطع دیگر از آن استفاده گردد.
مقدمه:
یکی از اهداف مهم در آموزش و پرورش فرایند یاددهی- یادگیری پایدار است و تمامی فعالیت های آموزش و پرورش در جهت بسترسازی مناسب برای تحقق این فرایند می باشد و این مهم تحقق نمی یابد مگر آنکه روش های متداول تدریس عوض شود و نگرش برنامه ریزیان و سیاست گذاران تعلیم و تربیت تغییر کندو نیروهای متخصص و مجرب مورد نیاز برای این اهداف تربیت شوند
در مسیرحرکت در فرایند یاددهی- یادگیری روش تدریس به عنوان استراتژی مهم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. امروزه مشاهدات نشان می دهد که معلمین در تدریس از روش های چندان مفید و مؤثری استفاده نمی نمایند. هنوز بسیاری از معلمان زمان بیشتری از کلاس خود را صرف صحبت کردن و انتقال مطالب و محتوای کتابهای درس به صورت یکطرفه و ارزشیابی را صرفاً براساس حفظیات دانش آموز انجام می دهند
تدریس در وضعیت کنونی، پرورش دهنده ی خلاقیت و ابتکار در دانش آموز نمی باشد در عصری که کتب درسیی قبل از اینکه از زیر چاپ درآیند کهنه می شوند و بیشتر مشاغل، نوآوری های سریع و مداوم را تجربه می کنند اهداف نهایی و کلی تعلیم و تربیت و سیاست گذاری ها باید تغییر یابد. باتوجه به تغییرات سریع علوم و فنون، دیگر نمیتوان با طرز تفکر گذشته به دانش آموزان امروزی آموزش داد. تحقیقات انجام شده در برخی از کشورها بیانگر این مطلب است که روش های نوین تدریس - حل مسأله - تأثیر غیر قابل انکاری در پیشرفت تحصیلی دانشآموزان داشته است
حل مسأله موقعیتی است که تنها عقل می تواند به آن دست پیدا کند، عقل هم هدیهای از طرف خدا برای انسان ها می باشد. برطرف کردن موانع و گذرگاه در جایی که راه مستقیمی وجود ندارد، امتیاز موجودات با هوش از موجودات کند ذهن است و موجب برتری انسان از دیگر موجودات می باشد.
حل کردن مسأله فرایندی است برای کشف توالی و ترتیب صحیح راه هایی که به یک هدف یا یک راه حل منتهی میشود وقتی انسان با مسألهای روبرو میشود باید بر موانع یا مشکلات موجود در رسیدن به هدفش غلبه کند در روان شناسی » مسأله«معمولاً، به محیط بیرونی فرد اطلاق می شود مانند معما، مسأله ریاضی و ... که برای هر کدام راه حل و پاسخ مشخصی وجود دارد. در این میان، عامل اصلی در حل کردن مسأله، کاربرد تجربه قبلی فرد برای رسیدن به راهحل و پاسخی که پیش از آن برای انسان شناخته شده نبود، مسألهنگری یک جریان منطقی و فکری است که انسان در تمام مراحل رشد و متناسب با میزان رشد از آن برخوردار است.
الگوهای متفاوتی برای روش تدریس حل مسأله1وجود دارد که عبارتند از: الف - حل مسأله از طریق آزمایش و خطا2، ب - حل مسأله از طریق بینش و شناخت، ج - حل مسأله با روش تحلیلی 3، د - حل مسأله با روش پنج مرحله ای جان دیویی4، ه - حل مسأله با روش چهار مرحله ای جورج پولیا[ 6]5 اگر هدف آموزش ریاضی، همچنان که استیسی6 می گوید پرورش دانش آموزانی با توانایی کاوش مستقل در ریاضی و توانایی در به کاربردن ریاضی یادگرفته شده در جهان واقعی بدانیم خواهیم دید که آموزش حل مسأله و آموزش ریاضی اهاف مشترکی دارند.
امروزه ریاضیات به دلیل گستردگی و ارتباط تنگاتنگ با سایر علوم، یکی از پرکاربردترین علوم پایه محسوب می شود، ریاضیات علم دقیقی است و دقت در ریاضیات برای رسیدن به جواب صحیح حرف اول را میزند و چه بسا بسیاری از دانشآموزان به جهت کم دقتی، بدفهمی، نامأنوس بودن مطالب درسی با زندگی روزمره قادر به حل و انجام محاسبات آن نمی شوند و ضروری به نظر می رسد که معلمان در امر آموزش این درس از روش تدریس حل مسأله استفاده نمایند و با ایجاد شرایط مساعد و مناسب زمینه تقویت و توسعه آن را فراهم نمایند تا دانش آموز به گونه ای خلاق، متفکر، مقاوم تربیت شود تا بتواند موقعیت های ناآشنا را تجربه و تحلیل کند و راه حل هایی برای مسایل جدید پیدا کند
استفاده از این روش تدریس دارای محاسن متعددی می باشد که عبارتند از: - 1 دانش آموز کاربرد مسایل را در حین آموزش می آموزد، - 2 کیفیت یادگیری مطلوب تر و عمیق تر است، - 3 نقش معلم راهنما و مشاور است، - 4 جریان تدریس دوسویه است، - 5 آموزش برای دانش آموزان لذت بخش است، - 6 کل محتوا از قبل پیش بینی نشده است، - 7 استعداد و خلاقیت در دانش آموز بروز پیدا می کند، - 8 قدرت بیان و استدلال در دانش آموز رشد می کند، - 9 دانش آموز در اثر موفقیت به فعالیت بیشتری ترغیب می شود، - 10ارزشیابی صرفاً از حفظیات در ذهن نیست به روش تدریس حل مسأله به دانش آموز کمک می کند که با درک و فهم از مسأله، راه حل های متعددی را جهت حل پیش بینی کند و از بین راه حل های انتخابی یکی را به عنوان بهترین انتخاب نماید.
