بخشی از مقاله
چکیده
انقلاب اسلامی دارای فرهنگ خاصی است که، شناسایی این فرهنگ از منظر قرآن کریم میتواند در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی و اجرای آموزههای وحیانی نقش اساسی داشته باشد؛ زیرا همین فرهنگ است که انقلاب اسلامی را شکل میدهد و در استقرار و توسعه آن نقش دارد. پژوهش حاضر با توجه به اهمیت اجرای آموزههای قرآنی در توسعه انقلاب اسلامی و تبدیل آن به تمدن اسلامی با روش توصیفی - تحلیلی با تکیه بر آیات قرآن به بررسی نقش رهبری در اجرای آموزههای قرآن میپردازد.
یافتههای حاصل از پژوهش نشان میدهد، فرهنگ انقلاب اسلامی را توحید، عبودیت، معنویت، اخلاق، عدالت و ولایت شکل میدهد. فرهنگ انقلاب اسلامی در یک معنا، زیرساخت انقلاب اسلامی است که ولایت و رهبری، رکن و محور این فرهنگ است. رهبری با نظارت مستقیم و استفاده از مقام ولایت فقیه خود به تبیین و شرح فرهنگ انقلاب پرداخته و در مقام اجرای آموزههای قرآن، فرهنگ انقلاب را به منصه اجرا و ظهور میگذارد . حاصل این فرهنگ، تربیت انسانهای اخلاقی وارسته است که رؤساخت انقلاب را شکل میدهند و رهبری با تعامل و ارتباط در هر یک از عرصههای انقلاب اسلامی به اجرای احکام و آموزههای قرآنی میپردازد.
مقدمه
انقلاب اسلامی که نمونهای از آن نیز در ایران به وقوع پیوست، انقلاب منحصر به فردی است که بر اساس قرآن و آموزههای وحیانی و با محوریت امامت و رهبری شکل میگیرد.
در فرهنگ قرآن، انقلاب اسلامی مظهر عدالت و انصاف است و رهبری در این نوع از انقلاب، خود عدالت است؛ زیرا یکی از مهمترین و اصلیترین مصادیق عدالت آن است که فردی صالح و شایسته، مقام رهبری انقلاب را بر عهده گیرد. بنابراین اصل عدالت، زمینهساز امامت و رهبری است.
روشن است که رهبری و مرجعیت ولایت فقیه در حرکتهای سیاسی-اجتماعی و اعمال اقتدار در عرصه سیاست، در گرو اعتقاد به این اصل است که فقیه در زمان غیبت امام معصوم به نیابت از امام، مرجع امور سیاسی نیز خواهد بود. خاستگاه نظری دیگر اقتدار مراجع، عنصر اجتهاد است. اگر چه فقهای شیعه در طی اعصار و قرون، تحت تأثیر عوامل و شرایط مختلف و مهمتر از همه ساختار سیاسی و اجتماعی حاکم، آن چنان که باید از اجتهاد استفاده نکرده و در مسائل حاد اجتماعی و سیاسی از آن سود نبردهاند؛ ولی در همان حد و اندازهای هم که اجتهاد در میان شیعه رونق داشته، منشأ اثر بوده است
از دیدگاه علما، اصل اجتهاد طرح و تدبیری برای تکمیل منابع فقها و منبعی انقلابی در برابر قدرتهای دنیوی است. در واقع مفهوم و عمل تقلید، اساس و مبنای نهایی را برای پایگاه سیاسی-اجتماعی مجتهد در میان توده مردم فراهم مینماید
این موضوع خود دلالت دارد که اجرای آموزههای قرآنی در انقلاب اسلامی باید با محوریت فقیه جامع شرایط یا همان مقام رهبری اتفاق افتد. در انقلاب اسلامی ایران از جنبش تنباکو و مشروطیت تا پیروزی انقلاب اسلامی نقش رهبری در اجرای آموزههای قرآنی به خوبی مشهود است؛ زیرا از یک سو مقام رهبری، خود، مرجع هم میباشد و تبعیت از مرجع تکلیفی دینی برای شیعیان است.
بنابراین رهبری انقلاب اسلامی ایران با اعتقاد مردم گره خورده و از دیگر سو نگاه به حاکمیت سیاسی او نیز برگرفته از همین مبانی اعتقادی است. با این اعتقاد از امامت و رهبری ولایت فقیه در عصر غیبت باید گفت یکی از نقشهای حساس و مهم رهبری، اجرای آموزه های قرآن در انقلاب فرهنگ انقلاب اسلامی و نقش رهبری در اجرای آموزههای قرآن با تکیه بر قرآن کریم اسلامی است. اما پرسش اساسی این است که فرهنگ انقلاب اسلامی از نگاه قرآن چیست؟
پرداختن به این پرسش ضروری است؛ زیرا آموزههای قرآن کریم باید در این فرهنگ اجرا شود. از سویی رهبری به عنوان یک فقیه سیاسی در فرهنگ انقلاب اسلامی چه نقشی در اجرای آموزههای قرآن کریم دارد؟
به منظور پاسخگویی به پرسشهای فوق پس از مفهوم شناسی واژه انقلاب و فرهنگ آیات قرآن مورد بررسی قرار گرفته و مفهوم فرهنگ انقلاب اسلامی تبیین شده است. با توجه به مفهوم فرهنگ انقلاب اسلامی در قرآن، نقش رهبری در اجرای آموزههای قرآن کریم در انقلاب اسلامی ترسیم گردیده است.
قابل ذکر است، نگارنده در صدد است تا کلیه مباحث و مسائلی که مطرح مینماید، مستند به آیات قرآن کریم باشد و از آن جهت که در بیشتر موارد آیات، قابل فهم است از ذکر ترجمه آیات خودداری شده است.
.1 پیشینه تحقیق
با توجه به پیروزی انقلاب اسلامی ایران و نقشی که این انقلاب در جنبشهای انقلابی دیگر و بیداری اسلامی داشته موضوع انقلاب اسلامی مورد توجه اندیشمندان شرق و غرب واقع شده و کتب و مقالات متعددی در این حوزه تدوین شده است. از جمله محمد صادق جمشیدی راد و همکاران در »مفهوم اسلام سیاسی در انقلاب اسلامی ایران«، جلیل دارا در »آزاد اندیشی در گفتمان انقلاب اسلامی«، احمد عزیز خانی در »بررسی تطبیقی نظریه جنبشهای اجتماعی جدید با انقلاب اسلامی ایران« و مصطفی امه طلب در مقاله »جستارهایی در آفت شناسی ریشههای انقلاب اسلامی ایران« به موضوع انقلاب اسلامی پرداختهاند.
بررسی مدقانه همه آثار نشان میدهد بیشتر مطالعات در حوزه علوم سیاسی واقع
گردیده و انقلاب را از منظر حادثهای سیاسی-اجتماعی تحلیل و تبیین نمودهاند، در حالی که هیچیک از این آثار به فرهنگ انقلاب اسلامی از منظر قرآن و نقش رهبری در اجرای آموزههای قرآن نپرداختهاند و شاید بتوان گفت این اثر اولین نوشتاری است که این موضوع را از زاویه آیات قرآن کریم بررسی مینماید.
