بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی تهدیدها و فرصت های فضای مجازی در تعلیم و تربیت بود. فناوری همیشه مثل یک شمشیر دو لبه است. تحقیقات نشان می دهد که جذابیت ها و امکاناتی که فناوری های نوین در اختیار طیف گسترده کاربران قرار می دهد، بسیاری از مقاومت های اولیه را در هم می شکند و چالش های بزرگی در حوزه های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی پیش روی دولت و نهادهای دولتی قرار می دهد. در چنین عرصه ای اگر برای اطلاعات طرح و نقشه جامعی وجود نداشته باشد و به کارگیری آن منطبق با اهداف معین و هوشمندانه نباشد خطرات زیادی جوامع و فرهنگ بشری را تهدید می کند.
معلم در نظام جدید آموزش و پرورش در مقام یاور بالندگی انسان، ایفای نقش می کند نه انتقال دهنده اطلاعات. با ظهور فناوری های جدید، حرفه تدریس از تأکید بر معلم محوری و آموزش مبتنی بر سخنرانی به فراگیر محوری و محیط های یادگیری تعاملی تغییر یافته است. معلم باید روش های تفکر را که اغلب توسط فناوری در اختیار او قرار می گیرد، مدنظر قرار دهد. بر اساس نظریه ی کنترل اجتماعی، عاملی که باعث جلوگیری از رفتارهای انحرافی نوجوانان و جوانان می شود، پیوند اجتماعی است.
مقدمه
انسان، خلیفه خدای کامل مطلق است. خداوند خلیفه خویش را به گونه ای آفریده استکه مستعداًاتّصاف به همه کمالات است؛ اما وصول بهقلّه کمالات نیازمند تربیت صحیح می باشد و برای دست یافتن به آن باید بهترین شیوه ها را انتخاب نمود. به یقین، برترین و بهترین روش ها را می توان فقط در کلام و سیره انسان هایکاملِ هر عصر و زمان، جست و جو کرد. انبیاء و اولیای الهی که خود بیش از همه دغدغه تربیت انسان را داشته اند، در همه حال و همه جا سعی و تلاش کردند که آموزه ها و راه های وصول به کمال را به انسان ها بنمایانند. اگرچه در این راه با موانع، مشکلات و حتی جنگ و شهادت رو به رو شوند
خداوند در قرآن کریم فرموده است: »خداوند بر مؤمنان منت نهاد از این رو رسولی را از خود آنها به سویشان فرستاد تا آیات الهی را برایشان تلاوت و نفس آنها را تزکیه کند و به آنان کتاب و حکمت بیاموزد هم آنهایی که پیش از این در گمراهی آشکار بود.« - سوره شمس، آیه . - 9
بررسی تاریخ زندگی پیامبر - ص - نشان می دهد که ایشان در کار تربیت بسیار موفق بوده اند. در عصر ایشان بسیاری از ابزارهای تربیتی مانند مدرسه و کتاب درسی و غیره وجود نداشت. روش های آموزش، شیوه های تدریس، برنامه های درسی و علوم مرتبط با آموزش و پرورش، معلمان ورزیده و تربیت معلم در کار نبود؛ با وجود این، ایشان توانستند آموزه های اسلام را در مدتی کوتاه به مردم بیاموزند و از آنان افرادی مؤمن و ملتزم به باورها، اخلاق و احکام دینی بسازند. اهمیت تعلیم و تربیت به ویژه تربیت اخلاقی اگر چه بدیهی است، اما در این مقطع زمانی خاص از توجه ویژه ای برخوردار شده و این بدان دلیل است که تحولات فرهنگی و دگرگونی سامانه ارزش ها نیاز به نظام تربیتی منطبق با این تغییر و تحولات را هرچه بیشتر آشکار ساخته است. بهطوری که اگر انسان تربیت اخلاقی نداشته باشد، هر چند در سایر جنبه های تربیت مثل عقلانی، جسمانی و اجتماعی و ... پیشرفت کرده باشد، موفقیت لازم را به دست نخواهد آورد و دچار عدم توازن خواهد شد.
در این جا باید یادآور شد که بطور کلی می توان گفت که شش نهاد اساسی در شکل گیری شخصیت و هویت فرد مؤثر است که عبارتند از: اجتماع، خانواده، فرد، همسالان، مدرسه و مذهب
اسلام به عنوان دینی همه جانبه و چندبعدی، اساس و مبانی تربیت اخلاقی خود را بر پایه اعتقاد و ایمان به ذات اقدس خداوندی قرار داده و اصلاح اخلاقی انسان ها و مبارزه با مفاسد اخلاقی را از مهم ترین اهداف پیامبران بر شمرده است
در جامعه ایران با توجه به ارزش های دینی، اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی و ساختار بسیار جوان جامعه و وجود مشکلات متعدد اقتصادی، انحرافات اجتماعی به عنوان یکی از بغرنج ترین و پیچیده ترین مسایل اجتماعی، موجب جریحه دار ساختن وجدان جمعی و چالش امنیت اخلاقی و اجتماعی شده است بهطوری که شاهد نگرانی عمده نخبگان سیاسی و علمی جامعه هستیم
انسان در کمال عصمت است و این آموزش و تربیت خانواده و جامعه است که او را دگرگون می سازد و از حالت عصمت و پاکی برده و به انحراف می کشاند. این معصومیت از دست رفته را می توان با تربیت و آموزش تغییر داد
در این راه، آموزش تجربه ای است مبتنی بر یادگیری و به منظور ایجاد تغییرات نسبتاً پایدار در فرد، او را قادر به انجام کار و بهبود توانایی ها، مهارت ها، دانش، نگرش و رفتار اجتماعی می نماید
مبانی نظری ارتباطات و امنیت
نهادهای عصر جدید، از جهات زیادی، جدید و بی سابقه اند و به هیچ وجه دنباله فرهنگ ها و شیوه های زندگی ما قبل مدرن نمی باشند. یکی از این تفاوت های بارز دنیای متجدد، نسبت به تمام دوره های پیشین زندگی اجتماعی، پویایی و تحرک بی سابقه آن است
انسان در معرض خطرات مختلف قرار گرفته است؛ از آن زمان تاکنون، با افکار و تحولاتی نظیر هوش مصنوعی مواجه بوده ایم؛ مثل وحشت زیست محیطی ناشی از وجود یک نوع ویروس جدید بدون دارا بودن هیچ نوع قدرت دفاعی در برابر آن. فناوری همیشه مثل یک شمشیر دو لبه است؛ همانطور که آتش ما را گرم می کند ممکن است خانمانسوز هم باشد
امنیت انسانی چیزی بیش از نبود ستیز و مشاجره است. امنیت با تعلیم و تربیت و سلامتی، دموکراسی و حقوق انسانی، محافظت در برابر بلایای طبیعی و کاهش سلاح های کشنده همراه است. عدم امنیت انسانی همزاد شده است با صنعت جهانی سازی لیبرال نو، نظامی سازی، ترافیک، سکس، نابرابری اجتماعی، فقر، تروریسم و مشاجرات قومی، که چالش بزرگ در ابتدای قرن 21، هم در کشورهای پیشرفته و هم در کشورهای در حال رشد است. .
عدم امنیت توسعه انسانی را به مخاطره می اندازد. توسعه انسانی به عنوان فرایند گسترش انتخاب های مردم تعریف شده است. بیشترین این انتخاب ها، توانایی برای زندگی طولانی و سالم، دسترسی به تعلیم و تربیت و دسترسی به منابع مورد نیاز برای تأمین زندگی استاندارد است
امروزه آرامش و امنیت به یکی از موضوعات مهم در هر اجتماعی تبدیل شده است. در واقع یکی از اهداف اساسی امنیت ملی در هر کشوری حفاظت از ارزش های محوری و حیاتی نظام فرهنگی، امینت بخشی به زندگی اجتماعی و تداوم آن، تکوین هویت اجتماعی، ایجاد و حفظ همبستگی است. انحرافات و تهدیدهای بسیاری وجود دارند که در سطح داخل اجتماع موجب بر هم زدن نظم و امنیت جامعه می شود
امنیت مثل هر مقوله ذهنی و اجتماعی دیگر در جهان دستخوش تغییر و دگرگونی شده است. عوامل و متغیرهای امنیت زدا در دنیایی که اطلاعات و ارتباطات مرزهای آنها را درهم شکسته است، از نو تعریف می شود. امنیت در جهان واقعی چه در مقیاس فردی و چه در مقیاس اجتماعی آن، مفهومی پویاست که تحت تاثیر فرصت ها و تهدیدهای جدید ملی و بین المللی تبیین و تفسیر می شود.
امروزه فناوری اطلاعات آنچنان جهان را در سیطره خود قرار داده است که هیچ نقطه ای در امان نیست. خانواده ها دیگر نمی توانند تربیت خاص خود را در مورد فرزندانشان مدنظر قرار دهند. در چنین عرصه ای اگر برای اطلاعات طرح و نقشه جامعی وجود نداشته باشد و به کارگیری آن منطبق با اهداف معین و هوشمندانه نباشد خطرات زیادی جوامع و فرهنگ بشری را تهدید می کند
ارتباط افراد در فضای مجازی به وسیله فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی انجام می شود. با ورود افراد به فضای مجازی و استفاده از روش های نوین ارتباطی، حریم خصوصی معنای خود را از دست می دهد به گونه ای که نمی توان برای آن حد و مرزی را قائل شد؛ چرا که حد و مرز آن را خود افراد تعیین می کنند. در حالی که باید برای اینگونه از حریم خصوصی سعی کرد تا حد و مرزی تعیین شود و همه افراد اجازه تعرض به این حریم را ندارند بهره گیری از ابزارهای فنی امروزی برای حمایت از حریم خصوصی نظیر فیلتر کردن برخی از شبکه های اجتماعی می تواند تا حدودی مشکل نقض حریم خصوصی را حل کند، اما این امر نمی تواند به عنوان مهم ترین و مکفی تر عامل محسوب شود چرا که با منع کردن ممکن است حمایت از برخی موارد دیگر اجتناب ناپذیر شود. در جهت حمایت کافی و مؤثر از حریم خصوصی افراد در ارتباطات الکترونیک، از جمله اینترنت، وجود قواعد متناسب حقوقی می تواند تا حدودی به حمایت این حق کمک کند.
