بخشی از مقاله
چکیده
امروزه استفاده از نانو تکنولوژي و محصولات نانو در صنایع مختلف به طور وسیعی در حال گسترش می باشد. کاربرد نانوذرات در آبزي پروري هم به منظور درمان بیماري ها و هم براي کنترل بار باکتریایی آب قابل بررسی می باشد. فناوري نانو استفاده از مواد و ساختارهاي در مقیاس نانو - حداقل در یک بعد 1-100 نانومتر - است. به طوري که در این مقیاس داراي کاربردهاي وسیعی در علوم شیمی، زیست و پزشکی است. براي ارزیابی میزان سمیت آلاینده هاي محیطی شاخص هاي فیزیولوژیکی متفاوتی در ماهی ها وجود دارد که از جمله آنها بافت شناسی است.
بافت شناسی ارزیابی کاملی از سلامتی موجود زنده فراهم می کند و به طور موثري اثرات مواجهه با آلاینده هاي محیطی را انعکاس می دهد. می توان گفت که کاربردهاي نانوتکنولوژي مانند نانوسنسورها، نانو واکسن ها و دارورسانی هوشمندانه قابلیت حل بسیاري از مشکلات مرتبط با سلامت، تولیدمثل و پیشگیري و درمان بیماري ها را دارد؛ همچنین نانوذرات بیشترین تاثیر را بر بافت هاي پوست، آبشش و همچنین کبد، کلیه و روده داشته است. این مقاله، مروري بر برخی کاربردهاي فناوري نانو در شیلات می باشد. در نهایت در کنار تمامی مزایاي حاصل از نانوذرات باید به خطرساز بودن آنها براي موجودات زنده هم توجه داشت و نباید با مشاهده برخی دستاوردهاي فناوري نانو از مضرات احتمالی آن چشمپوشی کرد.
مقدمه
نانو ذرات طبقه اي از مواد هستند که خواص آنها با حالت توده تفاوت زیادي داشته و کاربردهاي مختلفی در صنایع مختلف مانند الکترونیک، مغناطیس، اپتوالکترونیک، داروسازي، محصولات بهداشتی، تولید انرژي و زیست محیطی پیدا کرده اند. به دلیل پتانسیل هاي موجود در زمینه نانوتکنولوژي در سال هاي اخیر محققین تلاشهاي گسترده اي در توسعه این زمینه داشته اند
.فناوري نانو شناخت وکنترل مواد در ابعاد بین یک تا صد نانومتر است - کلباسی و همکاران،. - 1391 این اندازه بسیار کوچک ویژگی هاي خاصی مانند سطح بسیار زیاد و واکنش پذیري بالا به آنها می دهد، که باعث شده نگرانی ها در مورد اثرات مضر آن ها بیشتر شود
در این ابعاد خواص فیزیکی، شیمیاي و زیستی ماده غیرمعمول بوده و این موضوع باعث می شود تا نانو مواد در زمینه هاي مختلف کاربرد هاي جدید و منحصر به فردي پیدا کنند. طی سال هاي اخیر فناوري نانو در ایران و کشورهاي مختلف جهان وارد عرصه هاي مختلف علمی و صنعتی شده است. جدا از مسایل زیست محیطی این فناوري به سرعت رو به گسترش است به طوري که پیش بینی می شود تا سال 2014 بیش از 15٪ محصولات موجود در بازارهاي جهان به نوعی از این تکنولوژي استفاده خواهند نمود
رفتار نانو ذرات در محیط زیست آبی، تا حد زیادي به خواص نانو ذرات محیط و شرایط زیست محیطی، مانند خواص سطحی نانو ذرات و خواص فیزیکی آن ها pH و حضور مواد آلی، در محیط بستگی دارد. با توسعه روزافزون این فن آوري نگرانی ها در رابطه با خطرات احتمالی رهایش مواد محتوي ذرات نانو به محیط زیست رو به افزایش است
رهایش این مواد به اکوسیستمهاي آبی ممکن است زمینه تآثیرات نامطلوبی را به همراه داشته باشد در برخی از مطالعات نشان داده شده است که نانو مواد منحصرساز می توانند در محیط هاي آبی با از بین بردن باکتري هاي نیتریفیکات، چرخه طبیعی این اکوسیستم ها را مختل می نماید - کلباسی و همکاران، . - 1391 امروزه استفاده از نانوتکنولوژي در تولید مواد ضد باکتریاي موثر، با موفقیت همراه بوده است و اثرات ضد باکتریاي نانوذرات به اثبات رسیده است و به عنوان مواد ضدباکتریاي موثر در صنایع مختلف استفاده می شود .گرایش به استفاده از این مواد در چند سال اخیر رواج یافته و کاربرد این مواد در زمینه هاي مختلف در حال گسترش است. آسیب به محیط زیست و تهدید بهداشتی انسانی ناشی از استفاده از نانو ذرات بسیار کمتر از سایر مواد با اثرات مشابه است.
کاربرد آنها در آبزیان، هم به منظور درمان بیماري ها و هم براي کنترل بار باکتریاي آب قابل بررسی می باشد . از طرفی کشورمان در زمینه تکنولوژي نانو و کاربر د این علم در صنایع مختلف از جمله در آبزي پروري از کشورهاي پیشرو می باشد
براي ارزیابی میزان سمیت آلاینده هاي محیطی از جمله نانوذرات شاخصهاي فیزیولوژیکی متفاوتی در ماهی ها وجود دارد که از جمله آنها شاخص هیستوپاتولوژیک است . هیستوپات ولوژیک ترکیبی از دو علم پاتولوژي - آسیبشناسی - و هیستولوژي - بافت شناسی - است و در تشخیص، سبب شناسی و پیشگیري از بیماري ها اهمیت فراوان دارد. بافت شناسی ارزیابی کاملی از سلامتی موجود زنده فراهم می کند و به طو ر موثري اثرات مواجهه با آلاینده هاي محیطی را انعکاس میدهد
آسیب شناسی بافتی می تواند شیوه اي غنی سریع براي تشخیص تاثیرات دیرپاي آلاینده ها و سموم باشد - اعتمادي دیلمی و همکاران، . - 1392 بررسی تغییرات بافتی آبزیان یکی از مهم ترین و کاربردي ترین راه هایی است که می توان به وسیله آن میزان آلودگی محیط - اکوسیستمهاي آبی - و اثرات سو آن بر موجودات را مطالعه کرد. این مطالعات روش ارزشمندي براي ارزیابی بسیاري از آلاینده ها روي ماهی ها می باشد
هیستوپاتولوژي یا هرگونه مطالعه اي در خصوص بافت ها و اندام هاي داخلی می تواند مناسب براي بیان آلودگی ها یا هرگونه شرایط بحرانی حاکم بر محیط زیست جاندار باشد - اعتمادي دیلمی و همکاران، . - 1392 در شرایط آزمایشگاهی آلاینده هاي مختلف باعث ایجاد آسیب هاي بافتی مشخصی در اندام هاي ماهی ها می شوند؛ که با تعیین این نوع آسیب ها، از آنها می توان به عنوان نشانگر زیستی به منظور بررسی وجود آلاینده ها در اکوسیستم هاي طبیعی استفاده کرد.
مطالعات محدودي در زمینه اثر نانو ذرات بر ساختارهاي بافتی در ماهیان گزارش شده است. با توجه به تحقیقات انجام شده نانوذرات تاثیرات مختلفی را بر بافت هاي ماهی از جمله پوست، آبشش و همچنین کبد، کلیه و روده داشته است، اما بیشترین اثرات نانوذرات بر بافت پوست و آبشش ماهی می باشد. پوست ماهی در مقایسه با پستانداران بسیار ظریف و حساس تر بوده و علاوه بر این که اولین سد دفاعی می باشد به عنوان یک سد اسموتیک عمل می کند، بنابراین ضایعات کوچک به طور سریع پیشرفت می کنند وتبدیل به یک ضایعه بزرگتر خصوصا در ماهیان آب شیرین می شود
-1کاربردهاي ذارات نانو
.1-1 تصفیه و پاكسازي آب
از نانوذرات میتوان براي حذف آلایندههاي موجود در آب، ازطریق تصفیه فاضلابها، استفاده کرد. نانوذرات کربن یا آلومینیوم با مواد افزودنی زئولیت و آهن میتوانند در آبزيپروري براي حفظ شرایط هوازي و حذف آلایندههایی چون نیتریت، نیترات و آمونیاك مفید واقع شوند. بسیاري از استخرهاي پرورش ماهی به انواع باکتريها آلوده هستند و ازطرفی، امروزه مسئله مقاومت آنتیبیوتیکی درمقابل داروهاي آنتیبیوتیک مطرح است؛ از همین رو، محققان در یک آزمایش استفاده از نانوذرات نقره جهت حذف باکتريهاي Lactococcusgarvieaeو Streptococcus iniae از آب را بررسی نمودند. نتایج نشان داد که این روش یک روش مناسب براي ضدعفونیسازي آب استخرهاي پرورش ماهی در برابر باکتريها است
