بخشی از مقاله
مقدمه
قارچهای خوراکی جنگل و مرتع به عنوان یکی از محصوالت تولیدی این کاربریها میباشد که جهت استفاده خوراکی، دارویی و غیره مورد استفاده قرار می- گیرد - Shylajan and Mythili 2003 , Aiyeloja .and Ajewole 2006 - عمدتاً قارچ های جنگلی در کشور برای استفادههای خود مصرفی خانوارها بوده و به دلیل کوچک بودن حجم تجارت در آمارهای رسمی ثبت نمیشود. این امر باعث میشود که این محصوالت در مقایسه با سایر تولیدات حاصل از جنگل و مرتع کم اهمیت جلوه داده شود - Mittelman, Lai et al. .1997 - اخیراً استفاده از قارچهای خوراکی جنگلی در بیشتر کشورهای عضو سازمان همکاریهای توسعه اقتصادی - OECD - نیز در حال افزایش میباشد . - Voces, Diaz-Balteiro et al. 2012 -
در حال حاضر دو گروه از قارچها در بازارها فروخته میشود، یکی از این قارچها، قارچهای وحشی خوراکی و قارچ-های پرورشی خوراکی میباشد Voces, Diaz- - . - Balteiro et al. 2012 اگرچه میزان قارچهای پرورشی در بازار زیاد میباشد. ولی با توجه به اینکه، قارچها به عنوان یکی از تولیدات خوراکی شناخته شده جنگل میباشند - Alexander, Oswalt et al. - 2011 و کمتر شناخته شدهاند، از اینرو، در این تحقیق به اهمیت قارچهای وحشی خوراکی پرداخته خواهد شد.
محصوالت فرعی جنگلی و مرتعی بر چند اساس طبقه-بندی میشوند. در طبقهبندی از نظر تجاری و غیرتجاری، متمرکز و غیرمتمرکز بودن، سه زیر طبقه محصوالت با بهرهبرداری غیرمتمرکز و خود مصرفی - قارچها - ، محصوالت با بهرهبرداری غیرمتمرکز و تجاری و محصوالت با بهرهبرداری متمرکز و تجاری وجود دارد. در طبقهبندی دیگر، محصوالت از لحاظ اجازه برای برداشت طبقهبندی میشوند که زیر طبقات محصوالت مجاز، مجاز، مشروط و ممنوع وجود دارد. قارچها جزء محصوالتی هستند که بهرهبرداری آن تاثیر نامطلوبی بر روی گیاه یا جامعه گیاهی ندارد و مجاز برای برداشت هستند . - FAO 1995 - بنایران میتوان به راحتی برای برداشت از این محصوالت برنامهریزی کرد.
مواد و روشها
این تحقیق در جنگلهای ارسباران صورت گرفت. برای انجام این تحقیق از دو روش کتابخانهای و میدانی بهره برده شد. در روش کتابخانهای از میزان استفادههای قارچهای خوراکی در سطح ملی اطالعاتی جمع آوری شد. در روش میدانی با استفاده از پرسشنامههای نیمه-باز، پرس و جو صورت گرفت. بعد از تکمیل پرسشنامه-ها از 60 خانوار، دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید.
مردم محلی در پاسخ به این سوال که جنگلهای منطقه ارسباران چه فایدهای برای شما دارد. از بین گزینههای استفاده از چوب هیزمی، برداشت گیاهان دارویی، گوشت حیوانات جنگلی، قارچهای خوراکی جنگلی، تفریح و تفرج، برداشت علوفه جنگلی، کنترل سیل و فرسایش خاک و تاثیر در میزان محصول کشاورزی پاسخهای خود را بیان نمودند.
همچنین بسته به اینکه نوع استفاده مردم محلی از جنگل تفاوت دارد و فایده و استفاده دو مقوله جدا از هم میباشند، به بررسی این موضوع نیز پرداخته شد که چه استفاده-هایی از جنگلهای اطراف روستا دارید. پاسخدهندگان میتوانستند بسته به میزان و نوع استفاده، بیشتر از یک مورد را عالمتگذاری نمایند. گزینهها بدین صورت بودند: چوب برای هیزم، برداشت علوفه جنگلی، برداشت میوه جنگلی، برداشت گیاهان دارویی، تفریح و تفرج، شکار حیوانات وحشی و قارچهای خوراکی جنگلی. با توجه به اینکه پاسخدهندگان قدرت انتخاب بیشتر از یک مورد را دارند، بنابراین تعداد جواب برای گزینهها بیشتر از تعداد افراد پاسخدهنده میباشد.
همچنین در بخشی از این تحقیق نیز وضعیت استفاده از قارچ دنبالن آمده است که به تشریح دنبالن و میزان درآمد ناشی از آن پرداخته خواهد شد. نتایج و بحث در این بخش، اطالعاتی از نوع رابطه مردم با جنگل - نوع فایده جنگل برای مردم و جنگلنشینان و نوع استفاده آنها از پتانسیلهای موجود در جنگل - و محدوده قابل دسترسی و استفاده شده روستاهای مورد مطالعه جمعآوری گردید که در این قسمت به تفضیل خواهد آمد.
