بخشی از مقاله
چکیده
قارچ خوراکی-دارویی شاه صدف - Pleurotus eryngii - یکی مهمترین جنسهای خانواده قارچ های صدفی است. با توجه به اهمیت اقتصادی قارچ شاه صدف، تاثیر بسترکشت در خصوصیات میوهدهی این قارچ بررسی گردید. بسترکشت خاک اره با مکملهای سبوس گندم، کنجالهسویا، سبوس برنج و تفاله چای برای این منظور استفاده شد.
آزمایشی در قالب طرح کامال تصادفی با 4 تکرار با 5 فرمول بسترکشت بر میزان بهرهوری بیولوژیکی، میانگین تعداد و وزن قارچ بررسی شد. نتایج این بررسیها نشان داد که بیشترین بهرهوری بیولوژیکی قارچ شاه صدف %71/82 در فرمول بستر کشت 1 و کمترین بهرهوری بیولوژیکی 30%/06 در فرمول بستر کشت 5 به دست آمد.
مقدمه
قارچ خوراکی شاه صدف - Pleurotus eryngii - یکی از اعضاء خانواده قارچهای صدفی و از نظر طبقه بندی علمی متعلق به شاخه Basidiomycota، رده Agaricomycetes و خانواده Pleurotaceae بوده و عموماً بطور طبیعی بر روی گیاهان تیره چتریان - Apiaceae - رشد مینماید. قارچ شاه صدف با داشتن ویژگیهای شاخصی چون بافت منسجم، شکل منحصر به فرد و طعمی مناسب، نام شاه صدف را در بین خانواده قارچهای صدفی به خود اختصاص داده است.
خاک اره، پوسته پنبه دانه، کلش ذرت، کاه گندم، باگاس نیشکر، همراه با مقادیر مختلف کنجاله سویا، کنجاله بادام زمینی، سبوس گندم و غیره، بسترهای بسیار مناسبی برای تولید تجاری قارچ شاه صدف میباشند. همچنین کاه برنج به عنوان یکی از بهترین ترکیبات به دلیل محتوای پروتئینی باال به طور گسترده در آسیا برای
کشت گونههای قارچ صدفی استفاده میشود.
یکی از مزایای استفاده از خانواده قارچهای صدفی توانایی باالی آنها برای رشد در بسترهای لیگنوسلولوزی بدون نیاز به کمپوست فرآوری شده و خاک پوششی است. تکنیکهای تولید برای این بازیدیومیستها به خوبی توسعه یافته است و در مقایسه با بسترهایی که برای قارچ دکمهای سفید استفاده می-شوند، نسبتا ساده هستند. خاک اره و پودر بامبو از جمله ترکیباتی هستند که به عنوان بسترهای قوی برای کشت قارچ شاه صدف استفاده میشوند.
با این حال تحقیقات کمی در مورد مناسب بودن انواع ضایعات مختلف لیگنوسلولوزی برای کشت قارچ شاه صدف انجام شده است، در تحقیقات قبلی گندم، پنبهدانه و پوسته بادام-زمینی استفاده شده بودند. در تحقیقات دیگر خاک اره درخت راش، خاک اره و مخلوطی از سبوس برنج - 1 - ، چوب بالل ذرت و سبوس گندم - 3 - برای کشت قارچ شاه صدف استفاده شده است.
بسترهای مورد استفاده در هر منطقه به ضایعات کشاورزی موجود در آن منطقه بستگی دارد . - 2 - در اروپا بیشترین بستری که استفاده میشود کاه گندم است، در حالی که در کشورهای جنوب شرق آسیا خاک اره شایعتر است و اکثریت این سوبستراها در صنایع دام و طیور مورد استفاده قرار میگیرند. صیادی و همکاران سرعت رشد میسلیوم قارچ شاه صدف - P. eryngii - را بر روی برگ خرمای غنی شده با پودر سویا و خاک اره انجام دادند.
بیشترین سرعت رشد میسلیوم در بستر برگ خرمای غنی شده با 10 درصد پودر سویا و کمترین در بستر برگ خرمای غنی شده با 30 درصد خاک اره بود. مرکز تحقیقات کشاورزی شانگهای چین در سال 2011 گزارش نمود که قارچ شاه صدف روی خاک اره، پوسته پنبه دانه، کاه ذرت و باگاس رشد میکند ولی بهترین نتیجه برداشت زمانی حاصل میشود که سبوس برنج، آرد ذرت، پوسته پنبه دانه یا کنجاله سویا به بستر اصلی اضافه شود.
با توجه به وجود مقادیر باالی نیتروژن در پودر کنجاله سویا و سبوس غالت به نظر میرسد افزودن این مکملها در نسبتهای پایین موجب ترغیب رشد رویشی قارچ خوراکی شود ولی در نسبتهای باال به دلیل اضافه شدن مقادیر باالی نیتروژن به بستر و کاهش نسبت C/N موجب کاهش رشد رویشی میگردد. گزارش شده که نسبت C/N بهینه برای مرحله رشد رویشی قارچ تقریبا 17 میباشد . - 9 - مونمون و همکاران - 3 - نژادهای مختلف قارچ شاه صدف را بر روی خاک اره و کاه برنج کشت کرده و پارامترهای رشد و عملکرد آنها را بررسی کردند. نتایج نشان داد که نژاد کشت شده روی خاک اره باالترین عملکرد بیولوژیکی و بهرهوری 73/5 - درصد - نسبت به سایر نژادها را دارد.
