بخشی از مقاله
چکیده
اخیراً در میان روانشناسان ،گرایش هایی پیدا شده است که طرفدار توجه بیشتر به دین، براي سلامت روان و درمان بیماري هاي روانی و به ویژه پیشگیري از بروز آن ها می باشد. از همین رو نقش ارزنده و اهمیت جایگاه قرآن در رفع مشکلات روانی و رفتار هاي انحرافی، بیش از پیش آشکار می شود ؛زیراقرآن کریم، متضمن آیات بسیاري است که فطرت وجودي انسان و حالات گوناگون روان ِ او را به وضوح متذکر شده ، علل و عوامل بیماري روحی و روانی و همچنین راهکارها و شیوه هاي معالجه روان ِانسان را به روشنی بیان می دارد. از جمله راهکارهایی که قرآن در این خصوص بیان می دارد، وجوب انجام عبادت هایی چون نماز، روزه، حج، دعا و ذکر می باشد.
این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی –تحلیلی آثار عبادت هاي مذکور را از در پیشگیري و درمان بیماري هاي روحی و روانی مورد بررسی قرار داده است.نتایج پژوهش حاکی از آن است که حالت تمدد اعصاب و آرامش نفسانی پس از نماز که در پنج وعده در روز تکرار می شود براساس روش»منع متقابل«به خاموش شدن تدریجی اضطراب در انسان منجر می گردد؛در روزه نیز خودداري از خوردن و آشامیدن نوعی تمرین و مقاومت در برابر شهوات بوده که بدین ترتیب روح تقوا که یک سیستم هدایت کننده به شمار می رود، در انسان زنده می شود.
انجام مناسک حج نیز تمرینی براي مهار کردن نفس و حکومت برشهوات و انگیزه هاي نفسانی است؛ دعا و ذکر خداوند متعال نیز در نفس انسان، امنیت و آرامش به وجود می آورد، زیرا موجب درمان اضطراب هاي ناشی از احساس عجز و تنهایی در برابر فشارهاي زندگی می باشد، همچنان که در حوزة روان درمانی، آشکار کردن مشکلات و مسایل و بیان آن ها براي شخصی دیگر،موجب آرامش روانی و کاهش شدت اضطراب انسان خواهد شد.
.1 مقدمه:
برخی از تحقیقات نشان می دهد که میانگین درمان در مورد بیمارانی که با روش روانکاوي معالجه می شوند، بین%60 تا %64 در نوسان است و اگر توجه کنیم که میانگین بیمارانی که بدون مراجعه به روان درمانگران از عوارض این گونه بیماري نجات می یابند ،بین %44 تا %66 در نوسان است متوجه می شویم که میانگین فوق، درصد رضایتبخشی را تشکیل نمی دهد ؛ وانگهی ،حال عده اي از بیماران ،پس از معالجات روان درمانگران بدتر هم شده است .
در تحقیق دیگري روشن شده است که تعداد بیماران درمان یافته از یک گروه مورد مطالعه که تحت مداواي روان درمانگران قرار نداشتند، با تعداد بیمارانی که از طریق روان درمانی معالجه شدند، مساوي بوده است . این تحقیق نشان داده است که حال برخی از این بیماران معالجه شده توسط روان درمانگران وخیمتر هم شده است - ریچارد.ام.شواین به نقل از محمد عثمان نجاتی، ١٣٧٧ش،ص١۶٣-۴۶٣ - به هر حال این گونه تحقیقات مؤید آن است که میانگین درمان ناشی از روان درمانی هنوز به میزان رضایتبخشی نرسیده است .
بر همین اساس امروزه با وجود پیشرفت هاي علمی چشمگیري که در زمینه هاي روانپزشکی و روان درمانی به وجود آمده است، ملاحظه می گردد که بعضی از صاحب نظران برجسته نیز، نیاز به نقش ، اهمیت و ضرورت دین در بهداشست روانی و روان درمانی تأکید فراوان داشته اند و عقیده دارند که اعتقادات مذهبی و توکل به خدا موجب تسکین و بهبود سریعتر آلام و مشکلات روانی می شود. - نجاتی، محمد عثمان،1372،ص: - 339
-2-1سؤالات پژوهش:
پژوهش حاضر در صدد پاسخگویی به سؤالات زیر به رشته ي تحریر درآمده است:
- انجام عبادت هاي مختلف از جمله نماز، روزه، حج، دعا و ذکر، چگونه انسان را از عوامل استرس زا و ایجاد کنندة اضطراب در امان می دارد و به آرامش روانی می رساند؟
- تأثیر عبادات مذکور در پیشگیري یا درمان بیماري هاي روحی و روانی تا چه میزان است؟
-3-1 پیشینه پژوهش:
با مراجعه به مجلات و سایتهاي مختلف و معتبر، مقالات متعددي دربارة قرآن و روانشناسی بدست آمد که ذکر آنها صفحات متعددي میطلبد.در این جا به برخی از آنها اشاره می شود: راهکارهاي مقابله با فشار روانی در قرآن، حسینی ،کوهساري،سید اسحاق؛ مجله، مجتمع آموزش عالی ،بهار و تابستان - 1380 شماره / 9 قرآن روانشناسی و علوم تربیتی روان درمانی در قرآن، علامت ساز،بتول؛ مجله، کوثر ، بهار - 1389 شماره / 34 قرآن و بهداشت روان ، صادقیان،احمد؛ مجله :قرآن و علم ، بهار و تابستان - 1387 شماره / 2 درمان اعجاز آمیز قرآن، علی علایی،حسین؛ رضایی،حسن رضا؛
