بخشی از مقاله
چکیده:
دولت محلی واقعیتی انکارناپذیر و دارای علت وجودی قوی و پایدار برای اداره امور عمومی محلی است. برای شناخت و تحلیل موضوعات مدیریتی، بهویژه مدیریت دولت های محلی بدون شک نگرش سیستمی بهعنوان بهترین و کارآمدترین رویکرد شناخته شده است بهعبارتدیگر برای شناخت مؤثر دولتهای محلی، بایستی آن را به عنوان یک سیستم مورد تجزیه تحلیل قرارداد.
دولتهای محلی بهعنوان یک سیستم از عناصر مختلفی تشکیلشدهاند که هم از محیط خود تأثیر میپذیرند هم میتوانند بر محیط تأثیرگذار باشند؛ که اگر چنان چه عناصر تشکیلدهنده آن تقویتکننده یکدیگر باشند میتوانند محیط خود را تغییر دهند. سیستمهای دولت محلی که شامل بیشترین عناصر مشترک عدم تمرکز در سراسر دنیا میباشند کمتر مورد توجه سیستماتیک قرارگرفتهاند؛ بر این اساس این پژوهش، با روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانه ای به دنبال بررسی نقش و جایگاه تفکر سیستمی در شکل گیری و استقرار دولت محلی است.
-1 مقدمه و بیان مسله
مکانها و نواحی جغرافیایی بهمنظور اداره بهتر امور و تنظیم روابط افقی و عمودی با سایر نواحی و همچنین استقرار نهادها و سازمانها به خودگردانی و مدیریت در بعد محلی نیازمند میباشند این نوع خودگردانیها و سازماندهی سیاسی فضا در بعد محلی در ادبیات جغرافیای سیاسی به دولت و حکومت محلی تعبیر میشود. بهصورت کلی چهار الگوی حکومتی برای اداره کشور قابلشناسایی است شامل: الگوی بسیط یا تک ساخت، الگوی فدرال، الگوی ناحیهای، الگوی محلی الگوی محلی یا دولت محلی یکی از موضوعاتی هست که هرروزه مقبولیت بیشتری در میان افکار عمومی پیدا میکند بهطوریکه یکی از روشهای که غالب کشورهای جهان برای مقابله با مشکلات داخلی یا محلی و تأمین بهموقع نیازها و توقعات مشابه افراد مناطق مختلف برگزیدهاند ایجاد و توسعه سازمانهای محلی است.
دولت و حکومت محلی به لحاظ مفهومی سازه سیاسی - اداری است که نتیجه فرایند توزیع فضایی قدرت سیاسی است که بهوسیله حکومت مرکزی پدید میآید به عبارتی فرایندی است که موجب میشودتصمیمگیری،اجرا و نظارت درباره امور محلی در چهارچوب سیاستهای کلی حکومت مرکزی نهادها و سازمانهای مردمی نظیرشوراها، انجمنها، نهادهای مدنی و نهادهای داوری و ریشسفیدان - وهمچنین مقامات و نهادهای حکومتی نظیر - فرمانداری، بخشداری، ادارات دولتی - واگذار شود به اعتقاد اکثر صاحبنظران، توزیع فضایی مناسب قدرت و توجه به اصل تفاوتهای مکانی و ظرفیتها و محدودیتها های خاص نواحی در مدیریت بهینه امور نقش بسزایی داردضمن اینکه با افزایش تحرک اجتماعی و جامعهپذیری و مشارکت مردم در سطوح مختلف، حکومتها نیز در نیل به توسعه پایدارموفقترخواهند بود.
بررسیها در مقایسه کشورهای توسعهیافته و درحالتوسعه نشان میدهد که روند بهسازی و اصلاحات و ساختار مدیریتی و ایجاد حکومتهای محلی در کشورهای توسعهیافته از عوامل بسیار تأثیرگذاری در رشد توسعه بوده است - اطاعت و موسوی،1390، . - 214 برای شناخت و تحلیل موضوعات مدیریتی، بهویژه مدیریت حکومتهای محلی بدون شک نگرش سیستمی بهعنوان بهترین و کارآمدترین رویکرد شناخته شده است. تفکر سیستمی ابزاری برای درک بهتر مباحث و مشکلات پیچیده مدیریتی هست. این روش بیش از 50 سال پیش به وجود آمد و اکنون بهخوبی جای خود را در مباحث مدیریتی بازکرده است .
- Checland, 1999 - در این روش رویدادها و علل آنها بهصورت جدا و خطی بررسی نمیشود، بلکه بهصورت سیستمی که متشکل از بخشهایی است که تأثیر متقابل بر هم دارند در نظر گرفته میشود. با توجه به اینکه تفکر سیستمی بهعنوان یک نظام معنادار ارتباط بین عناصر مختلف را نشان داده و به درک بهتر مسئله مدیریتی کمک میکند و از طرفی با به کار بردن آن میتوان به الگوها و ارتباطات بین عوامل اصلی و مؤثر تشکیلدهنده یک سیستم واقف شد. این پژوهش درصدد است تا با استفاده از این شیوه به الگوی مناسبی برای اداره بهتر کشور دست یابد.
-2 روش تحقیق
این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانه ای به دنبال بررسی نقش و جایگاه تفکر سیستمی در شکل گیری و استقرار دولت محلی است. بر این اساس سوال اصلی پژوهش این است که تفکر سیستمی چه نقش و جایگاهی در شکل گیری دولت محلی دارد؟ فرضیه پژوهش نیز آن است که به دلیل اینکه تفکر سیستمی به عنوان بهترین رویکرد در شناخت و تحلیل مسایل مدیریتی شناخته شده است و ابزاری برای درک بهتر مباحث و مشکلات پیچیده مدیریتی هست بنابراین برای شناخت موثر دولت محلی بایستی آن را بهعنوان یک سیستم مورد تجزیه تحلیل قرارداد، که بدون شک نگرش سیستمی بهعنوان بهترین و کارآمدترین رویکرد برای شناخت و مدیریت دولت های محلی می باشد.
-3 پیشینه تحقیق
با توجه به جدید بودن موضوع بحث دولت محلی با نگرش سیستمی در ایران در این بخش تحقیقاتی که با موضوع این تحقیق بیشتر مرتبط میباشند بهطور مختصر آورده شدهاند: - قالیباف و شوشتری - 1392 - به بررسی تأثیر فرهنگ سیاسی بر مشارکت شهروندان در حکومت محلی مطالعه موردی تهران با روش توصیفی پرداخته اند. نتایج حاصل این تحقیق نشان می دهد که ملموس ترین شکل مشارکت شهروندان در ارتباط با فضای زیست آنان از طریق مشارکت در حکومت محلی امکان پذیر است و در ایران نهادهای محلی در مفهوم مشارکت و تصمیم گیری شهروندان در امور محلی فاقد تجربه تاریخی هستند. از انجای که تهران به عنوان پایتخت ایران، میدان جاذبه گروه ها و شهروندان ایرانی است، بنابراین فرهنگ سیاس سطح محلی در واقع چکیده فرهنگ سیاسی سطح ملی را نشان می هد .
