بخشی از مقاله
چکیده
بدون تردید، تمام ابعاد زندگی انسان امروز، تحت تاثیر سازمانها قرار گرفته است و سازمانها ضمن اینکه بخشی از زندگی افراد در دنیاي مدرن محسوب می گردد به شدت متأثر از فرهنگهاي حاکم بر جوامع و دولتها است به همین جهت مهندسی سازمانها در جوامع اسلامی، بر اساس آموزه هاي قرآنی یک ضرورت انکار ناپذیر است زیرا قرآن، معجزه جاوید الهی، سرشار از دانش و دستورالعمل، در زمینههاي مختلف زندگی فردي، گروهی، سازمانی و فراسازمانی است.
با توجه به اعتبار قرآن میان اندیشمندان و جایگاه آن، به عنوان اساسیترین منبع معارف دینی مسلمانان، این پرسش مهم در روزگار ما مطرح است که: قلمرو معارف و مباحث قرآن در حوزه زندگی سازمانی چگونه است؟ قرآن در زمینه زندگی سازمانی، مناسبات، روابط و رفتار انسانهاي سازمانی، چه دستور العمل و رهنمودهایی دارد؟
گفتنی است که در ارتباط با گسترهي معارف قرآن، نسبت به ابعاد زندگی سازمانی خصوصا و علوم انسانی عموما، دیدگاه هاي متفاوتی مطرح شده است. برخی قلمرو گفته هاي قرآن را محدود به موضوعات خاصی - دیدگاه حداقلی - میدانند که نه تنها مسایل سازمانی و مدیریتی را شامل نمیشود بلکه حتی در مقولههاي دینی نیز به صورت تمام نپرداخته است.
برخی عرصههاي گوناگون زندگی فردي، گروهی، سازمانی، دنیایی و آخرتی و تمام مسائل علمی و تخصصی، حتی علوم طبیعی - دیدگاه حداکثري - را جزء قلمرو قرآن دانستهاند و تعدادي نیز راه میانهي را میان این دو نگرش پیمودهاند و گفتههاي قرآن را در سه حوزه اعتقادات، اخلاق و احکام عملی، کامل میدانند و قرآن را، راهنما براي هدایت و رستگاري انسان و نیز ارائه خط مشی، اصول و مبانی علوم انسانی و ازآن جمله دانش مدیریت و سازمان میدانند.
نوشته حاضر کوشیده است با استفاده از روش داده بنیاد - - GT - که یکی از روشهاي قابل اعتماد دراین گونه تحقیقات، به شمار میآید- با بررسی آیات قرآن، ابعاد زندگی سازمانی را از منظر قرآن، با ذکر موارد و مصادق عینی آن در دانش مدیریت بیان نماید. ابعاد زندگی سازمانی شامل نگرش ها، ارزش ها، بیان اهداف و مقاصد انسان سازمانی، تعامل و مناسبات سازمانی در سه سطح افراد، گروه ها و سازمان و نیز تأمین نیازمنديها، شیوههاي نظارت و کنترل افراد، رشد و توسعه سازمان از منظر قرآن کریم است که در نوشتار حاضر مورد بحث قرار گرفته است.
مقدمه و توضیح
با توجه به اینکه روش تحقیق حاضر داده بنیاد است، دادههاي پژوهشی در قالب جداول و نمودار تهیه و ترسیم شده است. در مقاله شماره یک نشانهها را در جدول بدست آوردیم. در جدول شماره یک و دو، ابعاد زندگی سازمانی با عنوان کلی قرآن و بعد فردي زندگی سازمانی با زیر مجموعهي، مواجهه فرد با سازمان و مواجهه سازمان با فرد نشانه گزاري گردید و در جدول شماره سه و چهار، با عنوان کلی قرآن و بعد گروهی زندگی سازمانی با عناوین جزئیتر، تعامل سازنده افراد در سازمان و پرهیز از تعامل مخرب با دیگران نشانه گزاري گردید. هم اکنون این بحث را با عنوان قرآن و منابع سازمانی مورد بررسی قرار میدهیم.
.1 قرآن و منابع سازمانی
وقتی از منابع سازمانی سخن به میان آید دو دسته از منابع مورد بحث قرار میگیرد؛ منابع انسانی سازمان و منابع مادي سازمان، جالب است که اکثر آیات قرآن وقتی به منابع سازمانی اشاره میکند به گونهاي به هردو منبع مهم اشاره مینماید. به هرحال در مدیریت بیشترین طرح ها و برنامه ها با توجه به منابع مالی و منابع انسانی آن قابلیت اجرا و عمل پیدا می کند و در مدیریت قرآنی نقش همکاران و همراهان د رترویج و گسترش اندیشه هاي الهی از موقعیت خاصی برخوردار است
