بخشی از مقاله
چکیده
کرامت انسان، از موضوعات مهم و پر معنایی است که از آغاز پیدایش انسان، تجلّی و تحقق یافته، بر همین اساس از نخستین آیات الهی که بر پیامبر اعظم - ص - نازل شد حکایت از این داشت که پرودگار، کریم ترین کریمان است: بخوان و پرودگار تو کریم ترین}کریمان{ است.
درباره کرامت انسان ستایشها و نکوهشهاي زیادي در قرآن شده است. گرچه مسئله کرامت انسان در آموزههاي قرآنی و گزارشهاي روایی و در نظریه هاي روابط بین المللی پذیرفته شده است و اندیشوران عرصه هاي علوم سیاسی و روابط بین اللمل به تفصیل به جوانب آن اشاره کردهاند، ولی گستره کرامت انسانی در روابط بین الملل مرتبط به آن در میانکنش با فعالیتهاي بین المللی که مستلزم نقض کرامت انسانی است، چندان هویدا نیست. به جهت آنکه تحقیقی موسع و یکپارچه در اینباره صورت نگرفته است!
از اینرو پرسش از میانکنش کرامت انسانی و کاربرد آن در روابط بین الملل، مسألهاي است که نیازمند کاویدن تا مرحله پاسخی درخور است - تبیین مسئله - در این میان، کرامت انسان از نگاه قرآن کاملاً روشن و راهنماست اما در روابط بین الملل شاخه اي از علوم سیاسی است به مطالعه سیاست خارجی کشورها و روابط بین دولت هاي در نظام بین المللی می پردازد که یکی از مهمترین ارکان در روابط بین الملل بازیگران عرصه بین المللی آن است و جزء مهم آن افراد هستند که تنها در شکل زمان داران ،تصمیم گیرندگان، دولتمردان، نمایندگان مردم و کارشناسان و... ظاهر می شود و عاملان واقعی و زنده کنش ها و واکنش ها هستند. - فرضیه - رسالت این مقاله بررسی و بازخوانی میانکنش کرامت انسانی از نگاه قرآن مجید و کاربرد آن در روابط بین الملل است . - هدف - و به روش توصیفی و تحلیلی فرآیندي را طی می- کند. - روش - که برآیند آن تبیین میانکنش کرامت انسانی از نگاه قرآن مجید و کاربرد آن در روابط بین الملل خواهد بود.
مقدمه:
رسول االله - ص - می فرماید: ما شَیء اکرم علی االلهِ من ابنِ آدم. قیل: یا رسول االلهِ، ولا الملائکُه ؟! قال:
الملائکه مجبورونَ بمنزلهِ الشمسِ والقمر. هیچ چیزى نزد خداوند گرامی تر از فرزندان آدم نیست. گفته شد : حتّی فرشتگان ؟! فرمود : فرشتگان مانند ماه و خورشید مجبورند.
کرامت انسانی پایه و اساس بسیاري از امتیازات، تکالیف و حقوق انسانی است و نه تنها به منزله یک حق یا مجموعهاي از حقوق غیرقابل سلب و انتقال است، بلکه محور و مبناي حقوق بشر بوده و پیشرفت و کمالِ پایدار در هر جامعه، در گرو رعایت و التزام به آثار آن است.
کرامت انسان عطیه و موهبتی الهی است که بسان گوهر ارزشمندي از سوي رب مالک در صدف وجود عبد سالک به ودیعه گذارده شده است و مبتنی بر ارزش-هاي بنیادین »قدرت، عقل و تفکر«، »آزادي، اراده و اختیار« و »داشتن وجهه و نفخهء الهی« است و از دیدگاه حقوق بشر، مبناي کرامت انسان تنها بهرهمندي از خرد، اراده و اختیار است و در اعلامیه جهانی حقوق بشر، ماده یک، به آن تصریح شده است
انسان علاوه بر آنکه خواهان حفظ و رعایت کرامت و منزلت خویش در عرصه اجتماع است تا شأن و مقام اجتماعیاش صیانت گردد و مورد تحقیر واقع نشود، توقّع دارد تا بتواند از امکانات موجود، در راستاي رسیدن به هدف مطلوبِ خود بهرهمند گردند. این امر موجب میشود که پاي حق و حقوق به میان کشیده شود و حقوق بشر مطرح گردد؛ تا جاییکه میتوان گفت این حقوق جملگی از مخزن حقیقتی به نام »کرامت« سربرآوردهاند. حق حیات، حق آزادي و حق برابري از حقوق فطري ومنبعث از کرامت انسانی هستند و علیرغم تفاوت دیدگاه اسلام و حقوق بشر مدرن در حیطه و گسترهء آن، که ناشی از اختلاف دربعد انسانشناختی است، همگان بر ضرورت و لزوم حفظ و رعایت آن خصوصا در عرصه اجتماع اتفاق دارند.
از طرف دیگر، هر نظام سیاسی با ایجاد دولت و حکومت، براي اداره کشور در عرصه داخلی و خارجی نیازمند رصد مسائل بین المللی است. این گونه فعالیتهاي بین المللی غالباً به نقض کرامت انسانیمنجر میشود و هر چند دولتها به طور علنی به این امر اذعان نمی کنند، و به جهت همراهی با افکار عمومی حتی به نقض آن توسط دیگران، انتقاد میکنند، منتها خود به آن مبتلا هستند و اعتقاد دارند بدون سلب برخی آزاديها، در عرصه زندگی شخصی و اجتماعی، نمیتوانند مصالح کشور و موقعیت خود در جهان را حفظ کنند و آن را از ضرورتهاي زندگی اجتماعی خود میدانند.
مطالعه و بررسی مسائل و ماهیت روابط بین الملل همواره مورد توجه صاحب نظران و متفکران حوزه علوم سیاسی و سیاست بین الملل بوده و در قرن بیستم ، بویژه بعد از جنگ جهانی دوم از اهمیت فزاینده اي برخوردار شده است . در حال حاضر به دلیل افزایش سطح تعاملات بین المللی ، روند رو به رشد ارتباطات جهانی و به هم وابستگی زندگی اجتماعی بین المللی ، هچنین افزایش مسائل و مشکلات کشورها در سطح جهانی ، مطالعه روابط بین الملل و سیاست جهانی به منظور دریافت و فهم نظري و کاربردي آن، اهمیت ویژه اي دارد.
