بخشی از مقاله
مقايسه گير ناشي از دو نوع سمان موقت اوژنول – اکسيد روي
چکيده
زمينه و هدف: سمانهاي موقت براي نگهداشتن کوتاهمدت رستوريشن هاي موقت و دايم بر روي دندانهاي تراش خورده به کار مي رونـد.
هدف از اين مطالعه مقايسه ميزان گير ناشي از دو نوع سمان موقت ايراني و خارجي مي باشد. روش بررسي : در اين مطالعه تجربي - آزمايشگاهي ، پس از تهيه حفراتي با قطر ٥.٩ و ارتفاع شش ميلي متر در آلياژ برنج و پر کردن آنهـا با آمالگام، ٣٦ core آمالگامي تهيه شد، سپس در ٣٦ شمش استوانه اي از آلياژ رکسيليوم حفراتي با قطر و ارتفاع شش ميلي متر تهيه گرديد و coreهاي آمالگامي به دو دسته تقسيم و در اين حفرات با دو نوع سمان موقت سمان شدند. نمونه ها به مدت ٢٤ ساعت در محيطـي بـا رطوبت ١٠٠% قرار گرفتند و سپس coreهاي آمالگام با دستگاه DARTEK با سرعت ٠.٠٢ سانتي متر در دقيقه تحت فشار واقع شـد تـا از حفرات آلياژ رکسيليوم خارج شوند. ميانگين نيروهاي جداکننده با آزمون Mann-Whitney مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفتند.
يافته ها: ميانگين نيروي جدا کننده در نمونه هاي ايراني ١٠.٠٢±٣٨.٢ و در نمونه هاي خارجي ٢٦.٠٥±١٥٣.٩ مگاپاسکال محاسـبه گرديـد که تفاوت آنها معني دار بود(٠٠٠٠٥>P).
نتيجه گيري: گير ناشي از سمان موقت ايراني به طور قابل ملاحظه اي کمتر از نوع خارجي بود.
کليد واژهها: سمان موقت – گير - دندان تراش خورده – رستوريشن - اوژنول - اکسيد روي
مقدمه
سمان هاي موقت دندانپزشکي براي نـصب رسـتوريش هـاي موقت و يا به دلايل مختلف براي چسباندن نسبتأ کوتاه مـدت رستوريشن هاي اصلي اسـتفاده مـي شـوند.(١-٤)، ايـن نـوع سمان بر خلاف سمان هاي دايم ، از استحکام پايينتر و قابليت حلاليت بالاتري برخـوردار اسـت (٥) و مـي توانـد در تـسکين دندانهاي حساس موثر باشد(٦) و به دو نوع کلي سمان هـاي زينک اکسايد اوژنول و زينک اکسايد بـدون اوژنـول تقـسيم مي شود.(٧)، گير اين سمان ها در برخي از موارد بايـد بـراي بقاي چندين ماهه رستوريشن ها کافي باشد و در عـين حـال بايد بتوان در زمان برداشتن رستوريشن از روي دنـدانهاي تراش خورده ، بدون وارد آوردن آسيب به بافتهاي دنـدان و پريودنتـال و نيـز خـود رستوريـشن هـا، آنهـا را برداشـت و سمان را به سـهولت از داخـل روکـش هـا حـذف کـرد.(٥-٩)، بنابراين گير سمان هاي موقت ، بايد بسته به موارد استفاده از آنهــا، محــدوده وســيعي را شــامل شــود.(٤-٨)، بــا ظهــور ايمپلنت هاي دنداني ، سمان هـاي موقـت ، کـاربردي جديـد (بـه عنوان نوعي سمان نهايي ) پيدا کرده اند. اين امر بـا توجـه بـه کاربـرد روزافــزون رستوريشــن هاي سمـــان شونده در ايمپلنت هاي دنداني بيشتر اهميت مي يابد.(١٠) ميزان گير يک رستوريشن به عوامل متعددي همچون ارتفاع ، قطر، درجه تقارب ، طرح تراش و ... بستگي دارد(١١-١٣)، اما انتخاب نوع سمان موقت هم بر ميزان گير داراي تاثير اسـت .
(١٠و١٤)، در صورت انتخاب نادرسـت سـمان موقـت ممکـن اســت مــشکلاتي چــون نــشت ، عــود پوســيدگي ، افتــادن رستوريشن و در نتيجه جا به جايي دندانهاي مقابل و مجاور اتفاق بيفتد. (١٥)، عـلاوه بـر ايـن ، گيـر سـمان موقـت مـورد استفاده نبايد در طول زمـان افـزايش يابـد، چـرا کـه در ايـن صـورت خــارج کـردن رستوريــشن بـدون صــدمه زدن بــه دندانها و لثه اطراف آنها امکان پذير نمي باشد. به هر حـال بـه دست آوردن اطلاعات جامع در مورد گير سمان هـاي موقـت مي تواند براي دندانپزشکان مفيد باشد و آنهـا را در انتخـاب نوع سمان موقت در شرايط کلينيکي خاص يـاري دهـد.(١٦)، اطلاعــات وســيعي در مــورد ويژگيهــاي انــواع ســمان هــاي مختلف خـارجي و مقايـسه گيـر ناشـي از آنهـا وجـود دارد.
(٧، ١٠ و ٤-١٥)، امــا در مــورد ســمان هــاي موقــت ايرانــي اطلاعات بسيار محدودي در دسترس مي باشد که در آنها هم خــصوصياتي بــه جــز گيــر مــورد بررســي قــرار گرفتــه است .(١٧،٥)، هدف از ايـن مطالعـه ، بررسـي و مقايـسه گيـر ناشي از دو نوع سمان موقت ايرانـي (Temband) و خـارجي (Temp Bond) مي باشد.
روش بررسي
در ايــن مطالعــه تجربــي - آزمايــشگاهي ، در ٣٦ شــمش استوانه اي شکل از آلياژرکسيليوم III ,Jeneric Industries Inc.) .Walligford, Conn) بـه ارتفـاع شـش و قطـر نـه ميلـي متـر، حفراتي با ارتفاع و قطر شش ميلـي متـر و بـه کمـک دسـتگاه اسپارک تراشيده شدند. از آنجا که دستگاه اسـپارک توسـط جرقه هاي الکتريکي باعث خـورده شـدن آليـاژ مـي گرديـد و تضرسهاي زيادي در حفره بـاقي مـي گذاشـت ، ابتـدا بـا ايـن دستگاه حفراتي با قطر ٥.٥ ميلي متر در آلياژها ايجـاد شـد و سپس با کمک فرزهاي تراشکاري با قطرهـاي ٥.٦، ٥.٧، ٥.٨، ٥.٩ و شش ميلي متر، حفرات مورد نظر با ارتفاع و قطر شش ميلي متر و با صيقلي داخلي مناسب فراهم شـدند. در مرحلـه بعدي و به منظور دستيابي به ضخامت ٠.٠٥ ميلي متر در هر طرف براي سمان موقت ، لازم بود که قطر Core آمالگامي از قطر آلياژ رکسيليوم به اندازه ٠.١ ميلي متر کمتر باشد. لذا در آلياژي از جنس برنج (با ارتفاع شـش و قطـر نـه ميلـي متـر) حفراتي با قطر ٥.٩ ميلي متـر تهيـه شـد و سـپس داخـل ايـن حفرات ، آمالگام سينالوکس (سينالوکس - شهيد دکتر فقيهـي - تهران - ايران ) طبق دستور سازنده متراکم گرديد. پس از ٢٤ ساعت که آمالگام به استحکام نهـايي خـود رسـيد، بـا قـرار دادن آلياژ برنج بر روي يک پايه فولادي توخـالي و بـا وارد کردن ضربه چکش به يک ميله فولادي به قطر ٥.٩ ميلي متـر، Core هاي آمالگامي از آلياژ برنج جدا شـدند و لبـه هـاي تيـز آنها به کمک فرزهاي پرداخت آمالگام حذف و در پاک کننـده اولتراسونيک تميز شدند. پس از تقسيم نمونه ها به دو گـروه ١٨ تايي ، براي هر دو سـمان (Tembond- گلچـاي - تهـران - ايـران ) (Temp Bond- Kerr Italy-Salemo- Italy) طولهـاي مساوي از خمير بيس و کاتاليست روي پـد کاغـذي گذاشـته شد و در دماي اتاق (٢٣ درجه سانتي گراد) با اسپاتول طبـق دستور سازنده به خوبي مخلوط گرديد. سپس سطح خارجي Core هاي آمالگامي کاملا به سمان آغشته گرديد و به دقت و با فشار انگـشت درون حفـرات رکـسيليوم قـرار داده شـدند.
اطمينان از قرارگيري درست Coreها در هـر حفـره بـه دليـل باز بودن دو انتهاي حفره به آساني انجام مي شد. بعد از سي دقيقه اضـافه هـاي سـمان حـذف گرديـد و بـراي اطمينـان از گرفتن کامل سمان ، نمونه ها به مدت ٢٤ ساعت در محيطي با رطوبـت ١٠٠% نگهـداري شـدند. در پايـان ، Coreهـا در زيـر دستگاه TLCLO, Dartec series, England( DARTEK) بـا سرعت ٠.٠٢ سانتي متر در دقيقه تحت فشار قرار گرفتنـد تـا از حفرات آلياژ رکسيليوم خارج شوند. بدين سان علـي رغـم اعمال نيـروي فـشاري ، نيرويـي مـشابه نيـروي کشـشي بـه سمان هاي موقت نگهدارنده Coreها وارد مي شـد کـه مـشابه نيروهاي خارج کننده روکش در دهان مي باشد (شکل ١).
نتــايج حاصــل بــه کمــک يــک نــرم افــزار آمــاري SPSS ويــرايش ١١.٥ (Illinois, USA ,SPSS Inc.) و آزمونهــاي Mann-Whitney بـا در نظـر گـرفتن سـطح معنـاداري ٠.٠٥ مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند.
شکل ١: نماي شماتيک از Core آمالگامي که توسط سمان موقت به آلياژ رکسيليوم سمان شده و در دستگاه دارتک قرار گرفته است .
يافته ها
ميانگين نيروي جداکننده در نمونه هاي ايرانـي ١٠.٠٢±٣٨.٢ و در نمونه هاي خارجي ٢٦.٠٥±١٥٣.٩ مگاپاسکال محاسـبه گرديد که تفاوت آنها معني دار بود(0.0005>P) (جـدول ١) و سمان خارجي Temp Bond بـه طـور قابـل ملاحظـه اي گيـر بيشتري نسبت به سمان ايراني Tembond فراهم کرده بود.
جدول ١: شاخصهاي آماري مقدار نيروي جدا کننده در گروههاي مورد بررسي برحسب مگاپاسکال
بحث
دلايل زيادي براي سمان کردن موقت رستوريشن هـا وجـود دارند کـه از آن جملـه مـي تـوان بـه جلـوگيري از تحريکـات سمان هاي دايم ، بررسي واکنش بافت نرم ، بررسـي بهداشـت بيمار، بررسـي تکلـم ، کنتـرل اکلـوژن ، ارزيـابي کيفيـت کـار لابراتواري و بررسي نظـرات بيمـار اشـاره کـرد.(١٨،٧)، در انتخاب يک سمان عوامل متعددي نقش دارند که يکي از آنهـا ميزان گير مي باشد. سمان هاي موقتي که گير متوسط تا زياد دارند براي سمان کردن روکشهاي موقت آکريلي و فلزي بـه دکتر رامين مشرف و همکاران کار مي روند، در حالي که سمان هايي که گير کمي دارند براي چسباندن موقت رستوريشن هاي دايم يا ايمپلنت هـاي دنـداني اســتفاده مــي شــوند. چــرا کــه تطــابق و در نتيجــه گيــر رستوريشن هاي دايم بـه مراتـب بهتـر از روکـشهاي موقـت مي باشد(١٨،١٦و١٩). همچنين در مواردي که به سمان کردن پروتزهاي سمان شونده متکي به ايمپلنـت هـاي دنـداني نيـاز مي باشد، بهتر است از سمان هايي با گير کمتر اسـتفاده کـرد (٢٠و٢١)، نياز به تنوع ميزان گيـر در سـمان هـاي موقـت ، در برخي از مطالعـات بـا افـزودن وازلـين بـه سـمان در موقـع اختلاط به شکل معني داري منجر به کاهش گير سـمان شـده است .(٧)، در حالي که آغشتن دندان تراش خورده با وارنيش فلورايد، در مورد سمان موقت تمپوبانـد سـبب افـزايش و در مورد سمان فري ژنول باعـث کـاهش گيـر ناشـي از سـمان مي شود.(٢٢)، بر اين اساس سمان موقـت ايرانـي Tembond که در اين بررسي گير کمتري داشت ، بهتر است در شرايطي که نياز به سمان موقتي با گير کمتر مي باشد، استفاده شود.
