بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این مطالعه بررسی تاثیر تزریق زیر جلدی اوژنول صنعتی خالص بر جوانهزدایی بزغالهها به عنوان یک روش شیمیایی است. در این مطالعه از30 رأس بزغاله راینی - کشمیر - در شش گروه استفاده شد . - n=5 - در گروه پاتولوژی - P - که خود شامل سه زیر گروهP3،P8و P60 - براساس زمان اخذ نمونه بافتی بعد تزریق - می باشد، به میزان 0/1میلیلیتر اوژنول در جوانهشاخی هر دو سمت، در گروه جوانهزدایی - DB1 - 1 و جوانهزدایی- DB2 - 2 تزریق در بزغالههای12روزه - 0/1میلیلیتر اوژنول و در گروه کنترل - 0/1 - Cمیلیلیترنرمالین سالین در جوانهشاخی راست، به صورت زیر جلدی و به دقت تزریق شد. جوانههایشاخی چپ در گروههای DB1-2 و C جهت اطمینان از شاخدار بودن بزغاله دست نخورده باقی ماندن.
نمونههای پاتولوژی از بافت جوانهشاخی، کلیهها، کبد، ریه، مغز و قلب از زیرگروههای P3وP8 تهیه شد و از زیرگروه P60 تنها نمونه پوستی جوانهشاخی اخذ گردید. نتایج مطالعه، تأثیر جوانهزدایی و توقف رشدشاخ به وسیله اوژنول در هفته اول زندگی بزغالهها را تایید کردند. هیچ تفاوت معنی دار در میزان رشد شاخ در بین بزغالههای گروه Cدیده نشد. در بررسی هیستوپاتولوژیک نمونههای بافت جوانه شاخی P3، نکروز در لایههای اپیدرم و درم مشاهده شد. روند التیام وتشکیل لایه اپیتلیومی جدید در نمونههای P8 مشهود بود. هیچ تغییر پاتولوژیکی در سایر نمونههای اخذ شده از ارگانهای حیاتی درزیرگروه P3,P8 دیده نشد. بر اساس این مطالعه تزریق زیر جلدی اوژنول را میتوان به عنوان یک روش نوین شیمایی برای جوانه زدایی در بزغالهها در نظر گرفت.
کلمات کلیدی: اوژنول، جوانه زدایی، بزغاله، هیستوپاتولوژی، رادیولوژی
مقدمه
در دامهای اهلی شاخ از استخوان پیشانی منشا میگیرند. در دامها وحشی همچون گوزن رشد شاخ دائمی و به شکل فصلی میباشد ولی در دامهای اهلی رشد شاخ از زمان تولد تا مرگ ادامه دارد و قطر قاعده شاخ با فزایش سن دام افزایش مییابد. شاخ در دامهای همپچون بز و گوسفند در گوشه بالایی چشم و در جوانب سر رشد میکنند. براساس گونه دام، استخوانهای مسئول تشکیل دهنده شاخ با یکدیگر متفاوت میباشد. باز شدن سینوس پیشانی به داخل شاخ بعد از جوانه شدن شاخ بوده و در دامهایی مانند بز میزان پیشروی آن برخلاف گاو تا انتهای نوک شاخ نیست . - 1 - جوانه زدایی و شاخ زدایی به دلیل روش پرورش مورد استفاده برای این گونه دامها و به دلیل عدم نیاز دام به این شاخها بر خلاف گونههای وحشی بیش از همه مورد توجه است 3 - و. - 2
همچنین میزان درگیری در گله و آسیب به دامداران و وسایل دامداری در انواع دامهای شاخدار بیشتر از سایر دامهاست که خود دلیل دیگری بر نیاز به جوانه زدایی و شاخ زدایی است. روشهای موجود و معمول مورد استفاده در دامداریها برای جوانه زدایی و شاخ زدایی به دو روش شیمیایی و فیزیکی تقسیم بندی میشود. روش شیمیایی شامل دو نوع استفاده سطحی - سدیم هیدروکساید، پتاسیم هیدرکساید، کلسیم هیدروکساید و مداد شاخی - و تزریقی - کلسیم کلراید - است. هر کدام یک از این روشها دارای معایب و مضرات متفاوتی مانند احتمال آسیب به ساختارهای جانبی است و همچنین ممکن است نیاز به بیحسی و حتی بیهوشی داشته باشد.
آسیبهای ایجاد شده در صورت استفاده از این نوع مواد خود باعث افایش هزینه های دامداری و پرورش شده که مختص به درمان دارویی و یا حتی جراحی برای ترمیم محل شاخ زدایی خواهد بود 5 - و. - 3 روشهای فیزیکی نیز شامل آهن داغ - با منبع حرارتی خارجی و یا داخلی - ، چاقوی شاخزدایی، قیچی شاخزدایی و یا لوله شاخزدایی است. براساس نوع شاخزدایی این نوع از وسایل، استفاده از تمامی آنها نیاز به بیحشی و بیهوشی است. همچنین سایر مخاطرات همچون خونریزی، التهاب ثانویه، عفونت موضعی و یا حتی مرگ میتواند دامها را تهدید نماید. استفاده از روشهای یاد شده همیشه به اندازه کافی اقتصادی و حتی گاهی قابل انجام نخواهد بود و نیاز به مهارتهای کافی برای کاهش میزان آسیب در دام خواهد داشت.
رشد مجدد شاخ از دیگر معایب روشها معمول یاد شده برای شاخزدایی دامهاست . - 9-6 - در این میان یکی از روشهای جدید که براساس مطالعات قبلی معرفی شده است استفاده از تزریق زیر جلدی اسانس گل میخک میباشد - . - 10 اوژنول -4 - آلیل-متوکسی فنول - - C10H12O2 جزو ترکیبات اسانس روغنی گیاهانی مانند پیمنتا راسموزا - برگها - ، سیناموموم ویروم - برگ دارچین - و گل میخک است 12 - و. - 11 ترکیب اوژنول دارای خواص ضد التهابی، ضد میکروبی، ضد قارچی، ضد اسپاسم عضلانی و همچنین دارای خاصیت آنتی اکسیدانی میباشد - 14و13و. - 11 به دلیل ترکیب فنولی اوژنول، مزه گس مانند با بوی شدید فنول دارد.
ساختار فنولی ترکیب اوژنول مسئول خاصیت ضد میکروبی آن است که به وسیله دنوتره کردن پروتئین دیواره سلول است - 15 - ، خاصیت ضد التهابی مربوط به مهار آنزیم سیکل اکسیژناز II و همچنین اتصال انتخابی به گیرنده های کاپا که مسئول تاثیر ضد دردی اوژنول است - 17و. - 16 از این ترکیب در طب سنتی، بهداشت دهان و دندان، به عنوان اسانس غذایی وخوشبو کننده و به عنوان ترکیب ضد درد در درمان دندانپزشکی و بیهوشی ماهی ها استفاده بسیاری می شود 16 - و15و13و. - 11تاثیر اسانس گل میخک توسط مطالعات قبلی انجام شده به وسیله مولائی و همکاران تایید شده است. براساس اینکه تهیه اسانس گل میخک گران قیمت و بسیار مشکل میباشد در این مطالعه هدف استفاده از اوژنول صنعتی به صورت تزریق زیر جلدی در ناحیه جوانه شاخی بزغاله بود.
مواد و روش کار
در این مطالعه از30 رأس بزغاله راینی - کشمیر - در شش گروه استفاده شد . - n=5 - در گروه پاتولوژی - P - که خود شامل سه زیر گروه P3، P8و P60 - براساس زمان اخذ نمونه بافتی بعد تزریق - می باشد، به میزان 0/1 میلیلیتر اوژنول در جوانه شاخی هر دو سمت، در گروه جوانه زدایی1 - DB1 - و جوانه زدایی- DB2 - 2 تزریق در بزغالههای12روزه - 0/1 میلیلیتر اوژنول و در گروه کنترل 0/1 - C - میلیلیتر نرمالین سالین در جوانه شاخی راست، به صورت زیر جلدی و به دقت تزریق شد. جوانههای شاخی چپ در گروههای DB1-2 و C جهت اطمینان از شاخدار بودن بزغاله دست نخورده باقی ماندن. بررسی مرفومتری: برای بررسی تاثیرات اوژنول قطر و طول هر دو شاخ سمت چپ و راست در گروه DB1 به وسیله کولیس برای مدت 56 روز اندازه گیری شد. بررسی هیستوپاتولوژی: بعد از ذبح بزغاله ها، نمونه هایی به اندازه 1×1 سانتی متر از ناحیه پوست شاخ سمت راست و همچنین تمام ارگان های حیاتی یاد شده - کلیه، قلب، ریه و مغز - از زیر گروههای P3 و P8 اخذ گردید.
از زیر گروهP60 تنها نمونه پوستی ناحیه جوانه شاخی و تحت بی حسی موضعی برداشت شد. تمامی نمونه ها در بافر فرمالین 10% فیکس و به آزمایشگاه انتقال داده شدند. نمونهها در قالبهای پارافینی، قرار داده شده و بعد از تهیه مقاطع با ضخامت 5 میکرون به وسیله رنگ آمیزی H&E رنگ آمیزی شدند. بررسی رادیولوژی: برای بررسی آسیب استخوان پیشانی، گراف رادیولوژی هر دو هفته یکبار به مدت هشت هفته از ناحیه سر بزغالههای زیر گروه DB1 تهیه شد. برای حالت قماری از روش جانبی و قدامی-پس سری استفاده شد kV=65 - و . - Mas=1/5 تمامی داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS ویرژن 16 مورد آنالیز آماری قرار گرفته و P<0.05 را به عنوان حد آستانه معنی داری در نظر گرفته شد.
نتایج
بررسی مرفومتری: براساس نتایج بررسی مورفومتریک، نتایج به خوبی نشان دهنده تاثیر مهاری رشد شاخ در بزغالههای گروه DB1 میباشد. این نتایج حاکی از آن است که اوژنول هم رشد طولی و هم رشد عرضی شاخ را متوقف کرده و در مقایسه بین شاخ راست و چپ، رشد شاخ راست کاملا متوقف شده ولی رشد شاخ سمت چپ ادامه داشته و تفاوت - P<0.05 - میزان رشد شاخها کاملا معنی دار بوده است - تصویر 2و. - 1 در تمام بزغالههای گروه C رشد هر دو شاخ سمت راست و چپ به صورت طبیعی بوده و تفاوت معنی داری بین رشد آنها دیده نشد. همچنین در بزغالههای گروه DB2 که تزریق اوژنول در سن 12 روزگی انجام شده بود، اوژنول توانسته بود مانع رشد شاخ سمت راست شود و فلذا تفاوت معنی داری در رشد طولی و عرضی شاخ سمت راست و چپ دیده نشد. بررسی هیستوپاتولوژی: در گروه کنترل هیچ تغییر پاتولوژی در ناحیه جوانه شاخ و یا
