بخشی از مقاله
نقش نظام پیشنهادات در بهبود عملکرد و بهره وری سازمان آموزش و پرورش
چکیده :
امروزه یکی از متداولترین معضلاتی که سازمانها به آن مبتلا هستند مشکل ناتوانایی سازمان در استفاده بهینه از توان بالقوه کارکنان به ویژه در سطوح نیروی انسانی و کارشناسی و تخصصبی است. این امر سبب کاهشی بهره وری سازمان و ناتوانی در رقابت در عرصه های ملی و بین المللی گردیده است. بهترین راه برای برطرف کردن این مشکل به کارگیری سبک مدیریت مشارکتی بوده است که به توسعه فردی کارکنان و ایجاد روحیه خودباوری ،مسئولیت پذیری و تعهد در آنان منجر می شود. نظام پیشنهادات با استفاده از توانمندی کارکنان خود می تواند با شناخت مشکلات و مسائل
موجود در سازمان آموزشی و پرورش، در حل آنها اقدام نماید . از طرفی پیشنهادات و طرح های ارسال شده از جانب معلمین و سایر کارمندان در تصمیم گیری ها و بازنگری برنامه ها و مقررات ، افزایش رضایت شغلی و تعهد سازمانی ، انعطاف پذیری بیشتر کارکنان در برابر تغییرات اعمال شده، بهبود شرایط و محیط کاری ، کمک به بهبود روابط مدیر و معلمین ، بهبود روشهای تدریسی و ارزشیابی ، اصلاح کتب درسی و کاهش تعارضات وتضادها تاثیر سازنده ای دارد.
کلید واژه ها: سبک مدیریت مشارکتی - بهره وری سازمانی - تعهد سازمانی
مقدمه
بیان مسئله
اهداف نظام پیشنهادات ...
پیشینه نظام پیشنهادها در جهان
پیشینه نظام پیشنهادها در ایران
تاثیر نظام پیشنهادات دربهبود عملکرد سازمانی
پیشنهاداتی برای بهبود و توسعة نظام پیشنهادات در سازمان آموزش و پرورش
نتیجه گیری
منابع و ماخذ
مقدمه:
نظام پیشنهادات، نظام همکاري فکري و عملي کارکنان یافت سازمان با سطوح مختلف مدیریتي آن سازمان است. در این نظام کلیه افراد سازمان درباره روشهاي حل مسایل و ارتقاي بهره وري سازمان، فعالانه اندیشیده حاصل آن را در قالب طرحها و پیشنهادها به سازمان ارایه مي کنند. بدین طریق یافت نظام همفکري و هم اندیشي براي رسیدن به اهداف سازمان وجود دارد و مدیریت سازمان از گنجینه غني طرحها، اندیشه ها و راه حل ها برخوردار شده براي نیل به اهداف سازماني از آنها بهره مي جوید. در این نظام براي خلاقیت کلیه اعضاي سازمان ارزش شایسته قائل شده در تصمیم گیري ها از آنها استفاده مي شود.
برای شناسایی و رفع مشکلات هر سازمان، بایستی بیش از پیشی به افراد همان سازمان اتکا کرد؛ زیرا نیروهای داخل سازمان هم با مشکلات به صورت عینی و روزمره برخورد می کنند، هم شناخت بیشتری به وظایف و روابط رسمی و غیررسمی دارند. در ضمن استفاده از تجربیات و نظریات آنها باعث دلگرمی و افزایش توجه آنها به اصلاح امور میشود و حتی اگر بدانند چرا نظر اصلاحی آنها قابل اجرا نیست، باز هم به علم و بینش آنها نسبت به محیط خود افزوده میشود و با درک بهتری کار می کنند. همچنین از نظر فرهنگ دینی به نظر میرسد می توان نظام پیشنهادها را یک راهکار منظم برای فرضیه امر به معروف و نهی از منکر تلقی کرد. از سوی دیگر طبق اصل : ۱۰ قانون اساسی، در ادارات شوراهایی مرکب از کارمندان و مدیران در جهت تامین قسط اسلامی، همکاری در تنظیم برنامه ها و هماهنگی در پیشرفت امور لازم است. نظام پیشنهاد ها تکنیکی است که میتوان با استفاده از آن از فکر و اندیشه کارکنان برای شناسایی مسائل و حل آنها بهره جست تا به این وسیله کارکنان کلیه سطوح درامر مدیریت مشارکت داده شوند. استفاده درست از این ابزار ارج نهادن به ارزشهای انسانی و به یاری طلبیدن افراد برای رسیدن به اهداف مشخصی و مشترک می باشد. اگر برنامه های مشارکت باتوجه به شرایط فرهنگی اجتماعی حاکم برسازمان به طور مناسب انتخاب شود نتایج مثبتی در بهبود عملکرد و بهره وری سازمانی و شکوفایی استعداد و بروز خلاقیت خواهد داشت.
بیان مساله برنامه های مشارکت مجموعه ای از فعالیت های منظم در زمینه های جلب مشارکت کارکنان مانند نظام پیشنهادها و گروه های کنترل کیفی و ... می باشد. شاید بتوان گفت ساده ترین آنها نظام پیشنهادها است، که با اجرای آن کارکنان ضمن تقویت قوه ی خلاقیت به تدریج آمادگی مشارکت در تصمیم گیری های گروهی و انگیزه های لازم را در جهت تحولات مثبت سازمانی پیدا می کنند. سازمان آموزشی و پرورش از یک سو وظیفه فراهم کردن زمینه رشد و پرورش خلاقیت ونواوری و استفاده صحیح از استعدادها و توانایی افراد را برعهده دارد که این خود زمینه ساز توسعه فرهنگی اقتصادی اجتماعی جامعه است و از سوی دیگر برای پویایی خود نیز نیازمند پرورش و بهره مندی از خلاقیت و نوآوری در سطوح سازمانی میباشد. بنابراین بررسی نقش نظام پیشنهادات در بهبود عملکرد و بروز خلاقیت و شکوفایی استعداد توجه ویژه ای بیش از سایر سازمان های دولتی رامی طلبد
اهداف نظام پیشنهادات:
استقرار نظام پیشنهادات در هر سازمانی منافع خوبی برای همه دارد. مدیران، سهامداران، مشتریان، جامعه، دولت و ... از جمله ذینفعان استقرار نظام پیشنهادات به شمار مي روند. در سازمانهایي که نظام فوق را اجرا کرده اند دستاوردهاي خوبي داشتهاند که در زیر به چند نمونه آن اشاره ميشود:
۰ اشاعه فرهنگ همکاري داوطلبانه و خود جوشی
بهبود روحیه و انگیزه کارکنان
• افزایش میزان خلاقیت، نواوري و ابتکار
• تقویت مسئولیت پذیري و تعلق سازماني
• بهبود بهره وري، کیفیت و ارائه بهتر خدمات
کاهش مقاومت در مقابل تغییر
•افزایشی توانمندسازي مدیران و کارکنان
افزایش پويابي و انعطافيذيري
گردش بهتر اطلاعات و اطلاع رساني
۰ افزایش درآمدها و کاهش هزینه ها
اقزایش میزان وقت و سرعت و صحت
در بعضي از شرکتها و سازمانها هدف از استقرار نظام پیشنهادات را افزایش درآمد و کاهش هزینه ها ميدانند در حالي که هدف اصلي باید ایجاد انگیزه، رضایت شغلي و ایجاد زمینه هاي مناسب براي تعامل گروهي در محیط غیر رسمي باشد. فرصتهایي که خلاقیت و نوآوري از طریقی سیستم پیشنهادات ایجاد مي کند باعث نشاط کارکنان در کار شده و روحیه کارکنان را بهبود مي بخشد. رشد و پیشرفت هر شرکت و سازماني را وجود نیروهاي با انگیزه، خلاق و
نواور، رقم ميزنند. (رمضانی ۱۳۸۶، ص ۸۱)
پیشینه نظام پیشنهادها در جهان
بهتر و بیشتر استفاده کرده اند و قسمتي از رشد و پیشرفت خود را مرهون مدیریت مشارکتي ميدانند به همین منظور اکثر موفقیت شرکتهاي ژاپني را نه به خلاقیت و نواوري کارکنانش بلکه به نوع و شیوه مدیریت آنها نسبت ميدهند. شیوه اي که در کل جهان به الگوي ژاپني معروف شده است و یکي از عمده ترین برتري الگوي ژاپني نسبت به سایر الگوها، به چگونگي تشویق و ترغیب، افزایش انگیزه، خلاقیت و نوآوري کارکنان بستگي دارد. به خاطر همین است که نظام پیشنهادات در کلیه شرکتهاي ژاپني مستقر مي باشد. در جدول زیر به طور نمونه به چند شرکت اشاره مي شود.
نام شرکت / تعداد کارکنان / تعداد پیشنهادات کارکنان / سرانه
در ژاپن میزان پیشنهادات هر سازمان به عنوان افتخارات سازماني محسوب مي شود هر مدیر که مسایل کشف شده بيشتري داشته باشد از شهرت بهتري برخوردار مي شود و هر کارمندي که مسایل جدید ي کشف کند معززتر است و سرانه پیشنهادات میزان مشارکت،انگیزه، خلاقیت و نوآوري را در هر سازماني مشخص مي کند. دکتر باسادور استاد دانشگاه مک ماستر کانادا معتقد است ژاپنی ها در استفاده از علوم رفتاری مانند تئوری های انگیزش، برای ترغیب خلاقیت در محیط کار قدم های سریعی برداشته اند. نظام پیشنهاد کارکنان یکی از عناصر مهم نظام مشارکت و ترغیب خلاقیت از سوی کارکنان در شرکتهای ژاپنی است. (آذر هوشی، صیه ۸) فرصت های خلاقیت که از طریق نظام پیشنهادها ایجاد می شود به نشاط کارکنان در کار و رضایت شغلی آنان کمک می کند. فعالیت های خلاقانه افراد رابه هم نزدیک کرده و تعامل های گسترده غیر رسمی افزایش می یابد. حاصل آن ترغیب خلاقیت و روحیه کار گروهی خود جوش و نهایتا دستاوردهای اقتصادی است.(آذر هوشی : ۸)
