بخشی از مقاله
چکیده
در دنیای در حال تحول امروز، کامیابی از آن جوامع و سازمانهایی است که بین منابع کمیاب و قابلیتهای مدیریتی و کارآفرینی منابع انسانی خود رابطه معنی داری برقرار سازد. به عبارتی دیگر جامعه و سازمانی می تواند در مسیر توسعه، حرکت روبه جلو و با شتابی داشته باشد که با ایجاد بسترهای لازم منابع انسانی خود را به دانش و مهارت کارآفرینی مولد تجهیز کند. تا آن ها با استفاده از این توانمندی ارزشمند، سایر منابع جامعه و سازمان را به سوی ایجاد ارزش و حصول رشد و توسعه، مدیریت و هدایت کنند.
از اینرو کارآفرینی را بایستی به عنوان یکی از ضروریات قرن حاضر که به عصر اطلاعات موسوم است، دانست که دارای پیامدهایی چون جهانی شدن، فراگیری فناوری های نوین، تحولات شتابان در مبادلات و رقابت شدید در زمینه کسب و کار می باشد.
در چنین فضایی کارآفرینی سازمانی می تواند به عنوان عامل رشد و توسعه و یکی از مهمترین شاخصهای تاثیرگذار در دستیابی به آینده مطلوب مطرح باشد. کارآفرینی سازمانی به سازمانها کمک میکند تا نیازهای واقعی مشتریان خویش را شناسایی کنند و برای بهبود مستمر خدمات و فرآورده های تولیدی، فعالیت های کارآفرینانه خود را به اجرا در آورند. کارآفرینی سازمانی می تواند سازمانها را از نو احیا کند این فرایند نوشوندگی از طریق فعالیت های نوآورانه ای رخ می دهد که باعث دستیابی سازمان به مهارت ها، قابلیت ها و منابع جدید میشود.
نوآوری در این مورد ایجاد، توسعه و پیاده سازی ایده ها و رفتارهای جدید است به همین منظور در این مطالعه ضرورت و اهیت کارآفرینی، ویژگی کارآفرینی سازمان، ابعاد و موانع کارآفرینی ارائه و سپس مدل های مختلف کارآفرینی بررسی شده است.
مقدمه
در عصر حاضر که با افزایش جمعیت، جوامع و سازمان ها به سرعت در حال گسترش و پیشرفت هستند و به دنبال این گسترش، پیچیدگی آن ها نیز رو به فزونی است، کارآفرینی در یک تعامل یعنی هم در مفهوم ایجاد اشتغال، هم در مفهوم ایجاد تحول از راه نوآوری ها و بهبود فرایندها و هم به عنوان عامل کلیدی در رشد و توسعه اقتصادی، به شدت مورد نیاز است؛ حتی می توان بحث کارآفرینی را در عصر مدرن امروزی یکی از اصلی ترین راهبردهای بنیادی هر کشور محسوب کرد. در واقع یکی از معیارهای مهم تمایز کشورهای توسعه یافته و جهان سوم را می توان در میزان کارایی و عملیاتی کردن کارآفرینی در مفاهیم مختلف آن در این کشورها برشمرد . - 19 - کارآفرینی چرخ زندگی بشر را در این دنیا متحول و دگرگون ساخته است
کارآفرینی فرایند تاسیس شغل بر مبنای یک تفکر و ایده نو بوده به عبارتی راهبردی برای حل مسئله اشتغال و ایجاد و خلق عرصه های تولید کالا و خدمات به منظور رشد و پویایی و افزایش ثروت درجامعه تلقی میشود توجه به اهمیت کلیدی اشتغال در اقتصادهای نوین کشورهای پیشرفته و کم توسعه یافته منجمله کشور ما برنامه های ایجاد اشتغال و بسط چنین فرهنگی در جامعه ضروری می باشد موضوع اشتغال و کارآفرینی دربین عوامل تولید و کار و در نزد دانش آموختگان جایگاه ممتازی داشته به ویژه اینکه با انسان و اراده او ارتباط پیدا می نماید از این رو دارای جهت گیری های مختلف و آثار فردی و اجتماعی متفاوتی نیز در سطح جامعه خواهد داشت
در این میان کارآفرینی سازمانی و توجه به آن، شرط اساسی در توسعه هر کشور در قرن 21 است. از این رو در کشورهای مختلف توجه خاصی به کارآفرینی سازمانی و کارآفرینان میشود و تقویت کارآفرینی و ایجاد بستر مناسب برای توسعه آن از ابزار پیشرفت اقتصادی کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه به حساب میآید
در ایران نیز شرایط اقتصادی، صنعتی، اجتماعی و فرهنگی به گونه ای است که حل مشکلات و تنگناها، الگوها و راه حل های جدید و متفاوتی را طلب میکند. ترکیب جمعیتی جوان کشور، ضرورت ایجاد فرصتهای شغلی و نیز نوسان بهای نفت سه عامل عمده ای هستند که موجب میشوند سیاستگزاران و تصمیم سازان کلان کشور به منبع درآمد سهل الوصل دیگری به جز نفت بیاندیشند و بی شک آن منبع جز ابتکار، خلاقیت و نوآوری چیز دیگری نیست. در این میان آموزش و پرورش کارآفرینان سازمانی نیازمند یک متدولوژی آموزشی اجرایی برای همکاری تنگاتنگ بین سازمانها جهت مواجهه با فشارهای شدید اجتماعی حاصل از رشد سریع فناوری و کمبود نیروی انسانی متخصص در جهان امروز است
از این رو به منظور دستیابی به سازمان کارآفرین ضروری است که مدیران سازمانها ضمن ارزیابی محیط داخلی و خارجی سازمان، بسترها و زیر ساخت ها لازم را از ابعاد مختلف فردی، گروهی و سازمانی جهت ایجاد و تقویت کارآفرینی سازمانی فراهم کنند . - 21 - امروزه کارآفرینی سازمانی به سرعت در حال تبدیل شدن به یک سلاح قدرتمند برای بسیاری از سازمان ها به منظور ایجاد مزیت رقابتی می باشد
در واقع یکی از شاخه های اصلی کارآفرینی، کارآفرینی سازمانی است. کارآفرینی سازمانی ضرورتی اجتناب ناپذیر برای بقای تمام شرکتها از جمله شرکتهای کوچک و متوسط است که نیاز بیشتری به رشد دارند. شرکتها برای رشد و بقا ناگزیرند که عملکرد خود را به طور مستمر بررسی کنند، کسب وکارهای جدید راه اندازی کنند و به سمت نوآوری پیش روند. از عواملی که می تواند بر روند رشد شرکتها و نوآور شدن آنها تأثیر بگذارد بحث توجه دائم به بازار و مشتری و الگو گرفتن از آن برای پیشرفت محصولات بر اساس نیاز بازار و خواسته مشتری است
کوین و اسلوین کارآفرینی سازمانی را فرآیندی میدانند که در آن کل سازمان و کارکنان دارای روحیه کارآفرینی بوده و سازمان، بستر و محیط مناسب را برای پرورش و ترویج کارآفرینی مهیا می سازد. کارآفرینی سازمانی از نظر ایشان مفهوم چند بعدی است که فعالیت های سازمان را متوجه نوآوری در محصول، نوآوری در فناوری، مخاطره پذیری و پیشگامی می سازد و در واقع، به مفهوم تعهد شرکت به ایجاد و معرفی محصولات جدید، فرآیندهای جدید و نظام های سازمانی نوین است
ضرورت و اهمیت کارآفرینی سازمانی
تحولات و دگرگونی های نظام اجتماعی و اقتصادی عصر حاضر ناشی از پیشرفت های شگرف علمی و فناورانه می باشد که به نوبه ی خود باعث ایجاد دیدگاه ها، ضرورت ها و نیازهای جدیدی شده است. از این رو تضمین و تداوم حیات و بقای جوامع نیازمند استفاده ی بهینه از نیروی کار فعال به ویژه نیروی نخبه و کارآفرین میباشد. در همین راستا امروزه کارآفرینی سازمانی به سرعت در حال تبدیل شدن به یک سلاح قدرتمند برای بسیاری از سازمان ها است
کارآفرینی سازمانی فرآیند ارتقاتی توانمندی سازمان به منظور ایجاد و استفاده از مهارت های ابتکاری و توانایی کارکنان است. در حقیقت به کارگیری توانایی ها، ابتکارها و مهارت های اعضای سازمان، قلب کارآفرینی سازمانی محسوب میشود
در این میان کارآفرینی سازمانی به عنوان پدیده های نوین در اقتصاد، نقش موثری را در توسعه اقتصادی کشورها ایفا میکند و امروز در اقتصاد رقابتی و مبتنی بر بازار، دارای نقش کلیدی است. از طرفی به دلایلی چون محدودیت منابع، مشکلات اجتماعی، روند کوچک سازی دولتها، ناکارآمدی روش های سنتی مدیریت دولتی، تغییرات سریع محیطی و حفظ نیروی انسانی کارآمد، کارآفرینی سازمانی به عنوان یک پدیده بدون جایگزین در سازمان های امروزی مطرح شده است
از این رو کارآفرینی سازمانی راهبردی برای توسعه اقتصادی محسوب میشود و سازمانها این راهبرد را در پاسخ به سه نیاز ی که بر آنها تحمیل گردیده است، بکار می گیرند که عبارتند از:
- افزایش سریع رقبای جدید،
- ایجاد حس بی اعتمادی نسبت به شیوه های مدیریت سنتی در سازمان ها،
- خروج بهترین نیرو های کار از سازمان ها و اقدام آن ها به کارآفرینی مستقل.
علاوه بر موارد یاد شده مسایلی چون پیشرفت سریع دانش و فناوری، تغییر روندهای جمعیت شناختی و حضور اثر بخش بازارهای سرمایه و آشنایی مدیران با پدیده ی کارآفرینی سبب گردیده تا گرایش به کارآفرینی در استراتژی سازمانها و به عبارتی کارآفرینی سازمانی شدیداً مورد تأکید قرار گیرد . - 4 - این موارد موجب شده است تا حیات سازمانها هر چه بیشتر در معرض خطر قرار گیرد و مدیران سازمانها دائما به فکر یافتن راه حلی برای رهایی از این مشکلات باشند تا بتوانند با تطبیق هر چه بیشتر با شرایط متغییر اقتصادی و پذیرش خطر پذیری ها و اعمال نوآوری در محصولات و خدمات، سودهای کلانی را عاید سازمان خود سازند. از این رواست هر چه زمان می گذرد اهمیت نیروی انسانی مبتکر و خلاق در سازمانها نمود بیشتری پیدا می یابد، افرادی که بوجود آورنده فرآیند نوآوری در عرصه رقابتهای جهانی می باشند که با خلق ایده های نوین و شناسایی بازارهای جدید برای سرمایه گذار منجر به ارتقای کیفیت زندگی افراد جامعه و رونق بخشیدن به ساختار اقتصادی کشور میشوند
تعاریف و مفاهیم کار آفرینی سازمانی
CorporateEntrepreneurship را نخستین بار پینکات1 به کار برد و در آن زمان به کارآفرینان سازمان های بزرگ، کارآفرین سازمانی اطلاق می شده است؛ اما با گسترش روزافزون کارآفرینی در سازمان و پیشرفتهای شگرفی که سازمان ها به دلیل اجرایی کردن کارآفرینی داشتند مفاهیم و تعاریف آن نیز دستخوش تغییرات شده تا این که امروزه به مرحله ای از بلوغ و تکامل رسیده است. بنابراین در تعریف کارآفرینی سازمانی باید گفت که: کارآفرینی سازمانی فرایندی است که فعالیت های سازمانی را به سمت خلاقیت، نو آوری، مخاطره پذیری و پیشتازی سوق می دهد
در تعریف دیگری که فرا2ی کارآفرینی سازمانی را، هم چون کارآفرینی، یک فرآیند می داند، فرآیندی که اگر قرار باشد بقاء یابد، باید تشویق و تمجید و حمایت شده و مورد تقدیر قرار گیرد. کارآفرینی سازمانی فرآیندی است که از طریق القاء فرهنگ کارآفرینانه در یک سازمان به ارایه نوآوری در محصول و فرآیندها می انجامد
