بخشی از مقاله
چکیده
عمده ترین مسئله ای که باعث رشد و توسعه اقتصادی می شود، تغییر در کیفیت آموزش و توجه به کیفیت نیروی انسانی است. در راستای توسعه کارآفرینی باید نظام آموزشی ما به سمتی برود که نیروهای با شهامت شجاعت در تصمیم گیری پرورش دهد و با توجه به اینکه فرهنگ کار در بین افراد جامعه وجود ندارد و اکثر جوانان به دنبال کار دولتی میباشند بایستی در این خصوص فرهنگسازی و ایجاد انگیزه نمود، از این رو هدف از انجام این پژوهش این است که زمینه ها و موانع کارآفرینی بررسی شود و راه کارهایی برای توسعه کارآفرینی ارائه شود.
در این مقاله مفهوم لغوی کارآفرینی و دیدگاه صاحب نظران و دانشمندان در مورد کارآفرینی مورد بررسی قرار می گیرد، تا از این طریق پیشینه ی نظری و تحقیقاتی موضوع مورد بحث بیان شود. در ادامه مقاله مفهوم کارآفرینی در آموزش عالی، اهمیت کارآفرینی، دلایل نیاز به کارآفرینی در دانشگاه ها، زمینه ها و موانع کارآفرینی مطرح شده و با توجه به رسالت دانشگاه در توسعه کارآفرینی، اقداماتی که دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در این زمینه باید انجام دهند بیان خواهیم کرد.
مقدمه
یکی از اهداف مهم نظام آموزش عالی، پرورش انسانی متخصص و مورد نیاز جامعه می باشد که متأسفانه به دلیل همخوانی نداشتن دروس دانشگاهی با نیازهای جامعه، سبب گشته که دانش آموختگان از تخصص و کارآیی لازم برخوردار نباشند.در این بین توجه به مسائل کارآفرینی بسط و توسعه آن اهمیت ویژه ای دارد
بررسی سوابق آموزش عالی در کشور عزیزمان ایران نشان می دهد، که تاکنون آن طور که شایسته است، به آموزش کارآفرینی و مسائل پژوهشی و تحقیقاتی توجه نشده و کارکرد دانشگاه های ما بیشتر در زمینه آموزشی بوده است. این جاست که با توجه به وضعیت موجود در مورد بیکاری ها و مسائل اقتصادی جای خالی توجه به کارآفرینی و خلاقیت و توسعه کارآفرینی دانشگاهی احساس می شود.
از طریق همین کارآفرینی و کارآفرینی دانشگاهی است که می توان رقابت و رونق را در فضای اقتصادی ایجاد کرد و از طریق آموزش آن می توان نیروی انسانی مورد نظر جهت کمک به رشد و پیشرفت اقتصاد یک کشور را تربیت کرد. با توجه به این مباحث است که اهمیت این مسئله بر ما آشکار می گردد. از جمله اهداف طرح توسعه کارآفرینی در دانشگاه های کشور که به منظور ترویج پژوهش و آموزش و پرورش کارآفرینان صورت می گیرد به شرح زیر است:
ترویج روحیه و فرهنگ کارآفرینی و بالا بردن شناخت جامعه دانشگاهی، بویژه دانشجویان نسبت به کارآفرینی، کارآفرینان و نقش آن ها در رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال و رفاه.
ترغیب و جذب جامعه دانشگاهی به دوره های آموزش کارآفرینی.
گسترش پژوهش های دامنه دار در خصوصی کارآفرینان، پروژه های کارآفرینی، محیط و فضای کارآفرینان و دیگر زمینه های مربوط به آن با توجه به شرایط و ویژگی های ایران.
روش تحقیق
با توجه به این که جمع آوری اطلاعات از طریق مطالعه منابع مختلف صورت گرفته است لذا روش تحقیق کتابخانه ای است و از مطالعات میدانی نیز استفاده گردیده است.
تعریف کارآفرینی
کارآفرینی، از کلمه فرانسوی "Entreprendre" به معنای "متعهد شدن" گرفته شده و بنابر واژه نامه دانشگاهی"وبستر"، کارآفرین فردی است که متعهد می شود مخاطرات فعالیت های اقتصادی را سازماندهی، اداره و تقبل کند. - مرتضوی و رجب بیگی،1392،ص . - 19 انگلیسی ها سه اصطلاح متفاوت را در خصوص کارآفرینی بکارگرفته اند: ماجراجو، متعهد، کارفرما. از کارآفرینی تعریفات دیگری نیز شده است که در ذیل آمده است:
· کارآفرینی فرایندی از ارائه اندیشه های تازه و نو، بهره گیری از امکانات و فرصتهای موجود با تکیه بر دانش، پیشینه و کار مربوط به آن و پذیرش خطر است
· کارآفرینی پلی میان زایش ایده، تولیدوانجام خدمات، مبادله اطلاعات و کالاست
· کارآفرینی پدیده ای راهبردی و نیروی هدایت کننده است. کارآفرینی فرآیندی بلندمدت آموزشی و پرورشی است که مستلزم برنامه ریزی در نظام آموزشی و پژوهشی و اجرای برنامه ها از پایگاه خانواده و مدرسه تا دانشگاه و سازمان است و باعث به حرکت در آمدن چرخه فعالیت های اقتصادی کشور می شود
· کارآفرینی عامل دگرگونی اجتماعی است و به ایجاد مشاغل تازه و بهره گیری مؤثر از نیروی انسانی و منابع طبیعی می انجامد
· کارآفرینی ناظر به رفتارها و فعالیت های خطر پذیر و نوآور و بهره گیری از فرصت هایی و کارآفرینان کسانی هستند که همراه با خطرپذیری، فرصت هایی را غنیمت می شمرند و با تکیه بر اندیشه ها و تجربه های خویش راهکارهای تازه برای سود آوری جستجو می کنند
هربرت و لینک دوازده ویژگی را برکارآفرینی برشمرده اند که عبارتند از: مخاطره را با عدم قطعیت ارتباط می دهد، عرضه کننده سرمایه مالی است، مبتکر است، تصمیم گیرنده است، رهبر صنعتی است، مدیر یا رئیس است، پیمانکار است، سازمان دهنده یا هماهنگ کننده منابع اقتصادی است، مالک شرکت تجاری است، بکارگیرنده عوامل تولیدی است، حاکم و کارفرما است، و فردی است که منابع را جهت مقاصد مختلف بکار میگیرد
مفهوم کار آفرینی در آموزش عالی
کارآفرینی را فراتر از یک شغل و حرفه، باید یک شیوه زندگی دانست که با ایجاد و انتقال آن به نسل جدید، بسیاری از مشکلات و آسیبهای اجتماعی موجود برطرف می شود. بر اساس تعریف "John Sawyer" در سال 1958، کارآفرینی نه تنها در واحد های کسب و کار، که در سایر سازمان ها و در همه وظایف و کارها، چه کارهای کاملا نو آورانه یا کاملا ساده می تواند دیده شود.
وقتی اینگونه بنگریم که کارآفرینی نه تنها جزئی از زندگی، بلکه خود زندگی است که باید از حرکت و پویایی لازم برخوردار باشد، به جای آنکه فعالیت و رشد اندیشه فراگیران را در فرآیند یاددهی و یادگیری، با رفتارهای خشک، فشرده و تکراری مسدود نماییم و فرصت اندیشیدن را از آنان بگیریم، شرایط را به گونه ای فراهم می سازیم که تمام افراد به تلاش و اندیشه بپردازند، که در این راستا نقش آموزش عالی به دلیل تأثیرات بنیادین آن در تحولات اجتماعی بسیار با اهمیت است
اهمیت کار آفرینی در آموزش عالی
انتقادی که عموما بر دانشگاه وارد می شود آن است که از دنیای واقعی جدا می شود و تحقیقاتش در محیط بسته آزمایشگاه صورت گرفته و نیازهای جامعه را فراموش می کند و پیامد این مسأله در برونداد و نتیجه آزمایش مشخص می شود.
برنامه درسی موجود بیشتر فرهنگ استخدام شدن را تبلیغ می کند و تمرکزشان بر آماده کردن دانشجویان در مسیر شغلی است که به عنوان یک کارمند در سازمان های یکنواخت و پایدار استخدام شوند، فقط نمونه های کوچکی از دوره ها درباره ایجاد کسب و کار در رشته های اقتصاد و مدیریت بازرگانی وجود دارد
با افزایش روزافزون منابع و علاقه به برنامه های کار آفرینانه در دانشگاهها ضرورت اصولی و قانونمند ساختن آموزش در سطوح دانشگاهی احساس می شود.
