بخشی از مقاله
چکیده
عمق تأثیرات فناوری اطلاعات در جنبههای مختلف زندگی بشر، موفقیت کاربرد ابزارهای مختلف این فناوری در مدیریت پروﮊه را نوید میدهد . RFID که سرنام Radio Frequency IDentification است و به برچسب هوشمند معروف است، بیانگر سیستمهایی است که از امواج رادیویی برای انتقال اطلاعات مربوط به هویت یک شیء استفاده میکنند . پیشرفتهای جدید RFID بسیار به ارزش و هوشمندی آن افزوده است و این امر سبب فراگیر شدن آن در زمینههای مختلف علمی و عملی شده است .
این مقاله جنبههای مختلف کاربرد این فناوری در مدیریت پروﮊههای عمرانی را مطرح نموده و به پتانسیلها و موانع بالقوهی آن را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. در این بررسی کاربردهایی مانند ردگیری و مکانیابی، مدیریت زنجیرهی تأمین و لجستیک، ثبت تردد قطعات، کنترل کیفیت، کنترل عملیات اجرایی، مدیریت نگهداری، ردگیری و ایمنی کارگاه مورد توجه قرار گرفته است.
۱ - مقدمه
RFID که سرنام Radio Frequency IDentification است و به برچسب هوشمند معروف است، بیانگر سیستمهایی است که از امواج رادیویی برای انتقال اطلاعات مربوط به هویت یک شیء استفاده میکنند. در سیستم برچسب هوشمند تعدادی برچسب با اندازهها و خصوصیتهای متنوع داریم که بر اشیا یا موجودات مختلفی قرار میگیرند و اطلاعاتی راجع به آنها برای ما فراهم میکنند .
این برچسبها محتوی ریز تراشههای الکترونیکی و آنتنهای بسیار کوچکی هستند که انتقال اطلاعات ریزتراشه توسط آنتن مذکور انجام میشود. این برچسبها علاوه بر گزارش وضعیت کنونی جاندار یا شیء میتوانند اطلاعات مختلفی در رابطه با آن را نگهداری کنند . این برچسبها را بر حسب نوع کاربرد و فنآوری مورد استفاده در ساخت، میتوان در فرکانسهای مختلفی مورد استفاده قرار داد. جدول زیر اشارهای مختصر بر این موضوع دارد.
گزارشگیری از این برچسبها با دستگاههایی به نام Reader ی ا برچسب خوان انجام میگیرد، که این مورد نیز جزیی از هر سیستم RFID به شمار میآید. برچسبخوانها نیز برحسب مشخصههای فنیشان میتوانند در فواصل، دقتها، محیطها و شکلهای مختلف کار کنند . اطلاعات مربوط به برچسبها که توسط برچسبخوان کسب میشود، نیاز به جمعآوری در قالب مناسب دارد که این امر توسط یک برنامهی مستقیماً مرتبط با برچسبخوان به نام میانافزار۱ قابل انجام است.
اکنون که اطلاعات فراهم شده و قالب مشخصی دارد میتوان از آن در سیستمها و برنامههای متعدد سازمان استفاده نمود که در اشاره به کاربردهای RFID به آنها پرداخته خواهد شد . در شکل ۱ نمایی از اجزای مختلف مرتبط با سیستم RFID نشان داده شده است. RFID در دنیای کنونی فناوری جدیدی به حساب نمیآید اما در سالهای اخیر کاربردهای بسیار زیادی برای آن عرضه شده است که سبب شده است اکنون به عنوان یکی از پرکاربردترین زمینهها در فناوری اطلاعات به شمار آید. برچسب هوشمند استفادههای مختلفی دارد و به خاطر ماهیت آن است که روز به روز بر استفادههایش افزوده میشود . برخی موارد استفادهی آن عبارتند از:
· انبارداری
· ردگیری کالا
· کنترل تردد
· حمل و نقل عمومی
· مدیریت خط تولید
· مدیریت زنجیرهی تأمین
· ردگیری اسناد
· کتابخانهها
· فروشگاهها
· پرداخت عوارض جادهای
· ...
البته استفاده از سختافزار برچسبهای هوشمند به تنهایی راهگشای همهی نیازهای مشتری نیست، بلکه بایستی کارشناسان متخصصی جهت استفاده از امکانات بالقوهی برچسب هوشمند برای موارد مختلف به کمک گرفته شوند. بدین ترتیب که ضمن انتخاب تجهیزات لازم - نوع، تعداد و ... - و نحوهی استفادهی عملی از آنها در محیط - قرارگیری، چیدمان و ... - ، ایجاد نرمافزار مناسب برای بهرهگیری از اطلاعات فراهم شده را نیز به انجام رسانند .
۲ - کاربردهای RFID
پیشرفتهای جدید RFID بسیار به ارزش و هوشمندی آن افزوده است و این امر سبب فراگیر شدن آن در زمینههای مختلف علمی و عملی شده است. نمونههایی از کاربرد آن عبارتند از: حمل و نقل عمومی، ردگیری داراییها، مدیریت زنجیرهی تأمین، ردگیری اسناد، پرداخت خودکار عوارض جادهای، مدیریت انبارها، کنترل تردد و استفادههای متعدد در زمینههای دولتی از قبیل پشتیبانی لجستیکی، پست، مواد دارویی، پاسپورت الکترونیکی و ..... .
کاربردهای رایج و عمدهی RFID در زندگی روزمره بیشتر در مواردی مانند فروشگاههای بزرگ، کتابخانهها و کارتهای کنترل تردد و حضور و غیاب محل کار به چشم میخورد اما غیر از آن، صنایع متعدد دیگری نیز از مزایای RFID بهره میبرند، که برای آشنایی با کاربردهای RFID و همچنین برای ایده گرفتن از استفادههای آن در عمران و کارگاههای عمرانی در ادامه به کاربردهای RFID در سایر صنایع خواهیم پرداخت.
