بخشی از مقاله
چکیده
به منظور مطالعه تاثیر باسیلوس سوبتیلیس و باسیلوس لیشنی فرمیس بر عملکرد و خصوصیات لاشه آزمایشی به تعداد 72 قطعه جوجه بوقلمون چهار ماهه در مرکز تحقیقات تاتار بطور تصادفی انتخاب شده و در باکسها قرار گرفتند. آزمایش فاکتوریل به صورت 2× 4 - دو جنس نر و ماده و چهار سطح پروبیوتیکدر - قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام شد
به این منظور چهار جیره غذایی با سطوح مختلف پروبیوتیک - شاهد، 0/05، 0/1، 0/15 درصد - بر اساس توصیههاي جداول - 1994 - NRC به صورت یکسان از لحاظ انرژي و پروتیین تنظیم گردید. در طول مدت اجراي طرح، هر پانزده روز یکبار نسبت به بررسی صفات خوراك مصرفی، افزایش وزن و ضریب تبدیل غذائی اقدام گردید.
در پایان آزمایش دو پرنده از هر تکرار ذبح و مورد تفکیک لاشه قرار گرفت. وزن لاشه، بازده لاشه خالص، بازده سینه، بازده ران، بازده قسمتهاي اندامهاي خوراکی - قلب، کبد و سنگدان - ، وزن کبد، چربی محوطه شکمی اندازه گیري و نتایج حاصل مورد تجزیه و تحلیل آماري قرار گرفت. تاثیر باسیلوس سوبتیلیس و باسیلوس لیشنی فرمیس بر میانگین خوراك مصرفی در سن 135 روزگی - P<0/01 - و اثر جنس در خوراك مصرفی در سنین 135، 159 روزگی و در سن 165 روزگی - P<0/05 - و اثر جنس در افزایش وزن در سنین 150، 165 روزگی نسبت به گروه شاهد معنی دار بود. اثر باسیلوس سوبتیلیس و باسیلوس لیشنی فرمیس بر روي وزن زنده، بازده لاشه خالی، بازده ران، بازده سینه و بازده قسمتهاي خوراکی بطن و بازده چربی و درصد وزن کبد اختلاف معنی داري از لحاظ آماري نشان ندادند ولی در رابطه با اثر جنس در وزن زنده و بازده سینه - P<0/01 - و بازده چربی بطنی - P<0/05 - اختلاف ازلحاظ آماري معنی دار بود.
مقدمه
امروزه در صنعت پرورش طیور، عواملی مطرح هستند که میتوانند بر روي ترکیبات و فعالیت میکروارگانیسمهاي موجود در دستگاه گوارش موثر باشند؛ یکی از این عوامل تحت عنوان پروبیوتیکها مطرح هستند. پروبیوتیکها میکروارگانیسمهاي زنده، به صورت مکملهاي غذایی میکروبی با منشاء بیولوژیک می باشند که از طریق بهبود تعادل میکروبی دستگاه گوارش و تسریع تکثیر میکروارگانیسمهاي مفید، تاثیر سودمندي بر روي میزبان دارند
صفري پرور و همکاران - 1380 - ، با خوراندن پروبیوتیک استرپتوبیفید به جوجههاي گوشتی مشاهده کردند که تیمار موجب بهبود معنی دار در ضریب تبدیل غذایی کل دوره شده است. حسینی - 1382 - ، سطوح مختلف پروبیوتیک را در آب آشامیدنی به جوجههاي گوشتی داده و گزارش نمود که تیمار پروبیوتیک باعث کاهش ضریب تبدیل غذایی شد.
سامانیا و یامااوچی - 2002 - باسیلوس سوبتلیس را به مدت 3 و 28 روز بر روي جوجه گوشتی مورد آزمایش قرار دادند. گروهی که به مدت 28 روز از این سویه در جیره آنها استفاده شده بود، ضریب تبدیل معنی دار شد. در آزمایش جین و همکاران - 1998 - ، استفاده از لاکتوباسیلها به تنهایی یا به صورت مخلوط بر درصد وزن اندامها - کبد، طحال، بورس، سنگدان، دئودنوم، ژوژنوم، ایلئوم و کل رودة باریک - تاثیر معنیداري داشت. موهان و همکاران - 1996 - ، اثر مکمل جیرهاي پروبیوتیک پروبیولاك را بر جوجههاي گوشتی بررسی نمودند و استفاده از پروبیوتیک بر وزن اندامها - قلب، طحال، سنگدان و کبد - موثر نبود.
مواد و روش ها
براي دستیابی به گله تحت آزمایش تعداد 72 قطعه جوجه بوقلمونهاي مرکز تحقیقات کشور واقع در تاتار بطور تصادفی انتخاب شده و در باکسها قرار گرفتند. آزمایش فاکتوریل به صورت 2× 4 - دو جنس نر و ماده و چهار سطح پروبیوتیکدر - قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام شد. آزمایش از وزنهاي اولیه به عنوان کوواریت در تجزیه و تحلیل آماري استفاده و دادهها با استفاده از نرم افزار SAS نسخه 9 تجزیه و تحلیل شد و میانگینها با استفاده از آزمون چند دامنه توکی مقایسه گردید. آزمایش از سن 16 هفتگی بوقلمونها شروع شده و تا 20 هفتگی خاتمه یافت. تمامی پرندهها با جیرههاي غذایی یکسان از لجاظ انرژي و پروتینی تغذیه شدند. جیرهها توسط برنامه جیره نویسی کامپیوتري - UFFDA - و بر اساس توصیه انجمن ملی تحقیقات - 1994 - NRC تنظیم شد.
گروههاي آزمایشی شامل صفر، 0/05، 0/1و 0/15 درصد پروبیوتیک بودند. اولین گروه آزمایش بعنوان شاهد بوده و سه گروه دیگر با دو سطح مختلف پروبیوتیک تجاري دو سویه - بیوپلاس - در جیره تغذیه شد. طبق اعلام شرکت سازنده میکروارگانیسمهاي پروبیوتیک بیوپلاس در هرگرم از این فرآورده به صورت 1/6 × 109 - Bacillus subtilis کلنی در هر گرم - و Licheniformis 2/6 × 109 - B. کلنی در هر گرم - بود. میانگین مصرف خوراك، افزایش وزن، ضریب تبدیل غذائی هر دو هفته یکبار اندازه گیري شد.
بلافاصله بعد از انجام کشتار و جهت سهولت امر پرکنی، لاشهها در آب 50 الی 60 درجه سلسیوس به مدت 1 دقیقه قرار گرفتند و بعد از پرکنی با توجه به مشخصات هر یک از نمونههاي آزمایشی، هر یک به طور جداگانه تفکیک لاشه گردیدند.
نتایج و بحث اثر سطوح مختلف پروبیوتیک بر خوراك مصرفی، افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی در 135 روزگی
- اثر تیمار: در ارتباط با خوراك مصرفی در دو هفته سوم پرورشی اختلاف از لحاظ آماري بین تیمارها معنی دار بود . - P<0/01 - به طوري که بیشترین مقدار مصرف خوراك مربوط به تیمار حاوي %0/1 پروبیوتیک با 219 گرم و کمترین مقدار مصرف خوراك مربوط به تیمار حاوي 0/15 درصد پروبیوتیک با 187 گرم در روز و افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی از نظر آماري معنی دار نبودند.
- اثر جنس: با توجه به نتایج مندرج در جدول - 1-1 - جنس نر در مقایسه با جنس ماده در ارتباط با صفات خوراك مصرفی در سطح احتمال - P<0/01 - معنی دار است. بطوریکه مقدار خوراك مصرفی در جنس نر با 227 گرم در روز در مقایسه با جنس ماده با 174 گرم در روز معنی دار است. در این ارتباط با اینکه ضریب تبدیل غذایی بین دو جنس از لحاظ آماري معنی دار نیست ولی ضریب تبدیل غذایی جنس نر به لحاظ عددي کم تر از جنس ماده بود.
اثر سطوح مختلف پروبیوتیک بر خوراك مصرفی ،افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی در 150 روزگی
- اثر تیمار: با توجه به نتایج جدول - 1-2 - چنین مشاهده میشود که در هیچکدام از تیمارها اختلاف معنی داري وجود نداشت. ولی تیمار 0/1 درصد پروبیوتیک با 213 گرم بیش ترین خوراك مصرفی را نسبت به گروه هاي آزمایشی که در این راستا تیمار حاوي 0/15درصد پروبیوتیک کم ترین مقدار خوراك مصرفی را داشت.
- اثر جنس: در ارتباط با اثر جنس تفاوت در مقدار مصرف خوراك، رشد روزانه و ضریب تبدیل غذایی احتمال معنی دار - P<0/05 - وجود داشت به طوري که بیشترین خوراك مصرفی در جنس نرها با 225 گرم و هم چنین بالاترین افزایش وزن مربوط به جنس نر با 43/29 گرم در روز و کمترین ضریب تبدیل غذایی مربوط به جنس نر با 7/80 بود.
اثر سطوح مختلف پروبیوتیک بر خوراك مصرفی، افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی در 165 روزگی
- اثر تیمارها: با توجه به نتایج جدول - 1-3 - در هیچکدام از تیمارها در صفات خوراك مصرفی، رشد روزانه و ضریب تبدیل غذایی در دو هفته پنجم اختلاف معنی داري مشاهده نشد. ولی گروه شاهد با213 گرم بیش ترین خوراك مصرفی را نسبت به سایر تیمارها که در بین گروههاي آزمایشی، تیمار حاوي 0/15 درصد پروبیوتیک کم ترین مقدار مصرف خوراك را در این مرحله داشت.
- اثر جنس: با توجه به نتایج جدول - 1-3 - چنین بر میآید که اثر جنس نر در مقایسه با جنس ماده در ارتباط با صفات خوراك مصرفی با افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی در سطح احتمال - P<0/05 - معنی دار و مقدار خوراك مصرفی به طور مستقیم بر رشد روزانه جنس نر تاثیر داشته است. به طوري که جنس نر در خوراك مصرفی و افزایش وزن به ترتیب با 214 و 31/65 گرم بیش ترین و ضریب تبدیل جنس نر با 8/89 کم ترین میباشد.
اثر سطوح پروبیوتیک بر روي خصوصیات لاشه
جدول - 1-4 - میانگین بازده لاشه جوجه بوقلمونها را که در سن 4 ماهگی نسبت به وزن زنده و در تیمارهاي مختلف و جنس را نشان میدهد.
- وزن زنده: با توجه به سطوح پروبیوتیک بر روي خصوصیات وزن زنده تاثیر گذاشته ولی معنی دار نبوده به طوري که تیمار0/15درصد پروبیوتیک - 3749/5 - گرم نسبت به تیمار 0/05 درصد پروبیوتیک - 3411/67 - گرم از وزن زنده بالاتري قبل از کشتار برخوردار بود. ولی در بررسی اثر جنس مشاهده شده که مابین جنسها اختلاف معنی داري در سطح احتمال - P<0/01 - مشاهده شده به نحوي که جنس نر - 4367/27 - گرم نسبت به جنس ماده - 2906 - گرم بیشترین وزن را بخود اختصاص داده بودند.
- وزن لاشه: نتایج حاصل نشان گر این است که سطوح مختلف پروبیوتیک تاثیر معنی داري بر روي وزن لاشه نداشت. به نحوي که تیمار 0/15 درصد پروبیوتک با 2704 گرم نسبت به تیمار 0/05 درصد پروبیوتیک با 2396/84 گرم از وزن لاشه بیش تري برخوردارمی باشد. ولی در مطالعات انجام شده بر روي اثر جنس مشاهده میشود که جنس نر با 3116 گرم نسبت به جنس ماده با 2044/23 گرم از وزن لاشه بیشتري برخوردار بوده به طوري که این اختلاف در سطح احتمال P<0/05 - کاملاً - نمایان میباشد.
- بازده لاشه خالص: از نتایج چنین استنباط میگردد سطوح مختلف پروبیوتیک و فاکتور جنس بر روي بازده لاشه خالص اختلاف معنی دار نداشته است.
- بازده ران: همانطوري که ازجدول - 1-4 - نتیجه میشود سطوح مختلف پروبیوتیک و فاکتور جنس بر روي بازده ران تاثیر معنی داري را نشان نداد. به طوري که جنس نر با 21/15 درصد نسبت به جنس ماده با 19/39 درصد بالاترین بازده ران را نشان میدهد.
- بازده سینه: قسمت سینه یکی از موثرترین و با ارزشترین قسمتهاي لاشه را تشکیل میدهد از نتایج چنین بر میآید که پروبیوتیک، تاثیر معنی داري بر روي بازده سینه نداشته است ولی فاکتور جنس اختلاف معنی داري از نظر بازده سینه نشان میدهد - P <0/05 - بطوري که جنس نر با بهترین بازده سینه نسبت به جنس ماده را داشته است.
- چربی بطنی: همانطوري که نتایج استنباط میگردد سطح مختلف پروبیوتیک اختلاف معنی داري مشاهده نگردید. و لی روند کاهشی تیمارها نسبت به شاهد قابل بحث میباشد هم چنین در فاکتور جنس، درصد چربی بطنی در جنس ماده با 1/13 درصد بیش تر از جنس نر با 0/38 درصد باشد و مابین فاکتور جنس اختلاف معنی داري در سطح احتمال - P<0/05 - مشاهده گردید.
- درصد کبد: هیچ یک از فاکتورهاي جنس، سطوح مختلف پروبیوتیک بر روي درصد کبد اختلاف معنی داري را نشان نمیدهد.
