بخشی از مقاله
چکیده
این مطالعه در محدوده چهارگوش برگه یکصدهزارم کودکان واقع در جنوب غربی بیرجند انجام شده و برای بارزسازی کانیهای دگرسانی مرتبط با کانیزایی مس-طلای پورفیری و اپیترمال از روشهای ترکیب رنگی کاذب و آنالیز مؤلفه-های انتخابی بر روی تصویر سنجنده ASTER ماهواره Terra استفاده شد. تصاویر بعد از انجام تصحیحات لازم و تهیه موزاییک مورد پردازش قرار گرفتند.
در ترکیب رنگی کاذب - RGB:468 - دگرسانیهای فیلیک و آرژیلیک به رنگ قرمز تا صورتی مایل به سفید و دگرسانی پروپلیتیک به رنگ سبز بارز شدند. آنالیز مؤلفههای انتخابی بر روی باندهای 1 و 4 و 6 و 7 برای بارزسازی دگرسانی آرژیلیک باندهای 1 و 3 و 5 و 6 برای بارزسازی دگرسانی فیلیک و باندهای 1 و 3 و 5 و 8 برای بارزسازی دگرسانی پروپلیتیک انجام شد.
همچنین چهار باند 1 و 3 و 5 و 7 برای بارزسازی دگرسانی آلونیت استفاده شد. برای بارزسازی بهتر ارتباط دگرسانیها از تصاویر خاکستری رنگ مؤلفههای چهارم دگرسانیهای آلونیت، آرژیلیک و فیلیک و همچنین از تصاویر خاکستری رنگ مؤلفههای چهارم دگرسانیهای پروپلیتیک، آرژیلیک و فیلیک تصویر ترکیب رنگی تهیه شد. پیکسل های روشن در تصویر ترکیب رنگی - مقادیر پیکسلی بالا - نشاندهنده حضور هر سه عامل در کنار یکدیگر است. مقایسه نتایج با نقشه زمین شناسی و مطالعات انجام شده سایرین در منطقه، بیانگر دقت قابل قبول در بارزسازی دگرسانیهاست.
مقدمه
در سالهای اخیر، سنجش از دور اطلاعات ارزشمندی را در انجام مطالعات زمین شناسی و اکتشافات معدنی فراهم کرده و نقش بسیار مهمی در تعیین مکان نهشتههای معدنی داشته است این علم با پیشآگاهیهای مفیدی که در اختیار زمینشناسان و مهندسان اکتشاف قرارداده، بهطور قابل توجهی زمان و هزینه مطالعات صحرایی وپیجویی را کاهش داده است.
وجود الگوی طیفی منحصر به فرد کانیهای شاخص دگرسانیها و تفاوتهای جزئی خاص در دامنه طیف جذبی و بازتابی امواج الکترومغناطیسی آنها، سبب شده تفکیک و ترسیم با دقت بالای مناطق دگرسانی با استفاده از روشها و ابزارهای مختلف امکانپذیر باشد. سنجنده استر در سال 1981 توسط سازمان فضایی ناسا با همکاری متخصصین ژاپنی ساخته شد و در اکتبر 1999 توسط ماهواره Terra در مدار زمین قرار گرفت.
این سنجنده اطلاعات طیفی منابع زمینی را در سه گروه و14 باند مجزا، سه باند در محدوده مرئی و فروسرخ نزدیک - 520 – 860 - - VNIR نانومتر - با تفکیک مکانی 15 متر، شش باند در محدوده فروسرخ موج کوتاه - 1600 – 2430 - - SWIR نانومتر - با تفکیک مکانی 30 متر و پنج باند در محدوده فروسرخ گرمایی - 5125 – 11650 - - TIR نانومتر - با تفکیک مکانی 90 متر، در اختیار کاربران قرار میدهد .[1] این سنجنده با داشتن بیشترین باند در گستره فروسرخ کوتاه موج - SWIR - در مقایسه با سایر سنجندههای چندطیفی - Multispectral - مانند سری لندست، سنتینل و...، بالاترین توانایی را برای مطالعه دگرسانیها و بررسی ترکیب شیمیایی مواد زمینی دارد.
موقعیت جغرافیایی و زمین شناسی منطقه
پهنه مورد مطالعه در چهارگوش ورقه 1:100000 کودکان و 1:250000 و دهسلم - چاهوک - و در بین طولهای جغرافیایی 58 درجه و 30 دقیقه تا 59 درجه شرقی و عرضهای جغرافیایی 31 درجه و 30 دقیقه تا 32 درجه شمالی واقع شده و از نظر تقسیمات ساختاری ایران در شرق بلوک لوت قرار دارد. بلوک لوت بخشی از خردقاره ایران مرکزی است که بین گسلهای نهبندان - در خاور - ، نایبند - در باختر - ، درونه و کلمرد - در شمال - و فرونشست جازموریان - در جنوب - قرار دارد.
زمینشناسی این بخش از ایران به دلیل دور از دسترس بودن به خوبی شناخته نشده و مورد ابهامات بسیاری است. سنگهای بخش بالایی پوسته در بلوک لوت شامل شیلهای مزوزوئیک و کربنات بوده که با مرزهای گسلی در کنار افیولیتهای کرتاسه قرار دارند و پس از آنها سنگهای ولکانیکی و نفوذیهای سنوزوئیک دیده میشوند .[10]
تکامل اقیانوس نئوتتیس و شاخههای منشعب از آن در ایران با کانیزاییهای فلزی متعددی همراه شده است که از جمله آنها میتوان به کانسارهای مس - طلای پورفیری و اپیترمال اشاره کرد .[3] کانسارهای مس پورفیری ایران در چهار کمربند اصلی متمرکز شدهاند که هریک از این کمربندها ویژگیهای زمینشناسی، کانیزایی و دامنه سنی متفاوتی دارند. کمربند کانیزایی خاور ایران یکی از آنهاست. محدودههای سرچاه، شادان - خوپیک - ، ماهرآباد، خونیک، کوهشاه، چاهشلجمی، شوراب، قلعهزری، ماهور، بالازرد، طلای هیرد و ... ازجمله این کانیزاییها در شرق لوت است 10]،.[3 معدن قلعهزری بهعنوان تنها معدن مس رگهای ایران در محدوده مورد مطالعه قرار دارد. - شکل - 1
مواد
در این پژوهش از تصاویر ماهواره استر نوع LIB با فرمت HDF که در بازه تابستان 2006 منطقه مورد مطالعه را پوشش داده و فاقد ابر و دارای حداکثر زاویه تابش خورشید است، استفاده شد. با توجه به این که این نوع دادهها میزان تابش ثبت شده در سنجنده - Radiance - را نشان میدهد، باید به دادههای بازتابی - Reflectance - تبدیل شوند.
پیش پردازش دادههای استر:
ابتدا تصحیح کراستاک با استفاده از نرمافزار Cross-track Illumination correction به منظور حذف اثرات ناشی از خطاهای دستگاههای پویشی، تصویربرداری و یا سایر اثرات غیر همشکل روشنسازی تصویر انجام شد .[4] تصحیح رادیومتریک با استفاده از الگوریتم »آنالیز طیفی فوق مکعبی با استفاده از آنالیز سریع خطی - FLAASH - « در محیط نرمافزار انوی نسخه 5/3 انجام شد .[8] تصحیح هندسی نیز به کمک تصاویر لندست 8 و سنتینل 2 با روش تصویر به تصویر انجام، و در نهایت موزاییک تصاویر تهیه شد.
الگوی طیفی
الگویهای طیفی کتابخانه USGS بازنویسی شده براساس باندهای استر - شکل - 2 نشان میدهد که کانیهایی مانند کائولینیت، مونتموریلونیت، مسکویت و ایلیت زونهای دگرسانی آرژیلیک و فیلیک - در باند 1/6 - 4 تا 1/7 میکرومتر - مادون قرمز کوتاه دارای بازتاب بالا و در باند 2/185 - 6 تا 2/225 میکرومتر - دارای بیشترین جذب به خاطر عامل آنیونی AL-OH میباشند. علاوه بر این در باند 2/145 - 5 تا 2/185 میکرومتر - میزان جذب کانی های شاخص دگرسانی آرژیلیک از کانی های شاخص دگرسانی فیلیک بیشتر است.
