بخشی از مقاله
چکیده
منطقه قرهداش - زنجان - به عنوان بخشی از کمپلکس دگرگونی تکاب در پهنه ایران مرکزی واقع شدهاست. از دیدگاه زمینشناسی ناحیهای، واحدهای سنگی رخنمون یافته شامل سنگهای آمفیبولیت با میانلایههائی از مرمر و سنگهای افیولیتی دگرگونشده - سرپانتینیت، دیاباز و گدازههای بازالتی - میباشند. بر اساس مطالعات صحرائی متاپریدوتیتهای رخنمون یافته در محدوده مورد مطالعه میزبان کانهزائی کرومیت هستند. مطالعات میکروسکوپی انجام یافته، سنگ میزبان کرومیتیتهای قرهداش را لرزولیت تا هارزبورژیت سزپانتینیتی شده تعیین نموده است.
کانهزایی کرومیت به صورت رخنمونهای کوچک عدسی شکل از کرومیتیت با بافت تودهای و همراه با رگههای کلسیتی ثانویه است . کرومیتیتهای قرهداش از کروم اسپینلهائی تشکیل شدهاند که حاوی انکلوزیونهای فراوانی از کانیهای فلزات پایه میباشند. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی، کرومیتیتهای مورد مطالعه دارای ویژگی پادیفرم هستند و با توجه به مقادیر بالای Cr# و مقادیر نسبتا پایین TiO2 آنها میتوان نتیجه گرفت که این کرومیتیتها متعلق به پریدوتیتهایی با ماهیت افیولیتی هستند. بر اساس سن کمپلکس دگرگونی تکاب احتمال می رود کانهزائی کرومیت قرهداش در ارتباط با بقایای پوسته اقیانوسی پروتوتتیس ایران مرکزی باشد.
مقدمه
بررسیهای ژئوشیمیایی سنگمیزبان و ماده معدنی در کانسارهای مختلف راهنمای بسیار مناسبی در شناخت و فهم مراحل تشکیل ماده معدنی و خاستگاه پتروژنتیکی آنها هستند. کانهزایی کرومیت در دو گروه عمده مورد مطالعه قرار میگیرد: گروه اول بهصورت لایهای شکل و ممتد است که به عنوان تیپ بوشولد شناخته میشود. گروه دوم بهشکل نامنظم، عدسی شکل و غیرممتد مشاهده میشود که نام دیگر این تیپ کانهزائی، کرومیت آلپی است که مرتبط با مجموعههای افیولیتی میباشد. مطالعات زمینشناسی نشانگر تشکیل مجموعههای افیولیتی در جایگاههای ژئوتکتونیکی متفاوتی میباشد .
- Morishita et al., 2007; Dare et al., 2009 - از این رو جهت تعیین جایگاه تکتونیکی مجموعههای افیولیتی و فرایندهای موثر در تشکیل آنها، استفاده از مطالعات کانیشناسی و سنگشناسی پریدوتیت- های گوشته بالایی از اهمیت ویژهای برخوردار است - Ahmed et al., 2005; Uysal et al., 2007; Caran et al., 2010; .Gonzalez-Jimenez et al., .2011 - از همین رو در این نوشتار با بررسی نتایج آنالیزهای کمی مایکروپروب و نیمه کمی - EDS - بر روی کانیهای سنگ میزبان پریدوتیتی و کرومیتیت رویداد معدنی قرهداش - زنجان - ، ضمن تعیین ویژگی های ژئوشیمیایی آنها سعی شده است به کانیشناسی سنگ میزبان ونهایتاً خاستگاه کرومیتیتها پرداخته شود.
بحث
زمینشناسی:
رویداد معدنی قرهداش در بخش کوچکی از شرق نقشه زمینشناسی 1:100000 تختسلیمان - باباخانی- قلمقاش، - 1384 قرار گرفته است. در تقسیمبندی پهنههای زمینساختی ایران، منطقه مورد مطالعه بخشی از پهنه ساختاری ایران مرکزی - Alavi, 1991 - میباشد و درون کمپلکس دگرگونی تکاب قرار میگیرد. کمپلکس دگرگونی تکاب بطور عمده از گرانولیتها، آمفیبولیتها، کالک سیلیکاتها، گنایسهای گرانیتی و شیستهای پلیتی تشکیل شده است. مطالعات اخیر سن پروتولیت کمپلکس دگرگونی تکاب را نئوپروتروزوئیک- کامبرین در نظر گرفته و بر اساس ویژگی-های سنگشناسی، استراتیگرافی و سنسنجی آن را قابل مقایسه با ایران مرکزی میدانند.
به طور کلی واحدهای سنگی در منطقه مورد مطالعه به ترتیب از پایین به بالا شامل سنگهای دگرگونی نئوپروتروزوئیک- کامبرین - Hajialioghli.,2007; Saki.,2010 - ، سنگهای رسوبی پرکامبرین پسین- کامبرین پیشین و کامبرین- اردویسین، تودههای نفوذی دیوریتی، گرانودیوریتی و گرانیتی، سنگهای رسوبی و آتشفشانی الیگومیوسن و نهشتههای جوان پلیوسن و کواترنر میباشد.
- باباخانی- قلمقاش 1384، شکل . - 1 این منطقه بیشتر از سنگهای دگرگونی شیست، مرمر، گنایس، آمفیبولیت و سنگهای افیولیتی دگرگونشده - سرپانتینیت، دیاباز و گدازههای بازالتی - تشکیل شده است که روند عمومی آنها شمال غرب– جنوب شرق میباشد. در محدوده رویداد معدنی قرهداش، سنگهای کرومیتیتی بصورت عدسیهائی درون متاپریدوتیتهای سرپنتینیتی شده قرار دارند - شکل . - 2 شواهد صحرائی نشانگر برونزد کانهزائی در امتداد یک گسل میباشد. دگرسانی سنگهای کرومیتیتی در امتداد گسل یاد شده قابل مشاهده است - شکل . - 3
