بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از نگارش این مقاله تبیین کاربرد تکنولوژی آموزشی و فناوری اطلاعات در یادگیری و موانع بهره گیری از آن در فرآیند تدریس است. این مقاله به روش مروری ساده گردآوری شده است. در قرن بیست و یکم شاهد دنیایی متفاوت خواهیم بود که رهبری آن تحت تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات خواهد بود خلق یک نظام آموزشی که قابلیت تربیت افراد برای زیستن در جهانی متغیر را داشته باشد از اولویت های مهم جامعه مدرن است. بنابراین شگفت انگیز نیست که بسیاری از دولت ها بر پیشبرد طرح های کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش اصرار دارند.
یافته ها نشان می دهد که با توجه به پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی در عصر حاضر وسایل کمک آموزشی به عنوان یک رابط توانسته اند نقش خود را به خوبی ایفا کنند. بدیهی است اگر معلمان مهارت های لازم را برای کاربرد این وسایل داشته باشند اثربخشی آن بیشتر خواهد بود. نتیجه این که استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در وزارت آموزش و پرورش باید در اولویت قرار بگیرد و نیروی متخصص در این زمینه باید تربیت شود. همچنین معلمان باید در این زمینه مورد آزمایش قرار بگیرند و در خصوص نهادینه کردن استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات باید سیاست گذاری و برنامه ریزی روشن و اطلاع رسانی به موقع صورت گیرد.
مقدمه:
قرن بیست و یکم عصر اطلاعات یا جامعه اطلاعاتی لقب گرفته است و تمام عرصه ها و ساحت های زندگی فردی، خانوادگی، اجتماعی، اعم از توانایی و تربیت، تجارت، سیاست، تولیدات صنعتی و کشاورزی، خدمات و امور روزمره زندگی را تحت تأثیر خود قرار می ده . آموزش و یادگیری الکترونیکی یکی از این دستاوردهای بشری است که دنیای ما را متحول کرده است.
اگر یادگیری الکترونیکی را به مجموعه فعالیت های آموزشی اطلاق کنیم که با بهره مندی از ابزارهای الکترونیکی نظیر دستگاه های صوتی، تصویری، رایانه ای، شبکه ای، مجازی و... چهره آموزش را در کشور ما تغییر داده است آن گاه میپذیریم که توجه، تحقیق، سرمایه گذاری، برنامه ریزی و سیاست گذاری در راستای یادگیری الکترونیکی برای تمام دولت ها و ملت ها امری اساسی، مهم و اجتناب ناپذیر است
فناوری ها به طور فزاینده ای در بسیاری از جنبه های اجتماعی و زندگی کاری و همچنین بسیاری از فعالیت های اوقات فراغت ما گسترده شده اند. همچنان که جامعه مبتنی برفناوری می شود، استفاده از فناوری های آموزشی به عنوان مکمل، تقویت کننده و حمایت کننده آموزش های سنتی در حل مسائل آموزشی اعم از طراحی، اجرا و ارزشیابی و در نهایت دست یابی به هدف های آموزش با کیفیت به شدت در حال گسترش است.
با توجه به دلایل استقبال نکردن معلمان و مدیران مدارس از اصلاحات آموزشی به نظر می رسد که شناخت و درک موانع و مشکلات تغییر نظام آموزشی الزامی است. این موانع عبارتند از: محکم بودن پایه های نظام آموزشی قدیمی تدریس در این شیوه، نبود انگیزه کافی در مدرسه ها و معلمان، کافی نبودن زمان کلاس درس، مشکلات و سختی های به کارگیری این شیوه در کلاس های پرجمعیت، کمبود بودجه، نبود تجهیزات و منابع مورد نیاز صر فنظر از تمامی این مشکلات عمومی، دلایل خاص معلمان برای استقبال نکردن از روش های فعال آموزشی عبارتند از:
عدم یادگیری محتوا در حد کافی، نبود مهارت های لازم در این روش برای کنترل و هدایت کلاس درس، انتقاد از آن ها به خاطر استفاده از شیوه های غیررایج آموزشی. با وجود این می توان با همکاری مدیر و معلمان مدرسه، برنامه ای دقیق و منسجم تهیه و بر تمامی این مشکلات غلبه کرد
روش شناسی:
این مقاله به صورت مروری و در نگارش آن از کتاب ها و مقاله های مرتبط استفاده شده است.
یافته ها:
از اواخر دهه 50قرن بیستم تحولی در جهان آغاز شد که بعدها آن را »موج سوم« نام نهادند. از آن زمان تاکنون فناوری اطلاعات به عنوان راهبر و هدایتگر این موج پیش گام هر روز بیش از پیش و با سرعتی بیشتر پدیده ای نوین را برای بشر به ارمغان آورده است. یکی از حوزه هایی که بالقوه می تواند تاثیرات فراوانی از این فناوری بپذیرد، آموزش و پرورش است. استفاده از فاوا در آموزش و پرورش در حال تبدیل شدن به بخش مهمی از سیاست گذاری ها و اصلاحات آموزشی است.
اکثر کشورها به کارگیری فناوری اطلاعات را رکن اصلی برنامه های ملی خود برای بهبود نظام آموزشی و ارتقای کیفیت روش های تدریس قرار داده اند. استفاده از این فناوری در مدارس به دلایل اثبات شده تربیتی، اجتماعی و اقتصادی ضرورتی اساسی تلقی می شود و بسیاری از دولت ها به منظور حمایت از پروژه های توسعه فاوا در آموزش و پرورش اقدام به سرمایه گذاری و برنامه ریزی های عمده و کلان کرده اند.
از آنجا که بیشترین مسئولیت تربیت نسل جدید به عهده معلمان است لازم است که هرچه سریع تر در روش تدریس و نحوه آموزش آنان تغییراتی متناسب با اوضاع به وجود آمده صورت گیرد. با توجه به حرکت پرشتاب جوامع توسعه یافته برای ارتقای کیفیت نظام تعلیم و تربیت از طریق توسعه کاربری فاوا در کشور ما نیز برنامه ریزی در این راستا ضرورت اساسی یافته است و مسئولان آموزش و پرورش طرح های پژوهشی و اجرایی بی شماری را در زمینه فاوا به اجرا گذاشته اند یا در حال اجرا دارند که از آن جمله می توان به طرح تکفا، مدارس هوشمند، طرح آموزش ضمن خدمت معلمان و غیره اشاره کرد
بسیاری از یافته ها نشان داده اند که فناوری اطلاعات و ارتباطات - فاوا - با ایجاد تنوع، علاقه دانش آموزان را افزایش می دهد، آن ها را در یادگیری درگیر می سازد، توجه و لذت از یادگیری راحفظ کرده و راه های جدیدی برای ارائه ایده های مشکل باز می کند. نقش فاوا در ایجادا نگیزه یادگیری در دانش آموزان به شرح زیر است: تنوع یادگیری، افزایش علاقه به یادگیری، فعال سازی یادگیرنده در امر یادگیری
استفاده و بهره گیری از فاوا در فرایند یاددهی و یادگیری در زمینه های تسهیل فرایند یاددهی و یادگیری، انگیزش یادگیری، یادگیری شاگرد محور، ارزیابی یادگیری و ارتقای مهارت تفکر صورت می گیرد. ابزارهای فاوا و به کار گیری آن توسط دانش آموزان نقش مهمی در افزایش انگیزه ی آنان برای یادگیری و فعالیت های مربوط به آن دارد. فاوا از قابلیت انعطاف بالایی در برآورده ساختن نیازهای مختلف دانش آموزان برخوردار است. فاوا برای ارائه و یا نمایش اطلاعات بر روش های جدیدی که به درک سریع تر دانش آموزان منجر می گردد، استفاده می شود همچنین به دانش آموزان اعتماد به نفس بیشتری می دهد تا بتوانند خود را در فرایند یادگیری درگیر سازند
استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در وزارت آموزش و پرورش باید در اولویت قرار بگیرد و نیروی متخصص در این زمینه باید تربیت شود. همچنین معلمان باید در این زمینه مورد آموزش قرار بگیرند و درخصوص نهادینهکردن استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات باید سیاست گذاری و برنامه ریزی روشن و اطلاع رسانی به موقع صورت گیرد
آموزش از طریق شبکه وب، آموزش از طریق موبایل، آموزش از طریق ویدئوکنفرانس، آموزش از طریق تلویزیون آموزشی و نوارهای صوتی و تصویری و آموزش از طریق چندرسانه ای های تعاملی در ارتقاء فرآیند یاددهی- یادگیری در آموزش عالی نقش دارد
